Βρεθήκαμε στο 4ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων που είχε απ’ όλα: ενθουσιασμό, βαθιά συγκίνηση αλλά και σκηνές διαμαρτυρίας
Το Ενετικό Λιμάνι των Χανίων έγινε και φέτος πόλος έλξης των ανθρώπων του βιβλίου. Το φετινό Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων που είχε κεντρικό θέμα «Το σπίτι μας, ο πλανήτης» ήταν πιο φιλόδοξο από κάθε άλλη χρονιά και πιο διευρυμένο προς όλες τις κατευθύνσεις. Διήρκεσε έξι μέρες (24-29 Ιουνίου) από πέντε που διαρκούσε μέχρι πέρυσι και είχε αρκετά περισσότερους προσκεκλημένους και περισσότερες εκδηλώσεις.
Ενδεικτικά, σε καθεμία από τις δύο πρώτες χρονιές έλαβαν μέρος 100 ομιλητές από οκτώ χώρες σε 65 εκδηλώσεις. Την τρίτη χρονιά διεξαγωγής του φεστιβάλ συμμετείχαν 120 ομιλητές από 17 χώρες σε πάνω από 70 εκδηλώσεις. Φέτος οι ομιλητές ήταν 160 από 16 χώρες σε 120 εκδηλώσεις, κάτι που όπως φάνηκε εντέλει δεν χρειαζόταν, με την έννοια ότι αρκετές συζητήσεις, κυρίως όσες προγραμματίστηκαν τις πρωινές ώρες ή νωρίς το απόγευμα, δεν είχαν ικανοποιητική προσέλευση – κυρίως λόγω των υψηλών θερμοκρασιών.
Το μήνυμα ελήφθη
Λόγω του μεγάλου αριθμού των εκδηλώσεων, κάποιες που απευθύνονταν στο ίδιο κοινό είχαν προγραμματιστεί την ίδια ώρα. Αυτό συνέβη για παράδειγμα την Κυριακή το απόγευμα με δύο εκδηλώσεις που είχαν θέμα τον Μίκη Θεοδωράκη, με αποτέλεσμα το κοινό που ήθελε να παρακολουθήσει και τις δύο να επιλέγει τη μία ή να μοιράζει τον χρόνο του. Σε κάθε περίπτωση, στην ενημέρωση που έγινε στους δημοσιογράφους από την οργανωτική επιτροπή, με διευθυντή τον Μανώλη Μιμπλή (ένας άνθρωπος με μεγάλη εμπειρία σε αντίστοιχες διοργανώσεις), φαίνεται πως το μήνυμα ελήφθη, καθώς ανακοινώθηκε ότι την επόμενη χρονιά οι εκδηλώσεις θα μειωθούν κατά 20%. Φέτος, σύμφωνα με τον δήμαρχο Χανίων Παναγιώτη Σημανδηράκη, το φεστιβάλ μπήκε στη δεύτερη φάση του, ενώ λίγα χρόνια μετά θα περάσει στην τρίτη φάση, όταν μεταφερθεί εξ ολοκλήρου στα νεώρια που ανακαινίζονται εδώ και καιρό γι’ αυτό τον σκοπό.
Κάτι που επίσης δεν χρειαζόταν φέτος ήταν ο μεγάλος αριθμός παρουσιάσεων βιβλίου. Το φεστιβάλ ξεκίνησε πριν από τέσσερα χρόνια ως εναλλακτική στις διοργανώσεις που γνωρίζαμε μέχρι τότε και αυτό που το έκανε να ξεχωρίζει ήταν οι πιο ανοιχτού πεδίου συζητήσεις που γίνονταν με αφορμή το βιβλίο και αφορούσαν την πολιτική και την κοινωνία. Αυτός ο δρόμος τού ταιριάζει περισσότερο και σε αυτό θα πρέπει να επιμείνει.
Σημαντικές στιγμές
Η σημαντικότερη και πιο συγκινητική στιγμή της φετινής διοργάνωσης ήταν η βράβευση του ποιητή Τίτου Πατρίκιου, σε μια εκδήλωση αντάξια της σπουδαίας αυτής προσωπικότητας της νεοελληνικής γραμματείας. Αξίζει να σημειωθεί ότι φέτος -όπως και στις προηγούμενες διοργανώσεις είχαν μεγάλη προσέλευση οι εκδηλώσεις που αφορούσαν τοπικά θέματα. Αρκετοί ήταν εκείνοι που περίμεναν να δουν από κοντά τον Τούρκο συνθέτη και συγγραφέα Ζουλφί Λιβανελί, ο οποίος δεν κατάφερε να παρευρεθεί, κι έτσι αρκέστηκαν στη διαδικτυακή σύνδεση (οι διακοπές δυσκόλεψαν τη συζήτηση). Από τις δυνατές στιγμές του φεστιβάλ ήταν η συνομιλία του Κουβανού Λεονάρδο Παδούρα, της Αργεντινής Κλαούδια Πινιέιρο (στο πλαίσιο της συνεργασίας με το Φεστιβάλ ΛΕΑ) και του συγγραφέα Ιερώνυμου Λύκαρη για τον ρόλο της λογοτεχνίας σε χώρες που αντιμετωπίζουν οικονομικές, ανθρωπιστικές και πολιτικές κρίσεις.
Με ενθουσιασμό συζητήθηκαν επίσης μεταξύ των επισκεπτών η εκδήλωση-αφιέρωμα στο έργο και τη μνήμη του δημοσιογράφου, λαογράφου και λογοτέχνη Νίκου Ψιλάκη, η παρουσίαση του βιβλίου «Γράμματα από τα Καπετανιανά» του Γιώργου Γρ. Σταματάκη, το αφιέρωμα στον Μανόλη Αναγνωστάκη, η συνομιλία του Παύλου Παυλίδη και του Θωμά Κοροβίνη στη Φορτέτζα, η κουβέντα για την αρχιτεκτόνισσα Σουζάνα Αντωνακάκη, όσα είπε ο Παντελής Μπουκάλας στην εκδήλωση που έγινε προς τιμήν του στο κατάμεστο Μεγάλο Αρσενάλι, η παρουσία του σπάνιου και ουσιαστικού Τέο Ρόμβου, τον οποίο θα θέλαμε να βλέπουμε συχνότερα σε διοργανώσεις βιβλίου.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ήταν η επιμέρους ενότητα για τις «Πολιτικές βιβλίου στην Ελλάδα, 19952025», η οποία διαρθρώθηκε σε δύο μέρη: οι παρελθούσες πολιτικές βιβλίου στην Ελλάδα και το αποτύπωμά τους και οι προοπτικές της πολιτικής βιβλίου στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, στο οποίο έγινε σαφές ότι το ΕΛΙΒΙΠ, ο νεοσύστατος φορέας για το βιβλίο, έχει πολύ δρόμο μπροστά του.
Η Ντόρα μπήκε αγέρωχη και έφυγε από την πίσω πόρτα
Η φετινή διοργάνωση συζητήθηκε και για την αμφιλεγόμενη εκδήλωση που είχε προγραμματιστεί το απόγευμα του Σαββάτου με συμμετέχοντες τη βουλευτή Χανίων Ντόρα Μπακογιάννη, τον αντιπεριφερειάρχη Χανίων Νίκο Καλογερή, τον δήμαρχο Χανίων Παναγιώτη Σημανδηράκη και τον οικονομολόγο πρώην υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργο Σταθάκη. Η συζήτηση, της οποίας τον συντονισμό είχε ο Μανώλης Πιμπλής και έγινε σύμφωνα με τους διοργανωτές για την ανάδειξη του δημοκρατικού διαλόγου, είχε θέμα «Το στοίχημα της οικολογίας» στο πλαίσιο της γενικότερης θεματικής του φεστιβάλ με τίτλο «Το σπίτι μας, ο πλανήτης». Από νωρίς είχαν συγκεντρωθεί ομάδα πολιτών με πανό έξω από την αίθουσα «Μίκης Θεοδωράκης» και δυνάμεις των ΜΑΤ.
Αυτό που έκανε εντύπωση στους περισσότερους παρευρισκόμενους στην αίθουσα, πέραν φυσικά όσων υποστηρικτών της Ντ. Μπακογιάννη βρέθηκαν στον χώρο για να τη χειροκροτούν με κάθε αφορμή, ήταν η προκλητική έπαρση με την οποία η βουλευτής αντιμετώπισε τα μέλη του κινήματος από τον Αποκόρωνα που ζήτησαν στο τέλος της εκδήλωσης να παρέμβουν για το θέμα των δικτύων των πυλώνων υπερυψηλής τάσης που θα συνδέουν τα Χανιά με τη Δαμάστα. Η συζήτηση εντάθηκε, με αποτέλεσμα η Ντ. Μπακογιάννη να εγκαταλείψει την αίθουσα από την πίσω πόρτα συνοδεία της φρουράς της. Η εικόνα της πολιτικού να μπαίνει αγέρωχη και να φυγαδεύεται από την πίσω πόρτα πάντως δεν συνάδει με την εντύπωση που η ίδια θα ήθελε να έχει το κοινό του φεστιβάλ περί της αδιαμφισβήτητης αποδοχής της πολιτικής του κόμματός της.
