Ο πόλεμος δεν εξορίζεται ποτέ υπάρχει σαν κινούμενος δορυφόρος γύρω από τον πλανήτη και μας απειλεί πάντα. Και όχι μόνο αυτό αλλά έχει φθάσει να παράγει όπως έγραφαν οι Ντελέζ και Γκουαταρί, μια κυριαρχία ενότητας η οποία συμβάλλει ώστε να διαμορφώνεται έτσι ένα «πεδίο εσωτερικότητας». Ο πόλεμος βάζει το δίκαιο της πυγμής πάνω από όλα. Και αυτό γιατί όπως έλεγε ο Καλλικλής του πλατωνικού διαλόγου (483b,c) «Τους νόμους τους βάζουν οι αδύναμοι άνθρωποι και το πλήθος. Έτσι κατά τα δικά τους μέτρα και σύμφωνα με το δικό τους συμφέρον νομοθετούν, και επαινούν όταν επαινούν και ψέγουν όταν ψέγου, διακηρύσσοντας με σκοπό να εκφοβίζουν όσους έχουν τη δύναμη και την ικανότητα να πλεονεκτούν, ώστε να μην αρπάζουν τα περισσότερα, δείχνοντας ότι είναι άσχημο αλλά και άδικο πράγμα η πλεονεξία, όπως και η αδικία η απαίτηση δηλαδή να έχει πιο πολλά κανείς από τους άλλους».
Το ένστικτο της επιθετικότητας έχει ενσταλαχτεί βαθιά στη συνείδηση χωρίς ποτέ να σιδερώνεται από τον πολιτισμό και ως φυσική παρόρμηση αναζητά διεξόδους σε ρήξεις και αγριότητες διαφόρων βαθμών, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο αιματηρές. Ο Μακιαβέλι έγραφε ότι το κίνητρο, το πρόγραμμα και ο σκοπός του πολέμου είναι η δύναμη. Ενώ ο Χομπς έβλεπε τον πόλεμο ως μια φυσική κατάσταση και υποστήριζε επίσης ότι αντιπροσωπεύει μια «πολιτική τέχνη». Από εκεί προέκυψε και η Machtpolitik, η πολιτική της δύναμης, που εφαρμόζεται τώρα πια απροσχημάτιστα, όχι μόνο από εκείνους που την διακηρύττουν χωρίς συστολή, αλλά και από όσους καμώνονται ότι την αποδοκιμάζουν. Ο Μισέλ Φουκώ κατά την περίοδο του στο Κολλέγιο της Γαλλίας τα έτη μεταξύ (1975-1977) εξετάζοντας την εξουσία ως σχέση δύναμης και βάζοντας το ερώτημα αν πρέπει να «υπερασπιζόμαστε την κοινωνία» φέρνει στην επιφάνεια την πολιτική στρατηγική ως «τέχνη του πολέμου». Προσθέτοντας ότι η στρατηγική του πολέμου εφαρμόζει όλους τους μηχανισμούς καθώς και τη γνώση της εξουσίας, επιτρέποντας έτσι να διαφανούν όλες οι τεχνικές κυριαρχίας. Παλιά συνταγή του Καρλ φον Κλάουζεβιτς, ο οποίος ισχυριζόταν ότι ο πόλεμος είναι μια μορφή της πολιτικής και είναι η πολιτική με άλλα μέσα, αλλά και με άλλο σκοπό: απόκτηση δύναμης, αύξηση της δύναμης μέσα από τους άλλους. Αυτές οι τεχνικές του πολέμου, θα ισχυριστεί ο Φουκώ, στη εξέλιξη του χρόνου προσλαμβάνουν την έννοια της κυβερνησιμότητας. Τονίζοντας μάλιστα ότι ακόμη και ο δικαιικός λόγος έχει άμεση σύνδεση με την τέχνη του πολέμου και την κυριαρχία. Κάτι που το διακήρυσσε και ο Γάλλος ευγενής, συγγραφέας και ιστορικός Henri de Boulainvilliers (1658-1722) λέγοντας ότι ο πόλεμος προηγείται του κράτους τονίζοντας παράλληλα ότι η τιμωρία του κράτους εναντίον του ανυπάκουου υπηκόου είναι μια μορφή πολέμου. Σύμφωνα με τον Μισέλ Φουκώ, ο πόλεμος δεν είναι η υψηλότερη έκφραση κυριαρχίας και αυτό γιατί η στιγμή της σύγκρουσης αποτελεί και το οριακό σημείο που μπορεί να προεξοφλήσει και την παύση του πολέμου, ενώ ο πόλεμος που ασκεί το κράτος πάντα υπάρχει ως μια διαρκής συνέχεια. Έτσι κατά τον Φουκώ ο πόλεμος μέσα από τη διαδικασία της πολιτικής αποτελεί μια ιστορικοποίηση που απεικονίζει την κυριαρχία που είναι πανταχού παρούσα και ενέχει μια εξέλιξη.
Με άλλα λόγια μήπως είμαστε καταδικασμένοι στην αδιάρρηκτη λογική του πολέμου, γιατί ο πόλεμος αποτελεί τον μεγαλύτερο επιταχυντή της πλανητικής επιρροής για δύναμη;
Ο Απόστολος Αποστόλου είναι καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας
