Ατελείωτες ουρές, εκτός λειτουργίας ασανσέρ για ΑμεΑ και ανεπάρκεια χώρων υγιεινής συναντούν όσοι επισκέπτονται την Ακρόπολη.
«Είναι γεγονός ότι πλέον η Ακρόπολη είναι απολύτως προσβάσιμη. […] Οι εικόνες, τις οποίες στο παρελθόν είχαμε βιώσει, είναι οριστικά παρελθόν. Με τον ανελκυστήρα και τις διαδρομές οι συμπολίτες μας, οι συνάνθρωποί μας που έχουν προβλήματα κινητικότητας, αλλά ακόμη και άνθρωποι προχωρημένης ηλικίας που έχουν όραμα να έρθουν στην Ακρόπολη θα μπορούν σήμερα να την προσεγγίσουν μέχρι τη Νότια Κλιτύ». Με αυτά τα λόγια υποδεχόταν η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη το 2020 στα πανηγυρικά εγκαίνια του νέου ανελκυστήρα για ΑμεΑ. Η πραγματικότητα, ωστόσο, δεν φαίνεται να συμφωνεί. Ούτε «απολύτως προσβάσιμη» έγινε η Ακρόπολη ούτε οι ντροπιαστικές εικόνες από τον Βράχο έγιναν «οριστικά παρελθόν», όπως ήθελε το κυβερνητικό αφήγημα.
Ο πολυδιαφημισμένος ανελκυστήρας παρουσιάζει προβλήματα από την αρχή της λειτουργίας του. Σήμερα εξυπηρετεί πλέον – όταν λειτουργεί και δεν παρουσιάζει βλάβη– μόνο άτομα που κινούνται με αναπηρικό αμαξίδιο, μολονότι εξαγγέλθηκε η χρήση του από το σύνολο των εμποδιζόμενων ατόμων. Η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών (ΕΦΑΠΑ) διατείνεται ότι η χρήση του ανελκυστήρα επιτρέπεται σε όλα τα πρόσωπα που έχουν δυσκολία στην κίνηση. Επικαλείται, μάλιστα, το στοιχείο αυτό ως κατεξοχήν λόγο για την εντατικοποίηση της συντήρησής του, για την υλοποίηση της οποίας απαιτείται συχνότατα η διακοπή της λειτουργίας του.
Βλάβες στον ανελκυστήρα για ΑμεΑ
Η αλήθεια είναι διαφορετική. Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του «κόπηκαν» σταδιακά από τον ανελκυστήρα οι γονείς με παιδιά σε καροτσάκι, οι ηλικιωμένοι, οι πάσχοντες από καρδιαγγειακές ή πνευμονολογικές παθήσεις, οι πρόσφατα εγχειρισμένοι, τα άτομα που κινούνται με μπαστούνι. Οι φωτογραφίες ανθρώπων με πρόσθετα κάτω άκρα ή κινούμενων με αναπηρικές βακτηρίες να κατευθύνονται προς την άνοδο της Ακρόπολης με τα πόδια, τραβηγμένες στις 4 Μαΐου από τον αρχαιολόγο και ξεναγό Γιώργο Μπιτσάκο, είναι αποκαλυπτικές. Οπως ο ίδιος δηλώνει στο Documento: «Ζητώ χίλιες φορές συγγνώμη από όλους αυτούς τους ανθρώπους που μας τίμησαν με την παρουσία τους στη χώρα μας και προσπάθησαν να ανέβουν στην Ακρόπολη με κίνδυνο την ίδια τους τη ζωή. Δεν τους αξίζει τέτοια συμπεριφορά».
Την περίπτωση του Αμερικανού Μάρμπι Χόπκινς, που κινείται με περιπατητήρα πι, έφερε στη δημοσιότητα η ξεναγός Ντιάνα Στεφάνου προ δεκαημέρου. Οπως η ίδια αφηγείται, το ζεύγος Χόπκινς έπεσε σε μία από τις πολλές ημέρες που το ασανσέρ δεν λειτουργεί. Ετσι, ξεκίνησαν μόνοι τους και χωρίς καμιά βοήθεια την επικίνδυνη και κοπιαστική άνοδο. Τα κατάφεραν χάρη στο πείσμα και στη θέληση του κ. Χόπκινς. «Ο σεβασμός στους επισκέπτες μας είναι μόνο στα λόγια» παρατηρεί η κ. Στεφάνου, συμπληρώνοντας: «Ντροπή στους αρμόδιους και υπεύθυνους για την κατάσταση αυτή!».
Για άλλους, όπως η Ιταλίδα Ιτσελ Σκουέρα, που κινείται με αναπηρικό αμαξίδιο, η ανάβαση στον Βράχο δεν ήταν εφικτή. «Τρεις μέρες συνεχόμενες» αφηγείται ο Γ. Μπιτσάκος, «τρία πρωινά πήγαινα με την Ιτσελ στη δυτική πλευρά για να πάρουμε το ασανσέρ. Εισπράξαμε τρία απανωτά “όχι”. Περιμέναμε μία ώρα μέχρι να έρθει ο τεχνικός για να μας πει τελικά ότι δεν μπορούμε να ανέβουμε. Τρεις μέρες που ένα κορίτσι σε αναπηρική καρέκλα ξυπνούσε στις 6.30 το πρωί για να είναι στις 8.00 έξω από τη δυτική είσοδο της Ακρόπολης. Την τελευταία μέρα έκλαιγα από τα νεύρα μου. Τελικά έφυγαν και δεν την είδαν την Ακρόπολη».
Η συχνότατη, όπως η ίδια η ΕΦΑΠΑ παραδέχεται, διακοπή της λειτουργίας του ασανσέρ δεν οφείλεται μόνο σε προγραμματισμένες εργασίες συντήρησής του. «Ο ανελκυστήρας των ΑμεΑ για την Ακρόπολη» διαβάζαμε προ ημερών στην ηλεκτρονική σελίδα Οδυσσεύς του ΥΠΠΟ, «δεν θα βρίσκεται σε λειτουργία από τις 29.04.2025 έως τις 5.05.2025, λόγω εργασιών αποκατάστασης της διαδρομής επισκεπτών στη Βόρεια Κλιτύ της Ακρόπολης».
Το πρωί της Τρίτης 6 Μαΐου η ανακοίνωση είχε αντικατασταθεί με την εξής: «Ο ανελκυστήρας των ΑμεΑ για την Ακρόπολη δεν θα βρίσκεται σε λειτουργία στις 6.05.2025 λόγω τεχνικών εργασιών». Το απόγευμα της ίδιας μέρας είχε προστεθεί και η 7η Μαΐου ως μέρα με κλειστό το ασανσέρ. Οχι, αυτό δεν λέγεται έγκαιρη ενημέρωση των επισκεπτών ούτε προγραμματισμός εργασιών…
Συχνότερες, πάντως, είναι οι απρογραμμάτιστες διακοπές λειτουργίας λόγω βλάβης. Μα γιατί χαλάει τόσο συχνά ένα μηχάνημα με λιγότερα από πέντε χρόνια λειτουργίας, αναρωτιέται κανείς. Μια ερμηνεία που ανεπίσημα διακινείται από στελέχη της ΕΦΑΠΑ είναι ότι ο ανελκυστήρας είχε προβλεφθεί να κάνει περί τα 600 δρομολόγια τον χρόνο, ενώ στην πραγματικότητα καλείται να κάνει περίπου 2.500. Ετσι επιβαρύνεται η λειτουργία του. Αν είναι αυτός πράγματι ο λόγος των συνεχών βλαβών, τότε ήταν λανθασμένες οι προδιαγραφές που δόθηκαν στην κατασκευάστρια εταιρεία από το ίδιο το ΥΠΠΟ. Από την άλλη, είναι δυνατόν να τίθεται πλαφόν λειτουργίας σε ένα νέο και «μοναδικό στον κόσμο αναβατόριο», όπως υπερηφανευόταν η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ; Σε κάθε περίπτωση, οι συνεχείς βλάβες, αντί για τη μείωση των δρομολογίων και των δικαιούχων χρήσης του ασανσέρ, θα έπρεπε να έχουν κινητοποιήσει την ΕΦΑΠΑ σε μια διπλή κατεύθυνση.
Πρώτον, στη μόνιμη επιτόπου παρουσία τεχνικού που θα επέβλεπε τη λειτουργία του ανελκυστήρα και θα έλυνε τα απλούστερα από τα παρουσιαζόμενα προβλήματα. Αυτό, άλλωστε, συνέβαινε μέχρι το 2023. Δεύτερον, στη δημιουργία παρακαταθήκης βασικών τουλάχιστον ανταλλακτικών, ώστε να μην προκύπτει καθυστέρηση κάθε φορά που χρειάζεται να παραγγελθεί, να παραληφθεί και να τοποθετηθεί κάποιο χαλασμένο εξάρτημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι καμιά από τις λύσεις αυτές δεν είχε ακολουθηθεί ούτε στην περίπτωση του παλαιού αναβατορίου, που λειτουργούσε από το 2004 ως το 2019.
«Επισημαίνεται ότι η υπηρεσία (σ.σ.: του ανελκυστήρα) δεν είναι διαθέσιμη κατά τη διάρκεια έντονων καιρικών φαινομένων ή ισχυρών ανέμων» μας ενημερώνει συμπληρωματικά η ΕΦΑΠΑ στον Οδυσσέα. Στην πράξη, «έντονο καιρικό φαινόμενο» για το ασανσέρ της Ακρόπολης αποδεικνύεται τελικά ακόμη και η απλή βροχή ή η σχετική ζέστη, που το θέτουν εκτός λειτουργίας. Οσο για τους ανέμους, φανταζόμαστε πως το υπερσύγχρονο μηχάνημα αξιοποιεί τη σχετική εφαρμογή μέτρησης της έντασης του ανέμου και τίθεται αυτόματα σε παύση λειτουργίας όταν απαιτείται. Ή μήπως η λήψη της σχετικής απόφασης επαφίεται στην υποκειμενική κρίση του εκάστοτε φύλακα βάρδιας, που καλείται να εκτελέσει καθήκοντα και ανεμολογίου;
Οι ουρές και οι τουαλέτες
Η αποκαρδιωτική εικόνα συμπληρώνεται από τις λαμαρίνες οι οποίες κλείνουν την πρόσβαση στον Αρειο Πάγο λόγω των έργων για το καινούργιο πωλητήριο του ΟΔΑΠ, που θα ολοκληρωνόταν πέρυσι. Αλλά και από την απουσία χώρων υγιεινής εντός του αρχαιολογικού χώρου, καθώς πριν από ενάμιση μήνα, στην έναρξη περίπου της θερινής περιόδου, έκλεισαν για ανακαίνιση οι τουαλέτες στο παλιό Μουσείο της Ακρόπολης.
Από τις εναπομείνασες τουαλέτες, δέκα γυναικών και δέκα ανδρών, στην είσοδο του χώρου – που ανακαινιστήκαν μόλις πριν από έναν χρόνο– πολλές είναι εκτός λειτουργίας σε καθημερινή βάση. Γιατί; Διότι η μεγάλη ροή επισκεπτών βγάζει εκτός λειτουργίας την αντλία τροφοδοσίας τους με νερό. Και χωρίς νερό δεν υπάρχει καθαριότητα. Οπως, βέβαια, δεν υπάρχει και χωρίς προσωπικό καθαριότητας, είδος εν ανεπαρκεία στην Ακρόπολη. Πρόβλημα καθαριότητας αντιμετωπίζουν, άλλωστε, και οι χημικές τουαλέτες που έχουν τοποθετηθεί προσωρινά στα αριστερά της εισόδου. Το αποτέλεσμα είναι, εκτός των άλλων, να δημιουργούνται στις τουαλέτες τεράστιες ουρές, όπως άλλωστε και στα σημεία ελέγχου εισιτηρίων στην είσοδο της Ακρόπολης, εξαιτίας της στρεβλής –σύμφωνα με τα λεγόμενα έμπειρων ξεναγών– εφαρμογής του συστήματος ζωνών επισκεψιμότητας.
«Οι αρχαιολογικοί χώροι, τα μουσεία και οι τόποι πολιτιστικού ενδιαφέροντος είναι ο πόλος έλξης όσων επισκέπτονται την πόλη μας» λέει στο Documento η Τζέμμα Οικονομοπούλου, πρόεδρος του Σωματείου Διπλωματούχων Ξεναγών, η οποία προσθέτει στα ζητήματα δυσλειτουργίας και τα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη στην Αρχαία Αγορά και στον Κεραμεικό, ο οποίος έκλεισε στις 5 Μαΐου χωρίς προηγούμενη ενημέρωση και για άγνωστο χρονικό διάστημα. «Η κατάσταση που επικρατεί σήμερα στους περισσότερους και ειδικά στους χώρους με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα είναι θλιβερή και απογοητευτική» συμπληρώνει, «χωρίς να παρέχονται ούτε οι βασικές συνθήκες που θα έκαναν την επίσκεψη ευχάριστη και ασφαλή».
Εργα βιτρίνας σε σκηνικό αποκλεισμού για τους ευάλωτους
Οι καθημερινά επαναλαμβανόμενες εικόνες ντροπής στην Ακρόπολη αποκαλύπτουν το χάσμα ανάμεσα στην επικοινωνιακή πολιτική των έργων βιτρίνας και την πραγματικότητα που βιώνουν οι άνθρωποι. Το να κάνεις τον Παρθενώνα φόντο για Ιnstagram-ready φωτογραφικές λήψεις, την ώρα που μετατρέπεται ολόκληρος ο Βράχος σε σκηνικό αποκλεισμού για τους πιο ευάλωτους, είναι πολιτικός αμοραλισμός. Με το να δαπανάς εκατομμύρια σε πρότζεκτ τύπου «Χρήση καινοτόμων τεχνολογιών για τη βελτίωση της εμπειρίας των επισκεπτών στους αρχαιολογικούς χώρους και στα μνημεία» –το παρουσίασε το ΥΠΠΟ στα τέλη Απρίλη– την ώρα που αδυνατείς να εξασφαλίσεις βασική προσβασιμότητα στην Ακρόπολη ή να διαθέσεις επαρκείς και καθαρές τουαλέτες για τους επισκέπτες, κατ’ ουσίαν ευτελίζεις την ίδια την έννοια του πολιτισμού.
