Δεν ήθελε, λέει, να δουλέψει πάνω σε ένα κανονικό έργο. Αλλά εδώ που τα λέμε, πότε είναι κανονικό το θέατρο της Λένας Κιτσοπούλου;
Η συγγραφέας (και ηθοποιός και σκηνοθέτης) που επιδιώκει να διατυπώσει καινούργιους τρόπους και φόρμες –αρνούμενη πεισματικά να καθίσει σε ένα γραφείο και να δουλέψει όπως οι περισσότεροι συνάδελφοί της– επιστρέφει με νέο κείμενο. Και μαθαίνει να αποδέχεται τις προκλήσεις αυτής της τακτικής. «Δουλεύω με αυτό που είμαι κάθε στιγμή. Εμπιστεύομαι το ένστικτό μου που μπορεί να με οδηγήσει στο χάος, το οποίο με τη σειρά του μου προκαλεί περισσότερο άγχος αφού δεν πατάω στα σίγουρα. Παλαιότερα σκεφτόμουν μήπως ακολουθώ αυτό τον δρόμο από τεμπελιά. Τώρα πια ξέρω πως μόνο αυτόν μπορώ να πάρω».
Τι μοιράζεσαι μέσα από τη δουλειά σου;
Τη σκέψη μου.
Πότε βγαίνεις χαρούμενη από αυτή;
Οταν έχω δει να διαμορφώνεται κάτι που πιστεύω. Μια πρόβα που έχει πάει καλά και έχει αποκαλύψει κάτι, μια στιγμή μεγάλου γέλιου, μια στιγμή απογείωσης. Το θέατρο είναι κάπως σαν να ερωτεύεσαι και να χάνεις τον χώρο και τον χρόνο.
Εχεις αμφιβολίες για το υλικό σου;
Πάντα. Αφουγκράζομαι καλά τον εαυτό μου και αν ξέρω ότι δεν έχω κάνει κάτι σωστά, δεν θα με πείσει κανείς για το αντίθετο.
Αμφιβάλλεις για τους «Τυραννόσαυρους»;
Ναι, γιατί είναι ένα κείμενο το οποίο δεν πατάει σε μια συγκεκριμένη ιστορία.
Θα πρέπει ωστόσο να υπάρχει ένας πυρήνας, σωστά;
Υπάρχει ένα πρόσωπο, μια δασκάλα μπαλέτου –την οποία υποδύεται ο Γιάννης Κότσιφας–, και οι υπόλοιπες είμαστε μπαλαρίνες που δίνουμε εξετάσεις στα Μπολσόι. Επέλεξα να τοποθετήσω το έργο στον χώρο του χορού επειδή έχει αυστηρότητα και πειθαρχία, ένα πλαίσιο στο οποίο είμαστε όλοι αναγκασμένοι να κινηθούμε εντός αυτής της πραγματικότητας. Εκεί μέσα, λοιπόν, ξεβράζει τρέλα και πολλή απελπισία.
Πώς αποκωδικοποιείς τον τίτλο της παράστασης;
Καταρχάς είναι ένα σατιρικό παιχνίδι αναφορικά με τη φιλοξενία μας στο Rex. Κι έτσι γεννήθηκαν οι «Τυραννόσαυροι Rex», ειδικά όταν διάβασα ότι ήταν ζώα που είχαν κοντά χέρια· κάτι με συγκίνησε στο ότι αυτά τα δυνατά πλάσματα είχαν ατροφικά χέρια. Μου θύμισαν εμάς που μεγαλώνουμε αλλά στην πραγματικότητα μένουμε παιδιά, εύθραυστα, ανίκανα και ανήμπορα να αναμετρηθούν με την ύπαρξη. Είμαστε πλάσματα που τυραννιόμαστε ή προκαλούμε τυραννία στους άλλους από τη στιγμή που υπάρχουμε σε μια προσπάθεια να πεθάνουμε. Γιατί, επί της ουσίας, η ζωή –κι ας έχει χαρές– δεν παύει να είναι μια προετοιμασία προς τον θάνατο.
Σε απασχολεί ξανά ο άνθρωπος που παραμένει αδρανής.
Με απασχολεί η ματαιότητα της ύπαρξης.
Τι παρατηρείς στον σημερινό άνθρωπο;
Τον φόβο του να μεγαλώσει. Βλέπω την προσπάθειά του να παραμείνει ζωντανός, να αμύνεται στα γηρατειά.
Φοβάσαι τον θάνατο;
Δεν θα πω βλακείες, φυσικά και τον φοβάμαι.
Με το θέατρο διασκεδάζεις τους φόβους σου;
Χωρίς θέατρο δεν θα μπορούσα να ζήσω και να αντέχω. Ευτυχώς έχω αυτή την κλίση και εκεί εκτονώνονται τα πάντα. Γι’ αυτό φροντίζω πάντα να κάνω κάτι. Να γράφω, να ζωγραφίζω, να ασχολούμαι με τα τραγούδια.
Τι κάνεις όταν δεν κάνεις θέατρο;
Πάντα κάτι ετοιμάζω. Αλλά έχω μεγάλη ανάγκη τις θεραπευτικές περιόδους έξω από το θέατρο. Εχει τύχει στο παρελθόν να δουλέψω για δύο παραστάσεις σε μια χρονιά και εξαντλήθηκα. Συνειδητοποιώ πως χρειάζομαι χρόνο για να ωριμάσει η σκέψη μου για τα πράγματα. Δεν μπορώ το ωράριο, με πιέζει.
Φαντάστηκες ποτέ τον εαυτό σου ως υπάλληλο με σταθερό ωράριο;
Για ένα διάστημα θα μπορούσα ίσως να το κάνω. Αλλά το να στήσω τη ζωή μου πάνω σε ένα τέτοιο εργασιακό πλαίσιο, ναι, θα τρελαινόμουν. Μου φαίνεται πως το σταθερό ωράριο εργασίας είναι ένα χαρακτηριστικό του τυραννόσαυρου. Ο άνθρωπος δεν πρέπει να ζει διαρκώς με το «αχ» του deadline στο μυαλό του ή με το «αχ» για κάτι που δεν έχει.
Τι δεν έχεις αυτό τον καιρό;
Εχω φύγει από αυτό· σαν να έχω αποδεχτεί πως αυτό που έχω αυτό είναι. Ζωή είναι το τώρα μου και θέλω να είμαι ολόκληρη μέσα σε αυτό. Οπως λέει και ο Μπίχνερ στο «Λεντς» (την παράσταση που σκηνοθετεί ο Χάρης Φραγκούλης στο Bios), «η ζωή έχει αυτήν τη δυστυχία και την ευτυχία ταυτόχρονα. Είναι ωραία επειδή είναι άσχημη και είναι άσχημη επειδή είναι ωραία». Αυτό θέλω να πετύχω λοιπόν, να δεχθώ τη ζωή ως έχει. Κάπως πιστέψαμε –δεν ξέρω ποιος μας έπεισε γι’ αυτό– ότι η ζωή είναι ωραία· οπότε υπάρχει απογοήτευση μετά. Ωστόσο, δεν είναι ωραία η ζωή· είναι απλώς ζωή.
Δεν αποδίδεις δηλαδή κάποιο μερίδιο για τα βάσανά μας στην εποχή που διανύουμε;
Οχι. Δεν έχω την πεποίθηση ότι κάποτε ήταν καλύτερα ή κάποτε τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα. Είναι ψευδαίσθηση να ζούμε με την ελπίδα ότι θα έρθουν καλύτερες μέρες.
Δηλαδή δεν έχουμε χάσει τίποτε εξαιτίας αυτού του παροξυσμού για επιβίωση;
Η επιβίωση είναι το κέντρο στην ανθρώπινη ζωή. Πάντα, κοινωνικά και πολιτικά, μπαίνει αυτή η προϋπόθεση: να επιβιώσουμε μέσα σε πολλά αδιέξοδα.
Νομίζεις ότι ξοδεύουμε τη ζωή μας;
Κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστή περίπτωση. Κάποιοι προσπαθούν να μη βολεύονται στην απραξία και άλλοι δεν μπορούν να ξεφύγουν από τα πρέπει και τους ψυχαναγκασμούς τους.
Ανήκεις στην πρώτη κατηγορία;
Νομίζω ναι. Και έχει να κάνει με την οικογένεια από την οποία προέρχεται κανείς. Τα δώρα της ελευθερίας τα αποκτάς πολύ νωρίς.
Σήμερα ποια συμβάντα σε κάνουν να σκέφτεσαι «να, κάτι συμβαίνει»;
Η κουβέντα ενός ανθρώπου στον δρόμο, μια πλάκα. Αυτά που σε πείθουν για λίγο πως δεν είναι όλα ίδια.
Αναζητάς την έκπληξη;
Εχω χάσει την πίστη μου ότι θα συμβεί κάτι και θα τα ανατρέψει όλα. Ομως εκτιμώ τις εκπλήξεις όταν έρχονται. Είμαι ακόμη έτοιμη για την έκπληξη, εκεί αναγνωρίζω τον παιδικό μου εαυτό – όσα χρόνια και αν περάσουν.
Επιβιώνει ο παιδικός σου εαυτός;
Ναι, γι’ αυτό υποφέρω. Γι’ αυτό και δυστυχώ, όταν δυστυχώ. Γιατί η τριβή με τη ζωή σε έχει απογοητεύσει και όταν πας να εκδηλώσεις τον παιδικό ενθουσιασμό στο τέλος λες «άσ’ το, μωρέ, τώρα».
INFO
«Τυραννόσαυροι Ρεξ»
Πειραματική Σκηνή, θέατρο Rex, Σκηνή «Κατίνα Παξινού»
Τετάρτη-Κυριακή στις 21.00
