Η αποστολή του ΟΗΕ στο Μαλί (Minusma) έθεσε επίσημα τέλος σε δέκα χρόνια ανάπτυξης στη χώρα αυτή που είναι αντιμέτωπη με τον τζιχαντισμό και μια βαθιά κρίση αφού την ώθησε προς την έξοδο η χούντα που βρίσκεται στην εξουσία.
Η Minusma υπέστειλε τη σημαία των Ηνωμένων Εθνών στο αρχηγείο της κοντά στο αεροδρόμιο της πρωτεύουσας Μπαμακό, δήλωσε εξάλλου στο Γαλλικό Πρακτορείο η εκπρόσωπός της Φατουμάτα Κάμπα. Ανταποκριτές του Γαλλικού Πρακτορείου μπόρεσαν να παρευρεθούν στην έναρξη μιας τελετής σήμερα το πρωί, η οποία συμβολίζει το τέλος της αποστολής παρότι ορισμένα στοιχεία της βρίσκονται ακόμη επί τόπου, σύμφωνα με την εκπρόσωπο.
Το κλείσιμο της αποστολής των Ηνωμένων Εθνών θέτει τέλος σε μια δέσμευση που ξεκίνησε το 2013 απέναντι στην εξάπλωση της βίας που απειλούσε τη σταθερότητα αυτού του φτωχού και εύθραυστου κράτους. Η βία επικράτησε στη συνέχεια στο κέντρο της χώρας και στις γειτονικές χώρες του Σαχέλ Μπουρκίνα Φάσο και Νίγηρα, προκαλώντας χιλιάδες θανάτους αμάχων και μαχητών και εκτοπίζοντας χιλιάδες άλλους ανθρώπους.
Με περισσότερα από 180 μέλη της να έχουν σκοτωθεί σε εχθρικές ενέργειες που διαπράχθηκαν κυρίως από ένοπλες ομάδες με διασυνδέσεις με την Αλ Κάιντα και την οργάνωση Ισλαμικό Κράτος, η Minusma είναι η αποστολή του ΟΗΕ που έχει πληγεί περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Το προσωπικό της ανερχόταν γύρω στους 15.000 στρατιώτες και αστυνομικούς που έρχονταν από πολλές χώρες.
Παρά τις ανθρώπινες απώλειες και μια σημαντική οικονομική δέσμευση, η Minusma αποτέλεσε αντικείμενο έντονων επικρίσεων από μερίδα πολιτών της χώρας, που κατήγγελλαν την ανικανότητά της να αντιμετωπίσει την κρίση.
Η Minusma κατηγορείτο επί χρόνια για ανικανότητα απέναντι στις δολοπλοκίες των τζιχαντιστών από ένα μέρος της κοινής γνώμης και των ηγετών της. Η παρουσία της κατέστη επίσης σχεδόν αφόρητη για τους στρατιωτικούς που κατέλαβαν την εξουσία το 2020. Η Μπουρκίνα Φάσο και ο Νίγηρας είδαν με τη σειρά τους τον ερχομό στρατιωτικών καθεστώτων τα τελευταία χρόνια.
Οι σχέσεις ανάμεσα στη Minusma και τη χούντα δεν σταμάτησαν να επιδεινώνονται υπό τη χούντα. Ο ΟΗΕ κατήγγειλλε ανοικτά τις απαγορεύσεις πτήσεων και άλλα εμπόδια που έθεταν οι αρχές στην εκπλήρωση της αποστολής. Οι αρχές διαμαρτύρονταν για επεμβάσεις, κατ΄αυτές, της Minusma στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που αποτελούσε ωστόσο μέρος της εντολής της.
Ο υπουργός Εξωτερκών του Μαλί Αμπντουλάγια Ντιόπ ζήτησε τον Ιούνο την αποχώρηση “χωρίς καθυστέρηση” της Minusma ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ανακήρυξε “την αποτυχία” της αποστολής και δήλωσε πως δεν αποτελούσε λύση αλλά “μέρος του προβλήματος”.
Η Minusma δεν μπορούσε να παραμείνει παρά τη θέληση των αρχών του Μαλί. Το Συμβούλιο Ασφαλείας έθεσε τέλος στην εντολή της Minusma στις 30 Ιουνίου και της ανέθεσε ως στόχο να έχει εγκαταλείψει τη χώρα μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου.
Από τότε η Minusma εγκατέλειψε τις περισσότερες από τις 13 περιοχές της, σε δύσκολες συνθήκες στον βορρά, υπό την πίεση μιας στρατιωτικής κλιμάκωσης ανάμεσα σε όλους τους ένοπλους παράγοντες επί του πεδίου.
Εκτός από το Μπαμακό, η Minusma θα πρέπει να κλείσει τις εγκαταστάσεις στο Γκάο και στο Τιμπουκτού (βόρεια), όπου θα πραγματοποιηθεί μετά την 1η Ιανουαρίου αυτό που ο ΟΗΕ αποκαλεί “ρευστοποίηση” της αποστολής. Για παράδειγμα, θα παραδοθεί στις αρχές ο τελευταίος εξοπλισμός ή θα τεθεί τέλος σε υπάρχοντα συμβόλαια.
Μέχρι την Παρασκευή, περισσότερα από 10.500 μέλη του προσωπικού ένστολα ή πολιτικοί υπάλληλοι της Minusma είχαν εγκαταλείψει το Μαλί, σε σύνολο περίπου 13.800 κατά την έναρξη της αποχώρησης, ανέφερε η Minusma στο X (πρώην Twitter).
