Μαζική στροφή σε μια από τις σκληρότερες εκδοχές μοναχισμού, τον τζαϊνισμό, σημειώνεται στην αχανή χώρα.
Ολο και περισσότεροι νέοι και νέες στην Ινδία, μέλη των τζαϊνιστών, της έκτης μεγαλύτερης οργανωμένης θρησκείας στην αχανή χώρα, γυρνούν την πλάτη στα εγκόσμια και γίνονται μοναχοί και μοναχές. Επιλέγουν να περπατούν ξυπόλυτοι, να μη λούζονται ποτέ, να τρώνε ό,τι τους προσφέρει η ελεημοσύνη των ξένων και να μη χρησιμοποιούν την τεχνολογία.
«Δεν θα αγκαλιάσω ποτέ ξανά την κόρη μου» λέει στην ανταποκρίτρια του βρετανικού BBC Πριγάνκα Παδάκ ο Ιντραβαντάν Σίνκι. «Δεν θα ξαναντικρίσω τα μάτια της».
Η μοναχοκόρη του, η 20άχρονη Ντρούβι, πήρε την απόφασή της και οι γονείς της πήγαν να την αποχαιρετήσουν. Θα παραστούν στην «ντέεκσα», την τελετή της κουράς της νέας μοναχής. Η Ντρούβι θα ξεριζώσει η ίδια τα μαλλιά της, δεν θα ανέβει ξανά σε μεταφορικό μέσο, δεν θα ξανακοιμηθεί το καλοκαίρι κάτω από ανεμιστήρα, δεν θα ξαναμιλήσει σε κινητό τηλέφωνο.
Περίπου 4,5 εκατομμύρια είναι οι πιστοί του τζαϊνισμού στην Ινδία. Οι πεποιθήσεις τους έχουν τις ρίζες τους στις Βέδες και ορίζονται από τις διδαχές 24 φωτισμένων δασκάλων, με στόχο τη μακαριότητα της νιρβάνας, της ανώτατης κατάστασης της ψυχής.
Ιντερνετ και δοκιμαστική απόσυρση
Εκατοντάδες άνθρωποι απαρνούνται τη νεότητα και τον κόσμο. Η αύξησή τους οφείλεται σε τρεις λόγους. Πρώτον, στη διογκούμενη απογοήτευση λόγω των πιέσεων που ασκεί ο σύγχρονος τρόπος ζωής. Δεύτερον, στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για τον προσηλυτισμό τους. Και τρίτον, σε μια οργανωτική δομή που επιτρέπει μια περίοδο δοκιμαστικής απόσυρσης, κάτι σαν πρόγευση μοναχισμού, η οποία συνήθως διαρκεί λίγες εβδομάδες.
Δεν ήταν πάντα έτσι τα πράγματα. «Η επιρροή που ασκούν σήμερα οι γκουρού είναι τεράστια. Παλιότερα οι γκουρού ενδιαφέρονταν περισσότερο για την προσωπική τους αγνότητα. Τώρα ενδιαφέρονται περισσότερο να προσεγγίσουν τους νέους, προσφέροντάς τους ένα απλό και ελκυστικό μονοπάτι για τη ζωή» τονίζει ο δρ Μπιπίν Ντόσι που διδάσκει φιλοσοφία του τζαϊνισμού στο Πανεπιστήμιο του Μουμπάι.
Υπάρχει όμως μια θεμελιώδης αντίφαση. Στον αγώνα για τον προσηλυτισμό πολλοί γκουρού που στο κήρυγμά τους καταδικάζουν την τεχνολογία χρησιμοποιούν το πιο «αμαρτωλό» μέσο: το διαδίκτυο. Οργανωμένοι τζαϊνιστές γυρίζουν βίντεο προβάλλοντας τη σωτηρία της ψυχής και τα αγαθά του μοναχισμού. Μια τέτοια προπαγανδιστική ταινία διάρκειας ενός ή δύο λεπτών στο YouTube έχει μεγαλύτερη προπαγανδιστική ισχύ από οποιοδήποτε φυλλάδιο ή βιβλίο και συχνά φτάνει ακόμη και το ένα εκατομμύριο προβολές.
«Αν κάποιος θέλει να προσεγγίσει τους νέους, είναι πιο εύκολο να πάει εκεί όπου συχνάζουν παρά να τους φέρει στον δικό του χώρο. Σήμερα οι νέοι συχνάζουν στο ΥouΤube, είναι εκεί όλη μέρα» λέει ένας μοναχός.
Η πραγματικότητα τον επιβεβαιώνει. Ο Χετ Ντόσι είναι 12 ετών. Αριστος μαθητής, έχασε τρεις αγώνες σκέιτινγκ στους οποίους θα συμμετείχε, έχασε επίσης 18 κιλά και απουσίασε τρεις εβδομάδες από το σχολείο για να προετοιμαστεί ψυχικά και σωματικά ώστε να παραστεί ως καλεσμένος σε τελετή ντέεκσα στην πόλη Νασίκ της δυτικής Ινδίας. Ονειρεύεται τη στιγμή και της δικής του αναχώρησης.
«Ο γκουρού μου λέει ότι σε τούτο τον κόσμο δεν υπάρχει τίποτε καλό. Κι εμένα δεν μου αρέσει τίποτε στον υλικό κόσμο. Θέλω να ξεφύγω από το κάρμα μου, από τις αμαρτίες μου. Θέλω τη δική μου ντέεκσα. Ο γκουρού μου λέει ότι πρέπει να το κάνω γρήγορα. Θα το κάνω πριν κλείσω τα 15» λέει στη ρεπόρτερ του BBC Πριγάνκα Παδάκ, η οποία σημειώνει ότι ο νεαρός «ξεστομίζει λέξεις τις οποίες μετά βίας δείχνει να καταλαβαίνει».
«Συνταγματικός γόρδιος δεσμός»
Το δόγμα του τζαϊνισμού διδάσκει ότι η συγκεκριμένη πίστη «πάντοτε υπήρχε και πάντοτε θα υπάρχει». Θεολόγοι και μελετητές των θρησκειών της ινδικής υποηπείρου εκτιμούν ότι πρόκειται για πίστη που μοιράζεται αρκετές αντιλήψεις και άγιες μορφές με άλλες οργανωμένες θρησκείες. Οι ρίζες του χάνονται στην προϊστορία, στην εποχή πριν από την έλευση των Ινδοευρωπαίων στην περιοχή. Αυτό τον γόρδιο δεσμό επιχείρησε να λύσει δύο φορές το Ανώτατο Δικαστήριο της Ινδίας. Την πρώτη, τον Αύγουστο του 2005, αποφάνθηκε ότι «ο τζαϊνισμός, ο σιχισμός και ο βουδισμός είναι μεν ξεχωριστές θρησκείες, όμως συνδέονται εσωτερικά και σχετίζονται με τον ινδουισμό, άρα αποτελούν τμήμα της ευρύτερης ινδουιστικής παράδοσης».
Η απόφαση αντανακλούσε την κυριαρχία του ινδουισμού στην Ινδία και τη διασύνδεσή του με εθνικιστικούς κύκλους, γι’ αυτό δεν άρεσε καθόλου σε τζαϊνιστές, σιχ και βουδιστές, οι οποίοι την προσέβαλαν.
Το 2006 το ανώτατο δικαστήριο άλλαξε άποψη και, μεταξύ άλλων, έκρινε ότι «ο τζαϊνισμός χωρίς αμφιβολία δεν αποτελεί τμήμα της ινδουιστικής θρησκείας».
Μια σβάστικα σύμβολο προόδου
Το 1974 όλες οι ομάδες τζαϊνιστών της Ινδίας υιοθέτησαν το έμβλημα της θρησκείας τους, το οποίο περιλαμβάνει μία σβάστικα και μία παλάμη. Η συγκεκριμένη σβάστικα δεν σχετίζεται με την αποκρουστική υιοθέτησή της από τους ναζιστές του Αδόλφου Χίτλερ στη Γερμανία του περασμένου αιώνα, αλλά με την πανάρχαια συμβολική χρήση της από πολλούς λαούς, πολλές θρησκείες και δόγματα. Για τους τζαϊνιστές η σβάστικα είναι σύμβολο αέναης προόδου. Τα τέσσερα άκρα της, λένε, αντιπροσωπεύουν «τα τέσσερα απέραντα χαρακτηριστικά της ψυχής: απέραντη γνώση, εξέλιξη, ευτυχία και ενέργεια».
