Το Μάιο του 1940 στην παραλία της Δουνκέρκης εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες των Συμμάχων είναι περικυκλωμένοι από τις γερμανικές δυνάμεις. Η μόνη τους ελπίδα διάσωσης είναι να φτάσουν γρήγορα εκεί εκατοντάδες μικρές βάρκες επανδρωμένες από απλούς βρετανούς πολίτες που αναχωρούν από την άλλη άκρη της Μάγχης…
Η επιχείρηση “Ντιναμό” που σχεδιάστηκε από τους βρετανούς για τη διάσωση των εγκλωβισμένων συμμαχικών δυνάμεων (σχεδόν 200.000 βρετανοί και άλλοι 140.000 βέλγοι και γάλλοι) έδειχνε εξ αρχής καταδικασμένη. Σε κάποια από τις πρώτες σεκάνς του φιλμ ακούμε τους επιτελείς του βρετανικού ναυτικού να λένε ότι «ο Τσόρτσιλ εκτιμά ότι αν σωθούν γύρω στους 35.000 θα είναι επιτυχία», ένδειξη των δυσοίονων συνθηκών που είχαν διαμορφωθεί.
Τελικά η επιχείρηση στέφτηκε με επιτυχία που ξεπέρασε κατά πολύ ακόμη και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις τους, όμως οι ιστορικοί ακόμη δεν έχουν εξηγήσει με σαφήνεια για ποιο λόγο οι γερμανοί έχασαν την ευκαιρία και δεν αποδεκάτισαν τους εχθρούς τους. Ήταν υποτίμηση του γεγονότος, κακή στρατηγική ή κάποια τυχαία συμβάντα που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην θετική για τους Συμμάχους έκβαση της επιχείρησης;
Ο Κρίστοφερ Νόλαν δεν παίρνει ουσιαστικά θέση για τις ιστορικές παραμέτρους της «Δουνκέρκης». Το κίνητρο του είναι καθαρά κινηματογραφικό. Ενδιαφέρεται πρωτίστως να φτιάξει ένα καλοχτισμένο πολεμικό έπος που δεν θα έχει προηγούμενο στην ιστορία του σινεμά και θα του χαρίσει ίσως το πρώτο του Όσκαρ. Ως ένα βαθμό τα καταφέρνει. Σε ένα πολεμικό φιλμ παλιάς κοπής όπου η δράση είναι μάλλον δευτερεύουσας σημασίας (οι μοναδικές σκηνές μάχης αφορούν στις καλοφτιαγμένες εναέριες μονομαχίες βρετανών και γερμανών πιλότων ενώ σε κανένα άλλο σημείο του φιλμ δεν απεικονίζονται οι γερμανοί, δημιουργώντας έτσι την αίσθηση ενός αόρατου μπαμπούλα) ο δημιουργός των «Inception» και «Interstellar» ποντάρει στο φόβο του θανάτου και την εκκοφαντική σιωπή.
Υπάρχουν ποιητικές σκηνές όπου ο γαλήνιος ήχος των κυμάτων και των πουλιών -σαν βγαλμένα από το αερικό σύμπαν του Μάλικ- ειρωνεύονται κατάμουτρα το Χάρο ή άλλες όπου η εκατόμβη της Δουνκέρκης θυμίζει ειδυλλιακό τουριστικό θέρετρο. Δεν υπάρχει όμως καμιά αμφιβολία για τι διακυβεύεται εκείνες τις στιγμές. Κάθε φορά που οι εγκλωβισμένοι στρατιώτες ακούνε τα γερμανικά αεροπλάνα να πλησιάζουν συνειδητοποιούν ότι οι ζωές τους κρέμονται από μια κλωστή. Δύο είναι τα μοτίβα στα οποία πατάει ο Νόλαν για να φτιάξει ένα πολεμικό θρίλερ με δραματικές κορυφώσεις.
Από τη μια είναι το θέμα της επιβίωσης. Από την άλλη είναι η ταυτότητα του ήρωα. Σε μια στροφή 180 μοιρών ο δημιουργός μετατρέπει τη «Δουνκέρκη» του από τοπίο θανάτου σε πεδίο δόξας λαμπρό, αναδεικνύοντας τον απλό πολίτη (ο ψαράς που έχει χάσει ήδη ένα γιο στον πόλεμο δεν διστάζει να ρισκάρει όχι μόνο τη δική του ζωή αλλά κι αυτή του δεύτερου παιδιού του) σε ύψιστο ηρωικό σύμβολο. Ακούω από τώρα τις ενστάσεις ένθεν κακείθεν για τις πατριωτικές κορώνες του Νόλαν και τις αμφιλεγόμενες ιδεολογικές έννοιες της «Δουνκέρκης» γύρω από τον ηρωισμό και την αυτοθυσία.
Πολεμική, διεθνούς συμπαραγωγής 2017 (106)
Σκηνοθεσία: Κρίστοφερ Νόλαν Πρωταγωνιστούν: Φιόν Γουάιτχεντ, Τομ Γκλιν-Κάρνι, Τζακ Λόουντεν, Χάρι Στάιλς, Κίλιαν Μέρφι, Κένεθ Μπράνα, Μαρκ Ράιλανς, Τομ Χάρντι
