Ενα αφηγηματικό δοκίμιο και μια ποιητική συλλογή από τις εκδόσεις Ικαρος ξεχωρίζουν ανάμεσα στις νέες φωνές.
«Σώσε τη θύελλα»
Παναγιώτης Αγγελόπουλος
Ο καλός ταξιδιώτης και ο μεστωμένος συγγραφέας αναγνωρίζονται από την ευελιξία τους. Αρκούνται στις αναγκαίες αποσκευές κι ό,τι λείπει το αναζητούν στον δρόμο ή το αναπληρώνουν με τη μαθητεία σε όσες ελλείψεις φέρνουν εντέλει περίσσεια. Επίγνωση που συνήθως δεν απαντάται σε νέους συγγραφείς, αλλά παραδόξως τη διαθέτει ο Παναγιώτης Αγγελόπουλος ήδη από τις πρώτες του διαδρομές («Η στάχτη στον ουρανίσκο», εκδόσεις Σμίλη, 2017 και «Ανάμεσα στους ήλιους», εκδόσεις Ικαρος, 2021) και την επιβεβαιώνει στο παρόν αφηγηματικό δοκίμιο. Μια κοσμογεωγραφική περιπλάνηση όπου οι γνωστές συντεταγμένες, από τη Σεούλ στο Αμβούργο και από το Κάιρο ως την Κέρκυρα, ανασυντάσσονται υπό το πρίσμα μιας προσωπικής οπτικής. Εννοείται πως αβλαβής διέλευση από τη φυσική πραγματικότητα στην καλλιτεχνική της μετουσίωση δεν υπάρχει, οπότε ο συγγραφέας παίρνει ενσυνείδητο ρίσκο συγκρίνοντας τις μεταπτώσεις της ανθρώπινης μοίρας «με την πορεία μίας εξαιρετικά ευμετάβλητης μετοχής» ή την τροχιά ενός διάττοντα αστέρα «με την καμπύλη που διαγράφει τη δεδομένη χρονική στιγμή η τιμή του ατσαλιού».
Σύμφωνα με το αισθητικό πρόταγμα που περιέχεται στην εισαγωγική δήλωση του ιδίου, έγνοια του Αγγελόπουλου είναι η άσκηση στη μορφή, «όπου η λείανση αντί να εξαλείφει τις αντιθέσεις τις περιφρουρεί, διαφυλάττοντας τον ανάγλυφο χαρακτήρα της πρώτης ύλης». Πλοηγός του είναι η διαφεύγουσα χάρη της στιγμής και ταραγμένος καθρέφτης της ύπαρξης η επιφάνεια των πραγμάτων, στην οποία ενεδρεύουν περισσότερα πάθη απ’ όσα καιροφυλακτούν στον βυθό. Ο τόνος του επομένως είναι περιγραφικός, η αιχμή του εγρήγορη και η μυχιότητά του εξωστρεφής δίχως ηθικολογίες και διδακτικές παρασημάνσεις. Ο μεταβολισμός του αισθήματος συντελείται σε ανοιχτό θερμοκήπιο και οι αθρόες εντυπώσεις της βιωμένης εμπειρίας, πριν παραδοθεί στον αναγνώστη το ίζημά τους, περνούν από την κάθαρση ενός αποστακτηρίου διαρκούς λειτουργίας. Ετσι ένα ξεχασμένο τοπίο στη χερσόνησο του Σινά ή ένας πολύβουος σιδηροδρομικός σταθμός στην Ελβετία, το κωδωνοστάσιο μιας εκκλησίας του Αμβούργου που σώθηκε από βομβαρδισμό ή τα φθαρμένα τείχη του Νέου Φρουρίου στην Κέρκυρα λάμπουν αυτόφωτα ως τρόπαια της παρούσας στιγμής για τη δόξα του καθημερινού συμβάντος. Πολλοί συγγραφείς για να φτάσουν στον προορισμό τους περνούν μια γέφυρα ή ένα κανάλι, ο Παναγιώτης Αγγελόπουλος έχει ως προορισμό το ίδιο το πέρασμα. Ορμώμενος απ’ αυτό αλλά χωρίς ποτέ να το εγκαταλείπει, δραπετεύει προς το βάθος του πίνακα, εκεί που διασταυρώνονται το βλέμμα του κυνηγού και το άλμα του θηράματος.
INF0
To βιβλίο «Σώσε τη θύελλα» του Παναγιώτη Αγγελόπουλου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ικαρος
«Ο θάνατος είναι μέσα στα πράγματα»
Πάνος Στασινός
Από την πρώτη του εκτίναξη («Προϊστορία για έναν», εκδόσεις Υποκείμενο, 2017) ως το τωρινό του άλμα, ο Πάνος Στασινός έκοψε πολύ δρόμο. Ετσι δικαιολογείται το πέταγμα από «την αλφαβήτα της αβύσσου» στη διατύπωση ενός προτάγματος αγωνίας που συνοψίζεται στη δήλωση «Επιθυμώ να διοριστώ επόπτης κοσμογονίας». Τέτοιες εισαγωγικές δοξαριές, με τη μεθυστική ιλαρότητα της αυτοειρωνείας, αποτελούν το προανάκρουσμα του ποιητή στη μάχη του με την πικρή διαπίστωση ότι ο θάνατος είναι μέσα στα πράγματα. Γι’ αυτό ξηλώνει τη φόδρα τους και γυρίζοντας ανάποδα τον θανάσιμο χιτώνα, λάμνει σε ανοιχτότερα χρώματα. Μία σάρκα πλέον με τη σάρκα του εγκόσμιου ρίγους, τραβάει κόντρα στο ρεύμα, μεταβαπτίζει κάθε στυγερή ικεσία σε ασεβή προσταγή ή απλώς διακωμωδεί όσα δεινά καραδοκούν στου ποτηριού τα χείλη με μια εύθυμη κραυγή.
Με προηγμένη τεχνική ακροβάτη και ρυθμική αγωγή χορευτή ο Στασινός εναλλάσσει την ανισοσύλλαβη ρίμα με την πεζογραφημένη της υπόκρουση, τα εγκαυστικά σχόλια με την πυροσβεστική ετοιμότητα και την ανέφελη ελαφρότητα με το βαρύ της έρμα. Σπάζοντας «το περίβλημα μιας παιδικής αποστασίας» βγαίνει «σ’ αγώνα δρόμου με νεκροφόρες» ενώ ξέρει ότι «ο θάνατος μας έχει, δεν παλεύεται, μας παίζει με σημαδεμένο χώμα». Οπλα που δεν εκπυρσοκροτούν ή «ρεβόλβερ για ψυχάκηδες» είναι μακριά απ’ την πολεμική σκευή του Στασινού, που προτιμά τροχιοδεικτικές βολές, σήματα ελεγχόμενου πανικού και τα αντιστρόφως συναφή τους εκχειλίσματα ενός αδιάπτωτου και πυρετώδους εορτασμού.
Εχοντας δυο φωνές σ’ ένα στόμα, ο Στασινός μιλάει από το βάθος ποικίλων καθιζήσεων με την αυτεπίστροφη χλεύη του πολύτροπου ηθοποιού. Συνεπώς η εγγραφή του στο πλήρωμα της ποιητικής απώλειας παρουσιάζει ληξιαρχικά προβλήματα που δύσκολα θα ξεπερνούσε ακόμη και ο επαγγελματίας παραχαράκτης, πολλώ δε μάλλον ο ποιητής που περισσότερο από τη σκηνοθεσία μιας ευδαιμονικής φάρσας απολαμβάνει την κατάρρευσή της. Από τον γδούπο μάλιστα της ήδη συντελεσμένης πτώσης προκύπτει κάποτε η αναπάντεχη προσήνεια με την οποία υποδέχεται «τον θάνατο εξ ορισμού και τη ζωή εξ όψης». Στάση που υποδηλώνεται και στην τρυφερή προτροπή «Ντύσου κατάλληλα, να σπλαχνιστείς για το Μηδέν την όποια φλυαρία». Ο Πάνος Στασινός παρά ταύτα, πίσω από το τρεμάμενο φυλλοκάρδι της απευκταίας ωριμότητας, υποπτεύεται μαζί με τον Νίτσε ότι υπάρχουν μερικά μυστήρια φρούτα που σαπίζουν προτού ωριμάσουν. Γι’ αυτό και τα δαγκώνει εγκαίρως, δείχνοντας έμπρακτα πως η ποίηση δεν σώζεται παρά στο σκίρτημα μιας χρονίζουσας ανυπομονησίας.
INF0
To βιβλίο «Ο θάνατος είναι μέσα στα πράγματα» του Πάνου Στασινού κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ικαρος
