Με νομοθετικές ρυθμίσεις κενές περιεχομένου «απαντά» η Λίνα Μενδώνη στο φαινόμενο με τα πλαστά εισιτήρια στην Ακρόπολη που αποκάλυψε το Documento.
Στάχτη στα μάτια αποτελεί η νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΠΟ που υποτίθεται θα διασφάλιζε την αποτροπή απάτης εις βάρος του δημοσίου αλλά και των τουριστών, όπως το εκτεταμένο φαινόμενο έκδοσης παράτυπων εισιτηρίων εισόδου στο μνημείο της Ακρόπολης το καλοκαίρι, το οποίο οδήγησε τους αρχαιοφύλακες σε πλείστες αναφορές προς τις αρμόδιες υπηρεσίες. Επίσης μεγάλη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι η υπουργός Πολιτισμού μεταθέτει την ευθύνη για τον καθορισμό ρυθμιστικού πλαισίου στο ΔΣ του ΟΔΑΠ, δίνοντάς του λευκή επιταγή, ενώ παρακάμπτει το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και τις υπηρεσίες των υπουργείων Πολιτισμού και Οικονομικών.
Η αποκάλυψη
Στο αποκαλυπτικό δημοσίευμα του Documento «Φάμπρικα με παράτυπα εισιτήρια… ΥΠΠΟ το βλέμμα της Μενδώνη» (4.2.24) η πρόεδρος του ΔΣ του Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ) Νικολέττα Διβάρη-Βαλάκου στην απάντησή της προς την εφημερίδα, παρόλο που δεν μας διαφώτισε σχετικά με το πόσες αναφορές έχουν διαβιβαστεί στον εισαγγελέα, μας διαβεβαίωνε, ότι «έχουν σχεδιαστεί και οδεύουν προς ολοκλήρωση σειρά νέων ρυθμιστικών και διοικητικών μέτρων για την αποτροπή τέτοιων φαινομένων εξαπάτησης του κοινού, τα οποία θα ανακοινωθούν από το ΥΠΠΟ και τον ΟΔΑΠ».
Στο σχέδιο νόμου για την άυλη κληρονομιά που βρίσκεται σε διαδικασία διαβούλευσης το άρθρο 14Α ορίζει την «απαγόρευση εμπορίας εισιτηρίων που εκδίδονται από τον Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων». Πρόκειται για ένα άρθρο εντελώς… εκ του περισσού. Προφανώς και απαγορεύεται η εμπορία εισιτηρίων. Δεν είναι νέο αυτό. Είναι σαν να μας διαβεβαιώνει ότι απαγορεύεται η πλαστογραφία. Αρκεί κανείς να ρίξει μια ματιά στους ισχύοντες όρους χρήσης που αφορούν τα εισιτήρια και βρίσκονται αναρτημένοι στην ιστοσελίδα του ΟΔΑΠ: «Η ανταλλαγή, μεταπώληση και εν γένει εμπορία εισιτηρίων απαγορεύονται». Επομένως, η συγκεκριμένη διάταξη εκτός από εμπαιγμός είναι και προσβολή της σοβαρότητας της ίδιας της νομοθετικής διαδικασίας.
Πάντως, αρκετές σελίδες παρακάτω στο σχέδιο νόμου, στις εξουσιοδοτικές διατάξεις (αρ. 30, παρ. 4), προαναγγέλλεται ότι το ΔΣ του ΟΔΑΠ θα καθορίσει τους όρους διακίνησης και διάθεσης των εισιτηρίων: «Με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΟΔΑΠ δύναται να καθορίζονται οι όροι και ο τρόπος περαιτέρω διάθεσης μεμονωμένων ή ενιαίων ή κοινών εισιτηρίων εισόδου σε μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία από τους χρήστες – συνεργάτες του συστήματος ηλεκτρονικού εισιτηρίου». Αυτό σημαίνει ότι η υπουργός δίνει υπερεξουσία στο ΔΣ του ΟΔΑΠ, ενώ αποποιείται και την πολιτική ευθύνη για φαινόμενα όπως αυτό των πλαστών εισιτηρίων.
Τιμολογιακή πολιτική
Να σημειώσουμε όμως μια ακόμη πολύ σημαντική παράμετρο. Ο τρόπος διακίνησης και διάθεσης των εισιτηρίων εντάσσεται στο ευρύτερο ζήτημα της πολιτικής εισιτηρίων για τα μνημεία και τα μουσεία που περνάει από την έγκριση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και στο τέλος αποτυπώνεται σε κοινή υπουργική απόφαση με τα υπουργεία Πολιτισμού και Οικονομικών, ώστε να διασφαλίζονται και η επιστημονική τεκμηρίωση αλλά και το δημόσιο συμφέρον από την οικονομική σκοπιά. Να, όμως, που με τη διάταξη αυτή το ζήτημα της διάθεσης των εισιτηρίων σε τουριστικά γραφεία αποκόπτεται από το ΚΑΣ και τις αρμόδιες υπηρεσίες των δύο υπουργείων, μεταφέροντας την αρμοδιότητα εν λευκώ στο ΔΣ του ΟΔΑΠ που έχει διορίσει με απευθείας ανάθεση η κυβέρνηση.
Παρακάμπτουν το ΚΑΣ
Μέσα από μια σειρά άρθρων του νομοσχεδίου εμπορευματοποιείται η πολιτιστική κληρονομιά και καταστρατηγείται ο ΑΣΕΠ.
Αρθρο 17: Διπλασιάζεται το όριο των απευθείας αναθέσεων, από 30.000 σε 60.000 ευρώ, για την προμήθεια προϊόντων που διατίθενται προς πώληση στο δίκτυο πωλητηρίων του ΟΔΑΠ. Με δεδομένο ότι ο ΟΔΑΠ διαχειρίζεται 10 εκατ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης για προμήθειες πολιτιστικών προϊόντων, ο κίνδυνος κατασπατάλησης και ευνοιοκρατίας παραμένει παραπάνω από υπαρκτός.
Αρθρο 18: Επεκτείνονται οι διατάξεις που ισχύουν στα αναψυκτήρια και τα πωλητήρια των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων. Ανοίγει, έτσι, ο δρόμος της «αξιοποίησής» τους με την ανάθεση της διαχείρισής τους σε ιδιώτες. Προφανώς δεν είναι τυχαίο ότι στο Ταμείο Ανάκαμψης υπάρχει κονδύλι 0,5 εκατ. ευρώ για πιλοτικό outsourcing της λειτουργίας του πωλητηρίου στα ανθοπωλεία της Βουλής.
Αρθρο 19: Ο ΟΔΑΠ θα μπορεί να προσλαμβάνει προσωπικό ιδιωτικού δικαίου για δώδεκα μήνες – που μπορούν να παραταθούν ως τους 18. Το σημαντικό είναι ότι για την πρόσληψη προβλέπεται συνέντευξη των υποψηφίων που θα διενεργεί όχι ο ΑΣΕΠ, αλλά ο… διαχειριστής του εκάστοτε πωλητηρίου. Επιπλέον, το ΔΣ του ΟΔΑΠ θα μπορεί να εξειδικεύει τα προσόντα σε μια καθ’ όλα μη αξιοκρατική διαδικασία.
Αρθρο 26: Στο όριο της αντισυνταγματικότητας κινείται η διάταξη για την αυξημένη μοριοδότηση λόγω εμπειρίας των υποψήφιων αρχαιοφυλάκων σε βάρος του τίτλου σπουδών τους, η οποία κατά πολλούς «φωτογραφίζει» συγκεκριμένη ομάδα εργαζομένων. Δημιουργεί αγεφύρωτες ανισότητες μεταξύ των υποψηφίων και είναι αντίθετη στο πνεύμα των γνωμοδοτήσεων της ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία έκρινε αντισυνταγματική την αυξημένη μοριοδότηση ειδικής εμπειρίας στον τομέα της υγείας.
Αρθρο 27: Η διάταξη περί αυτεπιστασίας στην εκτέλεση αρχαιολογικών έργων από τα εποπτευόμενα από το υπουργείο νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου εισάγει από το «παράθυρο» και νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και έρχεται σε αντίθεση με τον αρχαιολογικό νόμο που ορίζει ότι σωστικές ανασκαφές, αναστηλώσεις, στερεώσεις κ.λπ. διενεργούνται μόνο από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Τι ακριβώς εννοεί το υπουργείο; Θα διενεργούν ανασκαφές π.χ. το Μουσείο Μπενάκη ή το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (ΝΠΙΔ); Ή άραγε προετοιμάζεται η δημιουργία ενός νέου ΝΠΙΔ από το ΥΠΠΟ, όπως ήταν το παλαιότερο Ταμείο Διαχείρισης Πιστώσεων Αρχαιολογικών Εργων (ΤΑΔΙΠΕΑΕ), το οποίο θα αναθέτει σε ιδιώτες τις σωστικές ανασκαφές ή τα αναστηλωτικά έργα;
