Το Ελεγκτικό Συνέδριο κατακεραυνώνει την κυβέρνηση Μητσοτάκη, που επιβαρύνει τα ταμεία με €7,5 εκατ. δίνοντας σε εξωτερικούς συνεργάτες δουλειά που μπορούν να κάνουν δημόσιοι υπάλληλοι.
Με μια έκθεση-κόλαφο το Ελεγκτικό Συνέδριο, ένα από τα τρία ανώτατα δικαστήρια της χώρας, το οποίο είναι αρμόδιο για να ελέγχει και να αποδίδει ευθύνες στους «δημόσιους υπόλογους», τους διαχειριστές του δημόσιου χρήματος δηλαδή, κατακεραυνώνει τον δημόσιο τομέα, που επί κυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη έχει καταντήσει ανεξέλεγκτη φάμπρικα απευθείας αναθέσεων σε εξωτερικούς συνεργάτες για έργα τα οποία θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν από κρατικές υπηρεσίες δίχως επιπλέον επιβάρυνση για τον κρατικό κορβανά.
Σύμφωνα με την έκθεση, κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024 μελετήθηκαν 279 συμβάσεις δημόσιων φορέων σε εξωτερικούς συνεργάτες, εκ των οποίων το 88,41% είναι απευθείας αναθέσεις συνολικού ύψους 7,5 εκατ. ευρώ. Ειδικότερα, με βάση το Ελεγκτικό Συνέδριο, το δημόσιο μοιράζει δουλειές σχετικά με τον εσωτερικό έλεγχο για την αντιμετώπιση της διαφθοράς στους «συνήθεις ύποπτους», στους ίδιους δηλαδή εξωτερικούς συνεργάτες, ενώ θα έπρεπε με βάση τον νόμο 4795/2021 να έχει συστήσει εσωτερικές επιτροπές, όπου εξειδικευμένο προσωπικό των δημόσιων αυτών φορέων θα έπρεπε να πραγματοποιήσει τους εν λόγω ελέγχους. Βέβαια, κάτι τέτοιο δεν έγινε ποτέ. Και για να διευκολύνονται οι «γαλάζιοι» φίλοι, η κυβέρνηση έκοψε και έραψε τον νόμο αυτό δημιουργώντας νομοθετικά κενά. Ετσι, με βάση το άρθρο 9 του δικού της νόμου 4795/2021, αν δεν συσταθούν επιτροπές από τους υπαλλήλους των δημόσιων φορέων, τότε δίνεται επί της ουσίας το ελεύθερο για διασπάθιση δημόσιου χρήματος μοιράζοντας απροκάλυπτα τις δουλειές του δημοσίου σε εξωτερικούς συνεργάτες.
Το modus operandi είναι για ακόμη μια φορά ίδιο και επιβεβαιώνει με τρόπο εκκωφαντικό τις αποκαλύψεις που έχει κάνει κατά καιρούς το Documento για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το επιτελικό κράτος Μητσοτάκη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι αποκαλύψεις του Documento για τον τρόπο με τον οποίο δρα η ΑΑΔΕ, που με το γνωστό κόλπο των απευθείας αναθέσεων σκορπάει δημόσιο χρήμα με θολές συμβάσεις σε συμβούλους και εξωτερικούς συνεργάτες για υπηρεσίες που θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν χωρίς κόστος οι υπάλληλοι της ΑΑΔΕ.
Φυσικά, τίποτε από όλα αυτά δεν απασχολεί την κυβέρνηση Μητσοτάκη, που έχει εκτεθεί ποικιλοτρόπως καθιστώντας την Ελλάδα μια από τις χειρότερες χώρες από άποψη διαφθοράς και –παρά τις αποκαλύψεις του Documento– συνεχίζει απτόητη το έργο της.
Αλλεργία στους διαγωνισμούς
Οι απευθείας αναθέσεις δίνονται σωρηδόν χωρίς διαγωνισμούς, χωρίς κριτήρια κι αιτιολογήσεις. Κι όλα αυτά σε έναν περιορισμένο αριθμό εξωτερικών συνεργατών. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όπως προκύπτει από την έκθεση που συνέταξε τον Φεβρουάριο του 2025 σχετικά με τον βαθμό εσωτερικού ελέγχου που πραγματοποιείται στους φορείς του δημόσιου τομέα για το 2024. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Ο βαθμός εσωτερικού ελέγχου συνιστάται από εξειδικευμένες μονάδες και συστήματα και αντικατοπτρίζει το κατά πόσο το σύστημα διακυβέρνησης της δημόσιας διοίκησης είναι σύγχρονο, ώστε να προλαμβάνονται φαινόμενα κακοδιαχείρισης και διαφθοράς που θα έπλητταν το δημόσιο συμφέρον. Οι αριθμοί της έκθεσης, όμως «ξεγυμνώνουν» την πραγματικότητα που η κυβέρνηση προσπαθεί να κρύψει υπό τον μανδύα της νομιμοφάνειας.
Το δεύτερο εξάμηνο του 2024 το Ελεγκτικό Συνέδριο έλεγξε 641 δημόσιους φορείς (υπουργεία, ΑΕΙ, νοσοκομεία κ.ά.) και κατέληξε, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στην έκθεσή του, στο εξής προκλητικό: οι 279 (από αυτούς τους δημόσιους φορείς) ανέθεσαν συνολικά συμβάσεις (όχι μόνο τις απευθείας αναθέσεις) αξίας 8,4 εκατ. ευρώ σε μόλις 63 εξωτερικούς συνεργάτες για έργα εσωτερικού ελέγχου που θα έπρεπε να γίνουν από υπαλλήλους των δημόσιων αυτών φορέων. Τουτέστιν, οι υπηρεσίες που παρείχε η εκάστοτε ιδιωτική εταιρεία θα μπορούσαν να παρασχεθούν από υπαλλήλους του δημόσιου φορέα, που ήδη πληρώνονται για τον σκοπό αυτό.
Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει η έκθεση: «Προκύπτει ότι οι 4 πρώτοι ανάδοχοι έχουν αναλάβει ποσοστό 46% των συμβάσεων που αντιστοιχεί σε ποσοστό 48% της συνολικής αξίας των συμβάσεων. Αντίθετα, οι 48 τελευταίοι ανάδοχοι (από τον 15ο μέχρι και τον 63ο) έχουν αναλάβει ποσοστό μόλις 32% των συμβάσεων και ποσοστό 25% της αξίας αυτών».
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Μπίζνες του δημοσίου με συγκεκριμένες ιδιωτικές εταιρείες.
Εντόπισαν ένα αστρονομικό ποσό
Ωστόσο, τα παράλογα δεν σταματούν εδώ. Το 88,41% των συμβάσεων που εξετάστηκαν σχετικά με τη λειτουργία ή την υποστήριξη του εσωτερικού ελέγχου έγινε μέσω της απευθείας ανάθεσης σε εξωτερικούς συνεργάτες. Μάλιστα, αυτές οι απευθείας αναθέσεις άγγιξαν το αστρονομικό ποσό των 7,5 εκατ. ευρώ περίπου και μόνο για το δεύτερο εξάμηνο του 2024.
Βέβαια, κάτι τέτοιο δεν προκαλεί εντύπωση, αφού οι απευθείας αναθέσεις είναι πια πεπατημένη για την κυβέρνηση, η οποία συνδέθηκε από την αρχή της διακυβέρνησής της με διασπάθιση δημόσιου χρήματος μέσω απευθείας αναθέσεων, όπου «άριστοι» επικεφαλής σε φορείς του δημοσίου σπαταλούν δημόσιο χρήμα εξυπηρετώντας τα συμφέροντα των «ημετέρων».
Παράλληλα, βάσει όσων προκύπτουν, η έκθεση αναφέρει σκωπτικά: «Ο κίνδυνος σύγκρουσης συμφερόντων είναι υψηλός, με τα κωλύματα και τους λόγους αποκλεισμού να έχουν ομοίως υψηλή πιθανότητα εμφάνισης. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι φορείς δεν ήλεγξαν σε ικανοποιητικό βαθμό την πιθανή συνδρομή αυτών των κινδύνων (ποσοστό περίπου 42% των φορέων δεν διενήργησε τον εν λόγω έλεγχο). Επιπλέον η μεγάλη συγκέντρωση αναθέσεων σε μικρό αριθμό εξωτερικών συνεργατών, όπως επιβεβαιώθηκε από τα στοιχεία, αποτελεί γεγονός που ενέχει τον λειτουργικό κίνδυνο της επαναχρησιμοποίησης παραδοτέων ενός φορέα και σε άλλους (copy – paste) χωρίς την προσαρμογή τους στις ιδιαιτερότητες του εκάστοτε φορέα».
Δηλαδή, το Ελεγκτικό Συνέδριο έλεγξε τον αριθμό των απευθείας αναθέσεων στις συμβάσεις έργων, καθώς και το κατά πόσο οι απευθείας αναθέσεις αλλά και οι αναθέσεις που πραγματοποιούνται έπειτα από σύντομες διαπραγματεύσεις μπορούν επί της ουσίας να είναι δίκαιες και αντικειμενικές.
Και κατέληξε στο εξής απλό: οικονομικές συμφωνίες γίνονται στα κρυφά και πίσω από κλειστές πόρτες, αφού οι όροι των συμβάσεων πολλές φορές δεν ξεκαθαρίζονται. Οι εταιρείες εκλεκτών φίλων καρπώνονται δημόσιο χρήμα ασκώντας τη μονοπωλιακή πρακτική τους με την έγκριση της κυβέρνησης, η οποία κομπάζει για την «απόλυτη διαφάνεια» της δημόσιας διοίκησης.
«Πρωταθλητές» τα νοσοκομεία
Στους «πρωταθλητές» των απευθείας αναθέσεων είναι τα δημόσια νοσοκομεία με βάση την έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που υπενθυμίζει ξανά πόσο διάτρητη είναι η διαδικασία διαμοιρασμού της πίτας των δημόσιων έργων. Συγκεκριμένα, εξετάστηκαν 91 νοσοκομεία και εντοπίστηκαν 26 συμβάσεις 820.000 ευρώ για το β΄ εξάμηνο του 2024 σε εξωτερικούς συνεργάτες για ζητήματα εσωτερικού ελέγχου. Το επίσης αξιοπερίεργο είναι ότι στα νοσοκομεία δεν υπηρετεί κανένας υπάλληλος με αντικείμενο τον εσωτερικό έλεγχο, ενώ προφανώς θα έπρεπε.
Το Documento πολλάκις έχει αποκαλύψει απευθείας αναθέσεις του υπουργείου Υγείας για μια σειρά έργων που θα μπορούσαν να γίνουν από υπαλλήλους του υπουργείου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι απευθείας αναθέσεις που έδιναν κι έπαιρναν το τελευταίο διάστημα, ενώ ακόμη και υγειονομικά υλικά αγοράζονταν ακόμη πιο ακριβά λόγω έλλειψης ελέγχων, γεμίζοντας βέβαια τις τσέπες διάφορων ιδιωτών εμπλεκομένων.
Αλλωστε πεδίο δόξης λαμπρό αποτελούσαν οι απευθείας αναθέσεις για τα νοσοκομεία και τα προηγούμενα έτη, καθώς με το πρόσχημα της πανδημίας αποτελούσαν τον κανόνα αντί για την εξαίρεση.
Κόβουν και ράβουν τον νόμο στα μέτρα τους
Δεν είναι μόνο ο πακτωλός δημόσιου χρήματος που δημόσιοι φορείς έχουν δώσει μέσω απευθείας αναθέσεων. Υπάρχουν κι άλλα στοιχεία που μπορεί να αλιεύσει κανείς από την έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Με τον νόμο 4795/2021 προβλέπεται η σύσταση συστήματος εσωτερικού ελέγχου του δημόσιου τομέα. Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 22Γ του νόμου για τη διαχείριση των κινδύνων και του εσωτερικού ελέγχου, θα πρέπει να ορίζονται υπάλληλοι του δημόσιου φορέα ανάλογα με την πανεπιστημιακή τους κατάρτιση.
Δεν έχει όμως συσταθεί μητρώο μελών επιτροπών ελέγχου, με αποτέλεσμα να καθυστερεί και η σύσταση των επιτροπών ελέγχου. Με βάση την έκθεση, προκύπτει ότι –παρά το γεγονός της παρέλευσης ικανού χρονικού διαστήματος (τριετία) από την ψήφιση του ν. 4795/2021– η πλειονότητα των δημόσιων φορέων δεν έχει προχωρήσει στην εγκαθίδρυση ενός πλήρους, συνεκτικού και αποτελεσματικού συστήματος εσωτερικού ελέγχου. Ενδεικτικά, για το 50% των νοσοκομείων και των ΑΕΙ δεν έχει υπάρξει καμία ενέργεια σύστασης επιτροπής. «Τέλος, ποσοστό 62% περίπου των υπηρετούντων υπαλλήλων δεν είχαν λάβει μέχρι σήμερα την απαιτούμενη από το νόμο πιστοποίηση εσωτερικού ελεγκτή», όπως υπογραμμίζεται χαρακτηριστικά. Βέβαια, για να έχουν το ελεύθερο να μοιράζουν δουλίτσες σε φίλους και γνωστούς, έραψαν τον νόμο 4795/2021 στα μέτρα τους. Με βάση το άρθρο 9 (παρ. 4 και 6), «ανατίθεται ο εσωτερικός έλεγχος σε φυσικό ή νομικό πρόσωπο με σύμβαση παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών, κατόπιν προηγούμενης αιτιολογημένης απόφασης του επικεφαλής του φορέα» στις περιπτώσεις που δεν είναι εφικτό να προσφερθούν οι υπηρεσίες αυτές από υπαλλήλους εντός του φορέα. Το σύστημα λοιπόν είναι έτσι διαρθρωμένο που η διαφθορά έχει νομιμοποιηθεί και το λόμπινγκ έχει ονομαστεί «διαπραγμάτευση». Μια κυβέρνηση-ντίλερ.
Διαβάστε επίσης
Η υποτακτική αντιπολίτευση του ΠΑΣΟΚ – Διγλωσσία καταλογίζουν οι επικριτές στον Ανδρουλάκη
Άστατος και την Τρίτη ο καιρός – Σε ποιες περιοχές αναμένονται βροχές και καταιγίδες (LIVE)
Μάικλ Τζόρνταν: Επιστροφή στο NBA με νέο ρόλο έκπληξη – Αναλαμβάνει αναλυτής του NBC
