Ο πρώην πρωθυπουργός ήταν ο πρώτος Ελληνας πολιτικός που στις 2 Δεκεμβρίου του 1991 αποδέχτηκε την επίσημη αναφορά της πΓΔΜ ως «Μακεδονία» από την ΕΟΚ
Μπορεί ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς να έστειλε μήνυμα υποστήριξης του συλλαλητηρίου για τη Μακεδονία στην πλατεία Συντάγματος κάνοντας λόγο για «μία μεγάλη ημέρα για την Ελλάδα», όμως τα έγγραφα της εποχής αποδεικνύουν πως τον Δεκέμβριο του 1991 ως υπουργός Εξωτερικών ήταν ο πρώτος Ελληνας πολιτικός που αποδέχτηκε την επίσημη αναφορά της πΓΔΜ ως «Μακεδονία» σε έγγραφο της ΕΟΚ.
Συγκεκριμένα, στις 2 Δεκεμβρίου του 1991, το Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων εξέδωσε τον κανονισμό 3567/91 «Περί του καθεστώτος που εφαρμόζεται στις εισαγωγές προϊόντων καταγωγής των Δημοκρατιών της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, της Κροατίας, της Μακεδονίας και της Σλοβενίας». Πρόκειται δηλαδή για το πρώτο επίσημο έγγραφο (καθώς σε προηγούμενο έγγραφο με ημερομηνία 11 Νοεμβρίου 1991 γίνεται λόγος για Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας), στο οποίο εμφανίζεται καταγεγραμμένη η ονομασία «Μακεδονία» για τα Σκόπια, χωρίς κανέναν άλλο γεωγραφικό ή χρονικό προσδιορισμό. Από τα πρακτικά της εν λόγω συνάντησης προκύπτει δίχως αμφιβολία η παρουσία του Α. Σαμαρά ως υπουργού Εξωτερικών και εκπροσώπου της Ελλάδας στο Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
Αξίζει να σημειωθεί μάλιστα πως ενώ δέκα ημέρες αργότερα, στις 12 Δεκεμβρίου του 1991 εκδόθηκε συμπληρωματικό διορθωτικό κείμενο (με αριθμό 31991R3567R(01)) στον κανονισμό σχετικά με τις εισαγωγές προϊόντων, τα Σκόπια αναγράφονταν και πάλι ως «Μακεδονία».
Στο στόχαστρο ο υπουργός
Η στάση του Α. Σαμαρά στο φλέγον αυτό ζήτημα για την Ελλάδα επιδοκιμάστηκε έντονα σε ερώτηση που κατέθεσε ο τότε βουλευτής Κώστας Σημίτης, στις 16 Ιανουαρίου του 1992. Δύο μήνες αργότερα, στις 31 Μαρτίου του 1992 ο Α. Σαμαράς απάντησε ισχυριζόμενος πως ο κανονισμός υιοθετήθηκε με αποχή της Ελλάδας, κάτι το οποίο διαψεύδεται εμφανώς από την αναφορά του ονόματός του στα πρακτικά της συνάντησης. Μάλιστα, τον πρώην πρωθυπουργό φαίνεται να διαψεύδουν ακόμη και οι ίδιοι οι συνεργάτες του, οι οποίοι πριν από λίγες ημέρες απαντώντας σε όσα του καταλογίζονται για αναγνώριση των Σκοπίων ως «Μακεδονία» διέρρεαν πως αντίστοιχες συμφωνίες, όπως αυτή που υπεγράφη το 1991, υπέγραψαν ακριβώς με τον ίδιο τρόπο όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μάλιστα, σύμφωνα με όσα απαντούν στενοί συνεργάτες του πρώην πρωθυπουργού, στις 16 Δεκεμβρίου 1991 ο Αντώνης Σαμαράς είχε πετύχει απόφαση όλων των ΥΠΕΞ της ΕΟΚ προκειμένου να μην αναγνωρισθούν τα Σκόπια με το όνομα της «Μακεδονίας». Ωστόσο, μία πιο προσεκτική ανάγνωση της εν λόγω απόφασης, η οποία δημοσιεύτηκε στις 16 Δεκεμβρίου στο πλαίσιο της συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών της ΕΟΚ για την αναγνώριση της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας, αποκαλύπτει πως η μοναδική αναφορά που γίνεται έχει να κάνει με αίτημα προς τις λεγόμενες Γιουγκοσλαβικές Δημοκρατίες προκειμένου να μη κάνουν χρήση κάποιας ονομασίας η οποία θα υπονοεί γεωγραφικές διεκδικήσεις.
Το «θλιβερό κεφάλαιο του σκοπιανού»
Την αποδοχή της ονομασίας «Μακεδονία» από τον Α. Σαμαρά είχε πρόσφατα υπενθυμίσει και επιδοκιμάσει σκληρά ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Νίκος Παππάς, κάνοντας μάλιστα λόγο για όψιμο και καιροσκοπικό πατριωτισμό προκαλώντας την αντίδραση του επί σειρά ετών στενού συνεργάτη του Αντώνη Σαμαρά, Γιώργου Μουρούτη, ο οποίος έγραψε στο Twitter του ότι το έγγραφο με ημερομηνία 2/12/1991 αφορά περίοδο πριν από την ανεξαρτητοποίηση των Σκοπίων. «Αντίθετα» συμπλήρωσε ο Μουρούτης «για την ανεξαρτητοποίηση ο Σαμαράς πέτυχε τρεις θριαμβευτικούς όρους, στους οποίους βασίζεται ακόμη η Ελλάδα».
Μάλιστα, ο Γ. Μουρούτης σε ανάρτηση του στο Τwitter επιτέθηκε και στον Κώστα Βαξεβάνη ισχυριζόμενος πως τα Σκόπια αναγνωρίστηκαν από την ΕΟΚ αργότερα στις 16/12/91, με τον απαράβατο όρο να μη χρησιμοποιούν τον όρο «Μακεδονία», κάτι το οποίο δεν αποδεικνύεται από κανένα έγγραφο καθώς πουθενά δεν υπάρχει ρητή αναφορά απαγόρευσης της ονομασίας «Μακεδονία» για τα Σκόπια.
Σε κάθε περίπτωση, πολλά στελέχη της ΝΔ έχουν σχολιάσει αρνητικά τον ρόλο που διαδραμάτισε εκείνη την εποχή ο Α. Σαμαράς. Η Ντόρα Μπακογιάννη τον χαρακτήρισε ως το «θλιβερό κεφάλαιο του Σκοπιανού», ενώ και ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είχε εκμυστηρευτεί ύστερα από πολλά ότι την ημέρα της Συνόδου Κορυφής στις 16 Δεκεμβρίου του 1991, που δημιούργησε τετελεσμένα για την Ελλάδα αναφορικά με την ονομασία της πΓΔΜ, προσπαθούσε μάταια να εντοπίσει τον Α. Σαμαρά, ο οποίος δεν απαντούσε στα τηλεφωνήματά του έως τη στιγμή που βγήκε η απόφαση της συνόδου για την επίσημη αναγνώριση της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας. Μόνο αργότερα στη Σύνοδο της Λισσαβώνας, ο Μητσοτάκης κατάφερε να επιβάλει τον συμβιβαστικό όρο να αποκαλούνται τα Σκόπια FYROM. Για τον Κ. Μητσοτάκη ήταν ξεκάθαρο πως ο Σαμαράς υλοποιούσε μια δική του ατζέντα εξωτερικής πολιτικής. Στις 13 Απριλίου 1992 ο Μητσοτάκης καρατόμησε τον Σαμαρά από το υπουργείο Εξωτερικών και ανέλαβε ο ίδιος υπουργός.
