Το αιώνιο δίπολο του έρωτα και του θανάτου είναι ο πυρήνας του νέου μυθιστορήματος του Αλέξη Σταμάτη με τίτλο «Αθώα πλάσματα». Η ιστορία αφορά έναν μοναχικό άντρα ο οποίος έπειτα από καιρό απουσίας στον Βορρά επιστρέφει στην Αθήνα και επιχειρεί να εργαστεί ως ιδιωτικός ερευνητής χωρίς ιδιαίτερα αποτελέσματα.
Μια μέρα τον επισκέπτεται στο γραφείο του μια γυναίκα η οποία του ζητάει να την παρακολουθήσει. Η συνάντηση μαζί της θα είναι η αρχή της κατάβασης στο σκοτάδι. Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου ο συγγραφέας απαντά στο Ερωτηματολόγιο του Docville.
Πού γεννηθήκατε και πού μεγαλώσατε;
Στην Αθήνα, στο κέντρο. Έζησα σχεδόν όλη μου τη ζωή στο τρίγωνο Κολωνάκι, Λυκαβηττός, Εξάρχεια.
Όταν ακούτε τη λέξη σπίτι τι σας έρχεται στο μυαλό;
Η οικογένεια μου. Η γυναίκα μου, ο γιος μου. Η Εύα. Ο Ερμής.
Μια ανάμνηση από τα παιδικά σας χρόνια.
Είμαι στο Λαγονήσι. Ζέστη πολλή και βαρεμάρα. Τριγυρνάω στα μπάνγκαλοους την ώρα που οι μεγάλοι κοιμούνται για μεσημέρι. Τρέχω δεξιά αριστερά, δεν μπορώ να σταθώ. Κάποια στιγμή βλέπω στη στέγη ενός μπανγκαλόου ένα πουλί. Είναι ένα πολύ περίεργο πλάσμα, δεν έχω ξαναδεί ένα τέτοιο πουλί. Η δασκάλα δεν μας έχει μάθει για πουλιά που είναι πράσινα, γκρίζα, κόκκινα και γαλάζια μαζί και έχουν τέτοιο πεταχτό στήθος.
Θέλω να το αγγίξω, να το πάρω στο χέρι μου. Στήνω ένα κασόνι μπροστά από το παράθυρο και με αρκετή προσπάθεια φτάνω στο πρεβάζι. Με λίγο ακόμα τέντωμα, είμαι και αρκετά ευέλικτος, αρπάζομαι από το στηθαίο και ανεβαίνω στη χαμηλή ούτως η άλλως στέγη.
Το πουλί τρομάζει και με ένα περίεργο κρώξιμο φεύγει πεταρίζοντας νευρικά. Τότε το πόδι μου γλιστράει στον υγρό σοβά και καταλήγω να μετεωρίζομαι στο κενό από ύψος δυόμισι μέτρων πιασμένος από το στηθαίο. Ενστικτωδώς κοιτάζω κάτω και με έκπληξη αλλά και φόβο μαζί , βλέπω δύο εργαλεία. Ένα φτυάρι ακουμπισμένο οριζόντια στο έδαφος και μια αξίνα καρφωμένη με την μια πλευρά στο χώμα και με την άλλη να ορθώνεται απειλητική, αιχμηρή προς τα πάνω.
Εκείνη την στιγμή ο χρόνος διευρύνεται, κάθε δευτερόλεπτο μοιάζει να διαρκεί αιώνια. Νιώθοντας πως αρχίζω να γλιστράω και να παρασύρομαι σε μιαν αναπότρεπτη πτώση περνάνε από το μυαλό μου τα δύο ενδεχόμενα σαν κινηματογραφική ταινία με δύο φινάλε.
Το ένα, η προσγείωση στην αξίνα θα σημαίνει το τέλος. Το άλλο θα είναι μάλλον ένας απλός τραυματισμός. Αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα. Δεν πρέπει να πανικοβληθώ, πρέπει να την αντιμετωπίσω και να αφεθώ στη πτώση σαν να είναι ένα στοίχημα, όπως αυτό που κάνουμε με την παρέα για το ποιός θα κάνει την καλύτερη βουτιά. Στη διάρκειά της, που μου φάνηκε ατελείωτη, ένιωθα αναπάντεχα υπέροχα.
Αφηνόμουν στην μοίρα, στο ενδεχόμενο, ξέροντας όμως ενδόμυχα πως θα επιβιώσω, πως κάτι θα γίνει και δεν θα πέσω πάνω στην αξίνα. Ήταν σαν να ανακάλυπτα μια μυστική ιδιότητα που θα με ακολουθούσε σε όλη την υπόλοιπή μου ζωή, θα γινόταν το μυστικό μου όπλο. Το απόγευμα κιόλας έβγαινα από το ιατρικό κέντρο με μια σειρά επιπόλαια τραύματα στο πόδι.
Πότε ήταν η πρώτη φορά που βυθιστήκατε σε ένα βιβλίο;
Δεν θυμάμαι. Πρώτα διάβασα κι ύστερα έχτισα αναμνήσεις.
Ποιος ήταν ο άνθρωπος που σας μύησε στο διάβασμα;
Η μύηση υπήρξε προσωπική υπόθεση.
Τι σας ώθησε στη συγγραφή;
Η δυσανεξία στην πραγματικότητα.
Η συγγραφή είναι τρόπος ζωής;
Εάν σκεφτώ ότι κατοικεί διαρκώς μέσα μου, είτε γράφω, είτε όχι (περισσότερο όταν δεν γράφω), τότε, ναι. Δεν ξέρω βέβαια, εάν η ζωή έχει τρόπους.
Η ζωή του συγγραφέα είναι μοναχική;
Καθόλου. Είναι όποια επιλέγει εκείνος να είναι. Η εσωτερική ζωή είναι μοναχική και αυτό είναι το υπέροχο. Έχεις ένα μυστικό χώρο που μπορείς και μοιράζεσαι μόνο με όσους αγαπάς.
Υπάρχουν ιδανικές συνθήκες για τη συγγραφή ενός βιβλίου;
Όχι. Έχω γράψει σε τρένα, καταστρώματα, παγκάκια, καφέ, σπίτια. Στον ύπνο μου. Έχω «γράψει», χωρίς να σημειώνω, μόλις ξυπνάω. Και στο μπάνιο. Τρομερές ιδέες.
Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που σκεφτήκατε όταν ολοκληρώσατε το νέο βιβλίο σας;
Να το ξαναδιαβάσω κι αφού το διορθώσω όσο εκείνο μου υποδείξει, να το εγκαταλείψω για το επόμενο.
Νιώσατε ποτέ φόβο έκθεσης;
Μικρός σε τρομερό βαθμό. Δεν μπορούσα να μιλήσω σε παρέα πάνω από τρία άτομα.
Συγγραφικό μπλοκάρισμα. Σας έχει τύχει;
Όχι, ποτέ. Το γλίτωσα αυτό το αφόρητο κλισέ.
Ποιοι συγγραφείς έχουν «γράψει» μέσα σας;
Όλοι. Κι αυτοί που δεν έχω διαβάσει.
Το ποτήρι είναι μισοάδειο ή μισογεμάτο;
Τι ποτήρι είναι;
Αύριο ξημερώνει μια καλύτερη μέρα;
Πάντα.
Βασίζεστε στην καλοσύνη των ξένων;
Όχι. Αλλά η Μπλανς Ντιμπουά είναι ηρωίδα του επόμενου μου βιβλίου «Το Λευκό Δωμάτιο» που βγαίνει το φθινόπωρο από τις εκδόσεις Καστανιώτη, οπότε θα πρέπει να είμαι ευγενικός μαζί της και να πω, πως νιώθει ότι, όταν κάτι τέτοιο συμβαίνει, πως είναι υπέροχο πράγμα.
Η κόλαση είναι οι άλλοι;
Η κόλαση είναι μέσα μας. Και ο παράδεισος επίσης.
Ποιο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης εκτιμάτε ιδιαιτέρως;
Την ενσυναίσθηση. Την ευφυΐα.
Ποιο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης σας απωθεί;
Ο φαρισαϊσμός. Η διαρκής προβολή του εγώ. Το bullying. Η σπουδαιοφάνεια. Όλα εκείνα που κάνουν τον άλλο να έχει τον «ανθρωποδιώκτη».
Τι ρόλο παίζει η φιλία στη ζωή σας;
Τεράστιο. Είμαι πολύ τυχερός που έχω φιλίες που έχουν ήδη διαρκέσει πάνω από σαράντα χρόνια.
Είναι σημαντικός για εσάς ο έρωτας;
Ε, ναι. Το πιο σημαντικό.
Τι είναι ευτυχία για εσάς;
Το μυστικό μιας καλής ζωής βρίσκεται περισσότερο στην αδιαφορία για την ευτυχία. Και ας θυμόμαστε ότι το χειρότερο με την ευτυχία (εάν τελικά υπάρχει) δεν είναι μην την κερδίσουμε ποτέ, αλλά να περάσουμε από δίπλα της και να μην την αναγνωρίσουμε.
Η ομορφιά μπορεί να σώσει τον κόσμο;
Για να δούμε πρώτα εάν η ομορφιά μπορεί να σώσει το υποκείμενο της.
Πώς σκέφτεστε τον εαυτό σας σε δέκα χρόνια;
Με το γιο μου στο Στάδιο Καραϊσκάκη. Οι τρεις μας (με την Εύα) κάνοντας πολλά ταξίδια. Και να είμαι υγιής, κυρίως.
Είστε ικανοποιημένος με όσα έχετε καταφέρει μέχρι σήμερα;
Ποτέ δε με απασχόλησε αυτή η ερώτηση. Ο γέγονε γέγονε.
Info
Το μυθιστόρημα του Αλέξη Σταμάτη «Αθώα πλάσματα» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καστανιώτη.
