Έλενα Χουσνή: Καταραμένες οι πολιτείες που αποκηρύσσουν τον «άλλο»

Έλενα Χουσνή: Καταραμένες οι πολιτείες που αποκηρύσσουν τον «άλλο»

Στις «Καταραµένες πολιτείες», το τέταρτο βιβλίο της Ελενας Χουσνή, η_x000D_
συγγραφέας αστυνοµικών µυθιστορηµάτων κάνει στροφή και παρότι διατηρεί στοιχεία_x000D_
αστυνοµικού µύθου στην ιστορία της, επιλέγει να προσεγγίσει το θέµα της νόσου_x000D_
του Χάνσεν. 

Το Documento την εντόπισε στη Σάµο όπου ζει τα τελευταία χρόνια και µίλησε µαζί της για το νέο της «παιδί».

Οι «Καταραµένες πολιτείες» ασχολούνται µε το ζήτηµα της λέπρας. Μετά το «Νησί» της Βικτόρια Χίσλοπ θεωρείτε ότι µένουν κι άλλα να ειπωθούν για το θέµα;

Αλίµονο αν αρκούσε ένα βιβλίο για να εξαντληθεί ένα τόσο µεγάλο ζήτηµα. Τότε η λογοτεχνία ευρύτερα θα ήταν εξαιρετικά φτωχή σε παραγωγή. Εξάλλου η προσέγγιση πάντα διαφέρει. Και πάντα έχει να κάνει µε την ανάγκη του συγγραφέα να πει µια ιστορία για τον λόγο που έχει επιλέξει εκείνος.

Τι είναι τελικά οι «Καταραµένες πολιτείες»;

Καταραµένες πολιτείες ονόµαζαν τα κατ’ ευφηµισµόν νοσηλευτήρια για λεπρούς την εποχή του Μεσαίωνα στη δυτική Ευρώπη. Τότε η ασθένεια είχε θεολογικό περιεχόµενο, θεωρούνταν «ιερά νόσος», «ιερά τιµωρία», και η θεραπεία της ήταν η εξιλέωση, η προσευχή, η σχεδόν αυτοτιµωρία του ασθενή. Ωστόσο, στο βιβλίο καταραµένες είναι οι πολιτείες –οι κοινωνίες– που αποκηρύσσουν τον άλλο, τον διαφορετικό. Που στιγµατίζουν χωρίς να δίνουν ευκαιρίες, που απορρίπτουν µε ευκολία, που εξορίζουν ό,τι αποκλίνει από την κοινώς οριζόµενη αισθητική τους. Με την έννοια αυτή λοιπόν το θέµα έχει µια επώδυνη διαχρονικότητα, πράγµα άλλωστε που επιχειρώ να δείξω και µε το βιβλίο.

Η αφορµή ήταν το εγκαταλειµµένο κτίριο του Λεπροκοµείου στο Καρλόβασι Σάµου. Είναι αυτό το κτίριο η ζωντανή αν και ερειπωµένη σήµερα απόδειξη της µη µνήµης;

Ακριβώς. Και το ζητούµενο είναι η µνηµοσύνη, η ανάγκη να µη λησµονούµε αυτά που αποτελούν την ιστορία του µικρόκοσµου µιας τοπικής κοινωνίας και ευρύτερα µιας κοινωνίας. Τα ερειπωµένα κτίρια πάντα µου ασκούσαν ιδιαίτερη γοητεία. Είναι οι ιστορίες ανθρώπων που κρύβονται πίσω από τα χαλάσµατά τους. Στις διαλυµένες στέγες, στα ερειπωµένα δωµάτια. Κουρνιάζουν θαρρείς σε κάθε σκονισµένη γωνιά και σαν τα καταραµένα φαντάσµατα µας φωνάζουν να ακούσουµε τι έχουν να πουν. Το Λεπροκοµείο Καρλοβάσου είναι χτισµένο σε ειδυλλιακή τοποθεσία. Πρόκειται για ένα υπέροχο κτίσµα το οποίο, για την εποχή του, το 1896, οπότε και εγκαινιάστηκε, ήταν πράγµατι πρωτοποριακό τόσο από αρχιτεκτονικής άποψης όσο και ως νοσηλευτική µονάδα. Σήµερα χάσκει ετοιµόρροπο. Οµως για µένα η συντριπτική ήττα µας είναι οι γκρεµισµένες µνήµες. Αυτές που καταχωνιάζουµε σε µνηµονικά συρτάρια επειδή δεν βολεύουν, επειδή αναδεικνύουν τον φόβο, την αµάθεια, την υποκρισία. Αυτό το κτίριο λοιπόν αποτελεί και µια αφορµή να συζητήσουµε, ελπίζω, για όλα αυτά. Για να µην επαναληφθούν τα ίδια λάθη. Κάποτε ήταν οι λεπροί, αργότερα οι ασθενείς του AIDS, σήµερα τα ΑµεΑ, αύριο τι;

Η ιστορία σας κινείται σε δύο χρόνους: στη δεκαετία του ’50, όταν περίπου ανακαλύπτεται η θεραπεία για τους χανσενικούς, και στο σήµερα. Εχω την αίσθηση ότι προσπαθείτε να συνδέσετε τις δύο περιόδους στον άξονα ενός µετασχηµατισµού της κοινωνικής στάσης αλλά από την άλλη, ως αντιθετικό παράγοντα, σ’ αυτόν της επανάληψης των ίδιων λαθών.

Φως – σκοτάδι, υποκρισία – αλληλεγγύη, κόλαση – παράδεισος. Αυτά και πολλά άλλα αντιθετικά ζεύγη νοµίζω ότι µπορεί να σταχυολογήσει κανείς και στους δύο χρόνους. Οι ιστορίες είναι πολλές, οι ήρωες κινούνται σε όλο το φάσµα της ανθρώπινης υπόστασης, από την άκρα σκληρότητα έως την αυτοθυσία. Το σήµερα έρχεται να απενοχοποιήσει το χθες ή µήπως να το επαναλάβει; Αυτό είναι το βασικό ερώτηµα. Και βέβαια µια κοντινή κατά το δυνατόν µατιά στις περίκλειστες αυτές κοινωνίες όπου η κόλαση και ο παράδεισος κατέληγαν να είναι σχεδόν συνώνυµα. Μόνοι τους, εγκαταλειµµένοι από όλους, στιγµατισµένοι, ανήµποροι, χωρίς καν φάρµακα, οι ασθενείς αναπτύσσουν συλλογικότητες, κουβαλούν το φορτίο της γνώσης και το καταθέτουν στην κοινή τράπεζα ικανοτήτων για να επιβιώσουν. Παράγουν πολιτισµό, φτιάχνουν τη δική τους κοινότητα και εκεί, στηρίζοντας ο ένας τον άλλον, πραγµατικά µεγαλουργούν. Παραστέκονται ο ένας στον άλλον ετοιµάζοντας το µεγάλο φευγιό τους, γιατί αυτό περιµένουν. Τον θάνατο! Και είναι µεγαλειώδες να σκέφτεσαι ότι όλα αυτά τα κάνουν ενώ γνωρίζουν ότι η πορεία τους είναι προδιαγραµµένη. Μην έχοντας να ελπίσουν σε τίποτε, δεν παραιτούνται. Στήνουν τον δικό τους χορό για τη ζωή, για την ελπίδα. Είναι πραγµατικά συγκλονιστικό όλο αυτό!

Στο τέλος του βιβλίου παρατίθενται αποσπάσµατα συνεντεύξεων που πήρατε από ασθενείς αλλά και από ανθρώπους που είχαν ζήσει τη λειτουργία του Λεπροκοµείου Καρλοβάσου.

Ναι, είναι ένας µικρός φόρος τιµής σε αυτούς τους ανθρώπους που τόλµησαν εκείνη την εποχή να ξεπεράσουν την απάθεια, το στίγµα, τον φόβο και να βοηθήσουν τους ασθενείς. Και ήταν πολλοί στην κοινωνία του Καρλοβάσου που το έκαναν. Οπως οι δύο κυρίες που φιγουράρουν στο εξώφυλλο του βιβλίου, η Κατίνα Χουβαρδά και η Ευαγγελία Πρατσινάκη, εν ζωή σήµερα, που πριν από εξήντα χρόνια πήγαιναν στο λεπροκοµείο, έπαιζαν µουσική και τραγουδούσαν για να δώσουν λίγη χαρά στους αρρώστους. Κοιτάξτε τη φωτογραφία του εξωφύλλου. Νοµίζω ότι αφηγείται την ιστορία µε υπέροχο τρόπο!

Info

Το βιβλίο της Έλενας Χουσνή «Καταραμένες πολιτείες» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κύφαντα

Τελευταίες ΕιδήσειςDropdown Arrow
preloader
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
Documento Newsletter