Η κυβέρνηση του Εκουαδόρ βρίσκεται σε βαθιά πολιτική κρίση, αφού τα οικονομικά σκάνδαλα που σκάνε το ένα μετά το άλλο αγγίζουν ακόμη και τον πρόεδρο της χώρας Γκιγέρμο Λάσο. Με την εκτελεστική εξουσία μη νομιμοποιημένη στα μάτια της πλειονότητας των πολιτών και τους υπουργούς να παραιτούνται ο ένας μετά τον άλλο, η θητεία του πρώην τραπεζίτη Λάσο κρέμεται από μια κλωστή.
«Ο μεγάλος νονός»
Mε το τελευταίο από μια σειρά σκανδάλων που έχουν προκαλέσει πολιτική θύελλα στο Εκουαδόρ στον πρόεδρο της χώρας έχει δοθεί ο διόλου κολακευτικός τίτλος «Ο μεγάλος νονός» (El gran padrino). Ο όρος επινοήθηκε από τον Τύπο, κυρίως από το ειδησεογραφικό πόρταλ La Posta, ενώ έτσι ονομάστηκε και η επιτροπή της Βουλής που ερευνά τις κατηγορίες για διαφθορά στα υψηλά κλιμάκια της κυβέρνησης.
Πιο συγκεκριμένα, ο… νονός φέρεται να είναι ο γαμπρός του προέδρου Λάσο Ντανίλο Καρέρα,ο οποίος σκιαγραφείται ως ο ιθύνων νους –αν και χωρίς δημόσιο αξίωμα– που κινούσε τα νήματα σε μια σειρά από δημόσιες υπηρεσίες, ενώ αποφάσιζε με ποιες ιδιωτικές εταιρείες θα έκαναν συνέργειες έναντι ουδόλως ευκαταφρόνητης αμοιβής. Μάλιστα, την περασμένη Δευτέρα τα Μέσα που έκαναν την αποκάλυψη για την υπόθεση προέβησαν σε περαιτέρω εξίσου σοβαρές καταγγελίες, συνδέοντας την κυβέρνηση του Εκουαδόρ με το εμπόριο ναρκωτικών, ειδικά με την αλβανική μαφία. Επειτα από αυτές τις αποκαλύψεις κοινωνικές οργανώσεις, πολιτικά κόμματα και πολίτες ζητούν την άμεση παραίτηση του προέδρου Λάσο και την κήρυξη πρόωρων εκλογών, με την ομοσπονδία φοιτητών του Εκουαδόρ να καλεί τη «ναρκοκυβέρνηση» να παραιτηθεί άμεσα.
Σε βιντεοσκοπημένο μήνυμα που αναρτήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο Λάσο φανερά εκνευρισμένος αρνήθηκε οποιαδήποτε κατηγορία, χαρακτηρίζοντας τα δημοσιεύματα αποκυήματα της φαντασίας των συντακτών, ενώ απείλησε με εύσχημο τρόπο τους δημοσιογράφους που έφεραν στο φως το σκάνδαλο ότι «η υπομονή του έχει όρια». Παράλληλα, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Μπερνάρντο Μανσάνο παραιτήθηκε την περασμένη Τρίτη γιατί έγινε γνωστό ότι έστειλε το βιογραφικό του σε έμπιστο άνθρωπο του Καρέρα για να πάρει δημόσιο πόστο.
Ωστόσο, δεν είναι τωρινή η κατάσταση γενικευμένης σήψης στη δημόσια σφαίρα του Εκουαδόρ. Τόσο με τα Panama Papers όσο και με την υπόθεση διαφθοράς στη δημόσια εταιρεία πετρελαίου Petroecuador οι πολίτες βιώνουν εδώ και καιρό την εγκατάλειψη από την κυβέρνηση, η οποία φαίνεται ότι φροντίζει μόνο για τα στενά ιδιωτικά της συμφέροντα.
Αύξηση της βίας
Μια πολύ σημαντική πτυχή της εγκατάλειψης των κρατικών δομών είναι και η ανησυχητικά αυξανόμενη βία με την οποία έρχονται αντιμέτωποι οι πολίτες στο μικρό κράτος των Ανδεων.
Η Συμμαχία των Οργανώσεων για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Εκουαδόρ προειδοποιεί με έκθεσή της ότι η συστηματική παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων από την κυβέρνηση του Γκιγέρμο Λάσο στις φυλακές της χώρας έχει πάρει διαστάσεις μάστιγας, αφού από το 2018 σχεδόν 600 κρατούμενοι έχουν χάσει τη ζωή τους στις φυλακές. Η ανικανότητα του κράτους θέτει το πλαίσιο της βίας και στις φτωχές, περιθωριοποιημένες περιοχές της χώρας, αντανακλώντας μια «ιστορική κατάσταση εγκατάλειψης», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο κείμενο των 153 σελίδων.
Η οργάνωση σημείωσε σε ανακοίνωσή της ότι η χώρα βιώνει ανησυχητική άνοδο της φτώχειας και του φόβου που εμποδίζουν την απόλαυση θεμελιωδών δικαιωμάτων. Επιπλέον, προχώρησε σε τολμηρές δηλώσεις ότι η κρίση διακυβέρνησης στο Εκουαδόρ οφείλεται στο ότι το οργανωμένο έγκλημα έχει παρεισφρήσει στην κυβέρνηση.
Φυσικό επόμενο ήταν μέσα σε αυτό το κλίμα δυσαρέσκειας οι πολίτες να καταψηφίσουν τις οκτώ αλλαγές στο σύνταγμα που πρότεινε ο Λάσο στο δημοψήφισμα της 5ης Φεβρουαρίου, ενώ στις τοπικές εκλογές που έλαβαν χώρα την ίδια μέρα εξέλεξαν υποψήφιους με προοδευτικές προτάσεις.
Αύξηση της φτώχειας
Επί της διακυβέρνησης Λάσο η φτώχεια και η ακραία φτώχεια έχουν παραμείνει σε υψηλά επίπεδα, επηρεάζοντας κυρίως τους αγροτικούς πληθυσμούς. Πάνω από το ένα τρίτο των πολιτών του Εκουαδόρ ζει υπό καθεστώς φτώχειας, ενώ η ακραία φτώχεια στους αγρότες έχει αυξηθεί σημαντικά από το 2017 μέχρι το 2022 από το 17,8% στο 22,7%. Οι αγρότες είναι η κοινωνική και εργασιακή κατηγορία που έρχεται αντιμέτωπη με τις περισσότερες ελλείψεις σχετικά με την εκπλήρωση βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων. Εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες αναγκάζονται να μεταναστεύσουν στις γειτονικές χώρες, ενώ μόνο στα σύνορα των ΗΠΑ είχαν αναχαιτιστεί το 2021 πάνω από 90.000 άνθρωποι που προσπάθησαν να μπουν παράνομα στη χώρα.
Παράλληλα με τη φτώχεια των πολλών όμως συνυπάρχει και η αύξηση του πλούτου για τους λίγους. Σύμφωνα με την έκθεση της συμμαχίας, οι επιχειρήσεις οι οποίες έχουν σχέση με μέλη της εκτελεστικής εξουσίας παρουσίασαν σημαντικά κέρδη το 2021. Αρκετά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα – ανάμεσα στα οποία και η Τράπεζα του Γκουαγιακίλ, με την οποία συνδέεται ο ίδιος ο πρόεδρος Λάσο– βίωσαν πραγματική έκρηξη κερδών το 2021 κατά 65%. Ο επιχειρηματικός τομέας παρουσίασε και αυτός αυξημένα κέρδη, ενώ η οικονομία του Εκουαδόρ εμφανίστηκε να μεγεθύνεται κατά 3,5%, όμως κοινωνοί αυτής της μεγέθυνσης δεν έγιναν εκείνοι που το είχαν περισσότερο ανάγκη.
