Ο πρόσφατος χαμός ενός τρίχρονου κοριτσιού σε πισίνα στην Ιαλυσό της Ρόδου, οι πνιγμοί τεσσάρων ενηλίκων 56, 73, 80 και 94 ετών την Παρασκευή 13 Ιουνίου στην Κρήτη αλλά και ο τραγικός πνιγμός των δύο παιδιών στον ποταμό Αραχθο αναδεικνύουν μια άλλη πτυχή του ελληνικού καλοκαιριού, στην οποία τα ατυχήματα και τα δυστυχήματα σε υδάτινο περιβάλλον είναι καθημερινά.
Πιο ριψοκίνδυνοι οι άνδρες
Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ατυχημάτων που παρουσιάζει ετησίως το Safe Water Sports σε συνεργασία με το υπουργείο Ναυτιλίας, το Λιμενικό Σώμα και την ΕΛΑΣ, το 2024 καταγράφηκαν 395 θανάσιμα περιστατικά στο υδάτινο περιβάλλον (388 στη θάλασσα και επτά στα εσωτερικά ύδατα, δηλαδή λίμνες, ποτάμια και πισίνες).
Η Ελίζα Καραμπετιάν-Νικοτσιάν, μέλος του εν λόγω οργανισμού, επισημαίνει σχετικά με τα τελευταία, περσινά συνολικά στοιχεία μιλώντας στο Documento: «Το 68% αφορούσε άνδρες, γιατί όπως έχει παρατηρηθεί αυτοί είναι που ριψοκινδυνεύουν την ασφάλειά τους, εκ των οποίων το 65% ήταν Ελληνες. Από τα 388 θανάσιμα περιστατικά που συνέβησαν στις θάλασσες, το 83% καταγράφηκε σε ηλικίες άνω των 60 και κυρίως άνω των 70 ετών, αφού αυτές οι ηλικίες είναι που παρατηρείται ότι υπερεκτιμούν τις ικανότητές τους, πηγαίνουν για κολύμπι αρκετά πρωινές ώρες, π.χ. 8.00-10.00 το πρωί, όταν ο ναυαγοσώστης δεν υπάρχει σε παραλίες εφόσον οι ώρες υπηρεσίας του είναι από τις 10.00 έως τις 18.00».
Οι αριθμοί των πνιγμών σε άλλες χώρες μάς δίνουν μια εικόνα για το πόσο πολλά περιστατικά συμβαίνουν στην Ελλάδα. Ενδεικτικά, το 2021 στη Γαλλία καταγράφηκαν 394 πνιγμοί, την Πορτογαλία 174, την Κροατία 61, ενώ εντύπωση προκαλεί η Ισπανία με 510. Στη δε Γερμανία το 2022 καταγράφηκαν 758 πνιγμοί.
Ενα από τα αξιοπρόσεκτα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Ατυχημάτων είναι ότι το 66% των πνιγμών του 2024 συνέβη σε παραλίες «μη φυλασσόμενες» από ναυαγοσώστη. Ο λόγος που μεγάλο μέρος των παραλιών μένει χωρίς ναυαγοσώστες είναι το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο που εμπλέκει τους κατά τόπους δήμους, το υπουργείο Ναυτιλίας και το λιμενικό.
«Για να προκηρυχθεί θέση για ναυαγοσώστη (μια διαδικασία χρονοβόρα) η αρμόδια επιτροπή πρέπει πρώτα να ορίσει, μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων, ποιες παραλίες έχουν ημερήσια προσέλευση τουλάχιστον 300 λουόμενων κατά τις περιόδους αιχμής» επισημαίνει στο Documento ο Ευστράτιος Χαρχαλάκης, δήμαρχος Κυθήρων και πρόεδρος της Επιτροπής Νήσων και Πολιτικής Συνοχής της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ). Ετσι, με τη ναυαγοσωστική περίοδο να ξεκινάει την 1η Ιουνίου και να τελειώνει στις 30 Σεπτεμβρίου πολλές είναι, οι παραλίες δίχως την παρουσία ναυαγοσώστη.
Καθυστερήσεις και λάθη
«Πρόκειται περί συχνού φαινομένου», όπως υπογραμμίζει στο Documento η Ιωάννα Ταστσόγλου, ναυαγοσώστρια στις παραλίες του Πηλίου. «Οταν μια παραλία είναι πολυσύχναστη» τονίζει «και κάνει έλεγχο το λιμενικό, τότε υπάρχουν ναυαγοσώστες. Σε πολλές παραλίες μπορεί να αργήσει να μπει ένας πύργος μέχρι να ολοκληρωθούν οι απαραίτητες διαδικασίες. Θα έπρεπε να ήμασταν περισσότεροι λόγω των εκατοντάδων πνιγμών. Δεν επιλέγουν τη ναυαγοσωστική πολλοί είναι η αλήθεια διότι είναι πολύ μεγάλη ευθύνη. Εγώ όταν με διέσωσαν κατάλαβα την πολύ μεγάλη αξία της. Μια φορά που θα χρειαστεί θα πρέπει να σώσεις μια ζωή. Πρέπει να έχεις όλο τον εξοπλισμό σου σε ετοιμότητα και να ξέρεις να τον χειρίζεσαι (σκάφος ή τζετ σκι και τη σανίδα διάσωσης). Αρκετοί μπαίνουν φαγωμένοι, κουρασμένοι, τους τονίζουμε ότι πρέπει να σεβόμαστε τη θάλασσα, πολλές φορές δεν ακούν καν τις οδηγίες και όταν κινδυνεύουν καταλαβαίνουν ότι δεν πρέπει να παίζουν με τη φύση. Πολλά συμβάντα έχουμε και νωρίς πριν από τη βάρδια μας, ειδικά με μεγάλους ανθρώπους που βουτάνε. Εδώ στο Πήλιο έχει έντονο κύμα το οποίο μπορεί να γίνει επικίνδυνο. Παρόλο που βάζουμε σημαίες (πράσινη, κίτρινη, κόκκινη) για τους λουόμενους, πολλοί υπερεκτιμούν τις δυνάμεις τους».
