4 Νοεμβρίου 2008: Οι ιστορικές εκλογές και η νίκη του Μπαράκ Ομπάμα

Οι αμερικανικές προεδρικές εκλογές της 4ης Νοεμβρίου 2008 είχαν ως νικητή τον Δημοκρατικό Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος αποτέλεσε τον 44ο πρόεδρο των ΗΠΑ. Το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν ιστορικό, καθώς ο Ομπάμα αποτέλεσε τον πρώτο Αφροαμερικανό πρόεδρο της χώρας. Παράλληλα, ήταν ο πρώτος εν ενεργεία γερουσιαστής των ΗΠΑ που κέρδισε τις προεδρικές εκλογές μετά τον Τζον Φ. Κένεντι το 1960.

Με σχεδόν 130 εκατομμύρια ψηφοδέλτια σε εθνικό επίπεδο, οι προεδρικές εκλογές του 2008 είχαν τα υψηλότερα επίπεδα συμμετοχής των τελευταίων 40 ετών, καθώς και υψηλότερο ποσοστό συμμετοχής. Το ποσοστό των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων αυξήθηκε, με το 61% να προσέρχεται στις κάλπες την ημέρα των εκλογών, με την αποχή το 1996 να ξεπερνάει το 50%.

Ο Ομπάμα μπήκε ως υποψήφιος στην κούρσα για την προεδρία των ΗΠΑ, έχοντας ως συνυποψήφιο για την αντιπροεδρία των ΗΠΑ τον γερουσιαστή του Ντέλαγουερ Τζο Μπάιντεν, επικρατώντας του υποψηφίου για την προεδρία γερουσιαστή της Αριζόνα Τζον Μακέιν, ο οποίος επεδίωξε να γίνει ο γηραιότερος πρόεδρος των ΗΠΑ, και της κυβερνήτη της Αλάσκα, Σάρα Πέιλιν, η οποία αν εκλεγόταν, θα αποτελούσε η πρώτη γυναίκα αντιπρόεδρος στην ιστορία της χώρας.

Στο αποτέλεσμα της αναμέτρησης μεταξύ Ομπάμα και Μακέιν, η νίκη του πρώτου ήταν ευρεία. Ο Ομπάμα κέρδισε 365 ψήφους του Εκλεκτορικού Σώματος έναντι 173 του Μακέιν. Παράλληλα, πήρε μεγάλες νίκες σε πολιτείες που χαρακτηρίζονται ως «swing states», των οποίων το αποτέλεσμα είναι αβέβαιο. Τέτοιες πολιτείες που επικράτησε ο Ομπάμα περιλαμβάνουν το Οχάιο, την Πενσυλβάνια και τη Φλόριντα, πετυχαίνοντας και διείσδυση στα Νοτιοδυτικά, με νίκες στο Κολοράντο και το Νέο Μεξικό. Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί η επικράτηση του Ομπάμα σε προπύργια του νότου των Ρεπουμπλικάνων, τη Βιρτζίνια και τη Βόρεια Καρολίνα.

Η προεκλογική εκστρατεία

Η επίδραση του διαδικτύου, σε συνάρτηση με την καθολική επιρροή των ΜΜΕ στην καθημερινότητα των Αμερικανών πολιτών, δημιούργησαν έναν σκληρό «αγώνα» των δύο παρατάξεων για την επικράτηση του αφηγήματός τους στην κοινή γνώμη.

Όσον αφορά τον Μακέιν, προσπάθησε να παρουσιάσει τον Ομπάμα ως άπειρο πολιτικό, ο οποίος θα καθόταν στο ίδιο τραπέζι με τους ηγέτες των αντιαμερικανικών καθεστώτων χωρίς προϋποθέσεις, ισχυριζόμενος πως αποτελούσε μια πρόσκαιρη διασημότητα χωρίς ουσία στο λόγο του. Παράλληλα, χαρακτήρισε τις ιδέες του σοσιαλιστικές, επικρίνοντας έντονα τη φορολογική πολιτική του Ομπάμα.

Επιπλέον, μέσω ηλεκτρονικών μηνυμάτων και άλλων ισχυρισμών, ένα μικρό αλλά σημαντικό ποσοστό του κοινού είχε πιστέψει ότι ο Ομπάμα ήταν Μουσουλμάνος. Για να προστατευτεί από τις επιθέσεις, η εκστρατεία του Ομπάμα προέβη σε μια καινοτόμο ενέργεια, δημιουργώντας τον ιστότοπο «Fight the Smears», που είχε ως σκοπό την αντιμετώπιση των κακόβουλων email και κλήσεων.

Με τη σειρά της, η εκστρατεία του Ομπάμα προσπάθησε να αμφισβητήσει την προσωπικότητα του Μακέιν και να μειώσει τη δημοφιλία του στους αναποφάσιστους ψηφοφόρους, πραγματοποιώντας διαρκείς συσχετισμούς με τον πρόεδρο Τζορτζ Μπους, του οποίου η δημοτικότητα είχε μειωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Παράλληλα, η εκστρατεία του Ομπάμα παρουσίαζε τον Μακέιν ως «ασταθή», μια κατηγορία που επαναλαμβανόταν συχνά και που ορισμένοι ισχυρίζονταν ότι ήταν μια έμμεση αναφορά στην ηλικία του, καθώς θα ήταν το γηραιότερο άτομο που θα προοριζόταν για πρόεδρος των ΗΠΑ.

Η οικονομική κρίση που έπληξε τις ΗΠΑ το διάστημα του Σεπτεμβρίου άλλαξε τις ισορροπίες στην προεκλογική εκστρατεία. Ειδικότερα, το μικρό προβάδισμα του Μακέιν στις αρχές του Σεπτεμβρίου μετατράπηκε σε ένα σταθερό προβάδισμα του Ομπάμα. Το προβάδισμα αυτό ενισχύθηκε από τα τρία προεδρικά ντιμπέιτ που διεξήχθησαν, με τον Ομπάμα να δείχνει σε μια κρίσιμη στιγμή σταθερότητα και ψυχραιμία.

Άλλη μία «προεκλογική νίκη» του Ομπάμα αποτέλεσε η απόφασή του να εξαιρεθεί από το ομοσπονδιακό σύστημα χρηματοδότησης, το οποίο θα περιόριζε την εκστρατεία του σε 84 εκατομμύρια δολάρια σε δαπάνες. Αν και επικρίθηκε έντονα από τον Μακέιν, ο Ομπάμα υποστήριξε αυτή την απόφαση, προσελκύοντας πάνω από τρία εκατομμύρια δωρητές, συγκεντρώνοντας το ποσό των 150 εκατομμυρίων δολαρίων μόνο τον Σεπτέμβριο, επιτρέποντας στην εκστρατεία να ξεπεράσει την αυτή του Μακέιν σε δαπάνες με σημαντικά περιθώρια στις πολιτείες-κλειδιά και να αγοράσει 30 λεπτά prime-time τηλεόρασης έξι ημέρες πριν από τις εκλογές.

Ο αντίκτυπος της νίκης Ομπάμα

Η νίκη του Ομπάμα επί του Μακέιν σηματοδότησε μια νέα πορεία στην αμερικάνικη πολιτική. Όπως είχε αναφέρει ο Samuel J. Best αμέσως μετά τη νίκη Ομπάμα, 6 διδάγματα προσέφερε αυτή η επικράτηση:

1. Οι ψηφοφόροι, μετά από 8 χρόνια της κυβέρνησης Μπους, επιθυμούσαν αλλαγή και νέα πορεία, πιστεύοντας πως ο Ομπάμα αποτελούσε τον πλέον ικανό υποψήφιο που θα μπορούσε να φέρει την αλλαγή.
2. Οι ψηφοφόροι είχαν την πεποίθηση ότι προτεραιότητα της νέας κυβέρνησης Ομπάμα θα είναι η διόρθωση των προβλημάτων στον τομέα της οικονομίας. Παράλληλα, σημαντικό ποσοστό των ψηφοφόρων πίστευε πως ο Ομπάμα ήταν καταλληλότερος για να ανατρέψει τα δυσμενή οικονομικά δεδομένα από τον Μακέιν.
3. Παρά τον διχασμό στις προκριματικές εκλογές των Δημοκρατικών μεταξύ Ομπάμα και Χίλαρι Κλίντον, στις προεδρικές εκλογές, ο Ομπάμα κατάφερε να πάρει με το μέρος του πολύ υψηλό ποσοστό των ψηφοφόρων της Κλίντον.
4. Η υποστήριξη των μειονοτήτων συνέβαλε στην εκλογική νίκη Ομπάμα, πετυχαίνοντας σημαντικές νίκες σε πολιτείες-κλειδιά.
5. Το νέο κύμα ψηφοφόρων – που υπολογίστηκε στο 11% – ήταν σε υψηλό ποσοστό Δημοκρατικοί.
6. Η απόφαση Ομπάμα για διακοπή της δημόσιας χρηματοδότησης και στήριξης της εκστρατείας από ταμείο που θα βασιζόταν σε χορηγίες, προσέφερε βάθος, οργάνωση και μεγαλύτερη απήχηση στην εκστρατεία του.

Οι συγκεκριμένες παραδοχές βασίστηκαν σε exit polls που διεξήχθησαν σε ψηφοφόρους σε εθνικό επίπεδο κατά την έξοδό τους από τις κάλπες στις 4 Νοεμβρίου 2008.

Σε μία άλλη «ανάγνωση» της εκλογικής αναμέτρησης του 2008, ο David R. Mayhew εστίασε στο υψηλό ποσοστό της λαϊκής ψήφου που έλαβε ο Ομπάμα και της συνολικής νίκης του κόμματος των Δημοκρατικών στη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία, μη παραβλέποντας, όμως, το γεγονός ότι η προσέλευση των ψηφοφόρων δεν ήταν η αναμενόμενη, παρά τις προβλέψεις για ακόμα υψηλότερα ποσοστά.

Για τους Ρεπουμπλικάνους, η εκλογική τους ήττα, δε θεωρήθηκε από τον Mayhew ως καταστροφή, εκτιμώντας ότι θα επέστρεφαν ξανά στο προσκήνιο. Παράλληλα, σημείωσε πως το μοτίβο προσέλευσης του 2008 πρόσφερε λόγους για αισιοδοξία, υποστηρίζοντας ότι αρκετοί Ρεπουμπλικάνοι δεν ψήφισαν. Άλλος ένας παράγοντας που αναφέρεται περιλαμβάνει την οικονομική κρίση του 2008, η οποία συνέπεσε με τη θητεία των Ρεπουμπλικάνων, συντελώντας στη μείωση της δημοφιλίας του κόμματος. Οι παραπάνω προβλέψεις εν τέλει δεν ήταν αρκετές για να αντιστραφεί το κλίμα για τους Ρεπουμπλικάνους, με τον Ομπάμα να επικρατεί στις εκλογές του 2012.

Πηγές: accp.com, britannica.com, cbsnews.com, wpmucdn.com