Τι θα έλεγε ο ιστορικός του μέλλοντος ή ο παρατηρητής του παρόντος αν ήθελε να συνοψίσει σε μερικές φράσεις τη διακυβέρνηση της τελευταίας εξαετίας; Χωρίς ασφαλώς τους παραμορφωτικούς φακούς του κυρίαρχου μιντιακού αφηγήματος, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι οι επιλογές των κυβερνήσεων της ΝΔ έχουν οδηγήσει ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας στη φτωχοποίηση και έχουν ανοίξει την «ψαλίδα» των εισοδηματικών ανισοτήτων. Ακόμη, ότι οι ταξικές πολιτικές στο πεδίο της οικονομίας πλαισιώνονται από μια άνευ προηγουμένου επίθεση στο κράτος δικαίου και από μια συστηματική απόπειρα αποδυνάμωσης των θεσμών.
Οι αριθμοί διαψεύδουν την κυβερνητική προπαγάνδα των «υψηλών ρυθμών ανάπτυξης»: Η ανεργία παραμένει η τέταρτη υψηλότερη στην Ευρωπαϊκή Ενωση, όπως η ανεργία στους νέους κάτω των 25 ετών. Η αγοραστική δύναμη και η ατομική κατανάλωση παραμένουν καθηλωμένες στο 2019. Δύο στους τρεις εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα παίρνουν κάτω από 1.000 ευρώ καθαρά τον μήνα. Εχουν αυξηθεί οι συμπολίτες μας που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας αλλά και στερήσεις σε βασικές υλικές και κοινωνικές ανάγκες λόγω οικονομικής αδυναμίας. Η ακρίβεια σε τρόφιμα, καύσιμα και η εκτόξευση των ενοικίων έχουν «καταπιεί» τις όποιες πολυδιαφημισμένες αυξήσεις.
Αυτή η κατάσταση δεν έχει προκύψει από κάποιο «αόρατο χέρι» της αγοράς. Δεν είναι «εισαγόμενη», όπως ήθελε τον πληθωρισμό ο κ. Μητσοτάκης, ούτε τα «απόνερα» της ύφεσης της προηγούμενης δεκαετίας. Είναι αποτέλεσμα στοχευμένων επιλογών των κυβερνήσεων της ΝΔ. Που ευνοούν συγκεκριμένα ισχυρά οικονομικά και κοινωνικά συμφέροντα. Που υποκινούν μια σοβαρή αναδιανομή του εισοδήματος εις βάρος της μισθωτής εργασίας και υπέρ του κεφαλαίου. Που επιτρέπουν τη λειτουργία καρτέλ, τη νόθευση του ανταγωνισμού και την αισχροκέρδεια.
Επιλογές που εκτίναξαν το κόστος της στέγης, αφού πριμοδότησαν την ήδη υψηλή ζήτηση αντί να ενισχύσουν την περιορισμένη προσφορά. Που διοχετεύουν τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης σε λίγες μεγάλες επιχειρήσεις. Που αφήνουν δίχως προστασία την πρώτη κατοικία και επιτρέπουν καταχρηστικές πρακτικές σε βάρος δανειοληπτών και ασφαλισμένων.
Η κυβέρνηση έχει επιλέξει πλευρά: σίγουρα δεν είναι ούτε υπέρ των πολλών ούτε υπέρ των πιο αδύναμων. Και την πραγματικότητα αυτή δεν μπορεί να τη μεταμφιέσουν τα επιδόματα-χαρτζιλίκια που μοιράζει η κυβέρνηση, υποτιμώντας τη νοημοσύνη και τις ανάγκες των πολιτών…
Η σημερινή κυβέρνηση θα καταγραφεί επίσης ως η κυβέρνηση που κατάφερε καίρια πλήγματα στην αξιοπιστία των θεσμών και τη λειτουργία του κράτους δικαίου. Ο κατάλογος και εδώ είναι μακρύς: από τη «φωτογραφική» επιλογή του διοικητή της ΕΥΠ, το σκάνδαλο των υποκλοπών και των παράνομων λογισμικών παρακολούθησης, την παρέμβαση στην αυτονομία ανεξάρτητων αρχών, τα παραδείγματα νόμων που περνάνε νύχτα ή και με συνοπτικές διαδικασίες, την υπονόμευση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης.
Πουθενά ωστόσο οι θεσμικές αυθαιρεσίες δεν συμπυκνώθηκαν και δεν κορυφώθηκαν όσο στην υπόθεση των Τεμπών, εδραιώνοντας στη συνείδηση των πολιτών την πεποίθηση της επιδιωκόμενης από την κυβέρνηση συγκάλυψης. Κορωνίδα των κυβερνητικών μεθοδεύσεων η καταστρατήγηση του συντάγματος με την οποία η κυβερνητική πλειοψηφία, αφού υπό την πίεση της κοινωνίας δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει το ακαταδίωκτο για τον κ. Καραμανλή όπως έπραξε το 2023 καταψηφίζοντας την πρόταση του ΠΑΣΟΚ, θα εμποδίσει για δεύτερη φορά τη λειτουργία της προανακριτικής επιτροπής. Πρόκειται για μια θεσμική εκτροπή, με ενορχηστρωτή τον πρωθυπουργό.
Απέναντι στην κυβέρνηση της φτωχοποίησης και της απαξίωσης των θεσμών οι προτεραιότητες που αναδύονται για μια εναλλακτική –δημοκρατική και υπεύθυνη– πρόταση διακυβέρνησης για την επόμενη μέρα είναι ξεκάθαρες. Από τη μία, ανάταξη του κράτους δικαίου και ενίσχυση της ανεξαρτησίας θεσμών, πρωτίστως εκείνων που λειτουργούν ως αντίβαρα στην κατάχρηση της εκτελεστικής και οικονομικής εξουσίας. Από την άλλη, μείωση των οικονομικών ανισοτήτων και επαναφορά των απολαβών σε τροχιά σύγκλισης με την Ευρώπη παράλληλα με την ενίσχυση του καταρρέοντος κοινωνικού κράτους. Ισχυροί θεσμοί και ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης για τους πολλούς είναι ο δρόμος προς την κοινωνική συνοχή, που οι σημερινές πολιτικές έχουν ρηγματώσει. Ελπίζουμε όχι ανεπανόρθωτα…
