Ρόμπερτ Στράιμπελ: «Κάθε κοινωνία χρειάζεται να πιστεύει ότι απειλείται»

Ρόμπερτ Στράιμπελ: «Κάθε κοινωνία χρειάζεται  να πιστεύει ότι απειλείται»

Με τα γεγονότα της φυλακής του Στάιν ασχολείται ο Αυστριακός ιστορικός και συγγραφέας Ρόμπερτ Στράιμπελ στο βιβλίο του «Απρίλιος στο Στάιν» (Αλφειός, μετάφραση Μαριάννα Χάλαρη). 

Στη μεγαλύτερη φυλακή της Αυστρίας κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου οι συνεργάτες του ναζιστικού καθεστώτος βασάνιζαν και υπέβαλλαν σε καταναγκαστική εργασία τους αντιστασιακούς που κατέληγαν εκεί από διάφορες χώρες της Ευρώπης. Στο Στάιν, όπου κρατούνταν και ποινικοί, μπορούσε να βρεθεί κάποιος που άκουγε «εχθρικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς» ή είχε χρησιμοποιήσει λέξεις που φάνταζαν ύποπτες. Μεταξύ των φυλακισμένων υπήρχαν και σχεδόν 400 Ελληνες, κυρίως πολιτικοί κρατούμενοι. Στις 6 Απριλίου 1945, έπειτα από εντολή, άνοιξαν αναπάντεχα οι πύλες της φυλακής για την απελευθέρωση των κρατουμένων. Ακολούθησε σφαγή άνευ προηγουμένου, με τα Ες Ες και τη Βέρμαχτ να πυροβολούν και να σκοτώνουν αλύπητα εκατοντάδες ανθρώπους. Στο πλευρό τους τάχθηκε μεγάλο μέρος του τοπικού πληθυσμού. Με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία του βιβλίου είχαμε μια συζήτηση πάνω στα γεγονότα με τον συγγραφέα.

Ο Ρόμπερτ Στράιμπελ γεννήθηκε το 1959 κοντά στη μεγάλη φυλακή της Αυστρίας και περνούσε μαζί με την οικογένειά του από το σημείο καθώς κατευθύνονταν προς το δάσος. «Μου έκανε εντύπωση πάντα το μνημείο που είναι αφιερωμένο στους Ελληνες, επειδή πάνω σε αυτό αναγράφεται ότι τους σκότωσαν τα Ες Ες. Ο πατέρας μου ήταν μόλις δεκατριών όταν είδε τις πύλες των φυλακών να ανοίγουν, στις 6 Απριλίου 1945». Λίγα λεπτά μετά άρχισαν οι πυροβολισμοί με αποτέλεσμα τον θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων. Στη δεκαετία του 1980, θέλοντας να διασταυρώσει όλα αυτά που άκουγε από παιδί, άρχισε να έρχεται σε επαφή με τους πρώην πολιτικούς κρατουμένους του Στάιν. Συγκέντρωσε τις ιστορίες τους και ξεκίνησε να γράφει το βιβλίο, το οποίο χρειάστηκε αρκετό χρόνο για να ολοκληρώσει. Σχετικά με τον ρόλο της χώρας του κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου λέει: «Η Αυστρία ήταν το πρώτο θύμα της επίθεσης του Χίτλερ. Αρκετοί Αυστριακοί που πήραν μέρος στη ναζιστική επίθεση συμμετείχαν στις δολοφονίες των Εβραίων. Αυτή είναι όμως η μία πλευρά του νομίσματος. Η άλλη αγνοήθηκε για πολύ καιρό».

«Απαραίτητο να συζητήσουμε τα σύγχρονα πολιτικά προβλήματα»

Οι Ελληνες πολιτικοί κρατούμενοι είχαν μεταφερθεί στο Στάιν το καλοκαίρι του 1944. «Δεν μπορεί να υπολογιστεί ο ακριβής αριθμός τους, επειδή πολλά αρχεία είχαν καεί στο διάστημα μεταξύ της 6ης Απριλίου και της 8ης Μαΐου 1945». Η εντολή για την αποφυλάκιση των κρατουμένων δόθηκε από τον διευθυντή της φυλακής. «Δεν είχε πλέον προμήθειες για τους 1.800 κρατουμένους, ενώ ήδη οι Ρώσοι βρίσκονταν μια ανάσα από τη Βιέννη. Ετσι αποφάσισε να τους απελευθερώσει όλους. Οι ναζί φύλακες αντέδρασαν. Τηλεφώνησαν στην έδρα τους στην Κρεμς, λέγοντας ότι οι κρατούμενοι στασίασαν. Ετσι τα Ες Ες και η Βέρμαχτ κατευθύνθηκαν προς τη φυλακή και γάζωσαν περισσότερους από 386 φυλακισμένους».

Πώς αντέδρασε η αυστριακή κοινωνία στη μαζική δολοφονία; «Μερικοί βοήθησαν κρύβοντας τους κρατουμένους, υπήρξαν όμως και κάποιοι που τους κατήγγειλαν. Η ιστορία όσων τους βοήθησαν δεν έγινε γνωστή ούτε καν μετά τη λήξη του πολέμου, επειδή ζούσαν σε καθεστώς φόβου για πολλά χρόνια». Ο συγγραφέας αναφέρεται στη συγκλονιστική ιστορία των δεκατριών κρατουμένων, κάποιοι εξ αυτών πολύ σοβαρά τραυματισμένοι, οι οποίοι επιβίωσαν στο υπόγειο της φυλακής από τις 6 Απριλίου έως τις 8 Μαΐου 1945 χωρίς ιατρική βοήθεια. «Ενας από αυτούς είχε δεχτεί έξι πυροβολισμούς στο πρόσωπο και επέζησε, ήταν κάτι σαν θαύμα. Ενας Ελληνας, ο Γεράσιμος Γαρνέλης, με τον οποίο μίλησα το 1985, βρισκόταν επίσης σε αυτό το υπόγειο». Ο Γαρνέλης δεν μπόρεσε να επιστρέψει στην Ελλάδα λόγω του Εμφυλίου και έτσι έζησε την υπόλοιπη ζωή του στο Κρεμς.

Συζητάμε για τη σημερινή Αυστρία. Γιατί παρατηρείται τέτοια άνοδος της ακροδεξιάς σε μια από τις ευημερούσες κοινωνίες της Ευρώπης; Ο συγγραφέας απαντάει: «Εχουμε ακροδεξιούς πολιτικούς στην κυβέρνησή μας, αλλά σε σύγκριση με το δεξιό κίνημα της Γερμανίας το δικό μας δεν είναι τόσο σκληρό. Φαίνεται ότι κάθε κοινωνία χρειάζεται να πιστεύει ότι απειλείται από εχθρούς. Παλιότερα είχαμε τους Εβραίους, τώρα έχουμε τους αλλοδαπούς». Προς τα πού κατευθύνεται η Ευρώπη σήμερα; «Νομίζω ότι πρέπει να υπάρξει αντιπολίτευση ενάντια στις ακροδεξιές ιδέες, όμως είναι απαραίτητο να συζητήσουμε τα σύγχρονα πολιτικά προβλήματα».

Info

Το βιβλίο του Ρόμπερτ Στράιμπελ «Απρίλιος στο Στάιν» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αλφειός σε μετάφραση Μαριάννας Χάλαρη

Ετικέτες

Τελευταίες ΕιδήσειςDropdown Arrow
preloader
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
Documento Newsletter