Ολοκληρώθηκε η μετάφραση στα ελληνικά της αυτοβιογραφίας της Έμμα Γκόλντμαν.
«Από τότε που άρχισα να ζω με την ουσιαστική σημασία της λέξης μού είχαν επανειλημμένα προτείνει να γράψω την αυτοβιογραφία μου. Ομολογώ ότι ποτέ δεν έλαβα σοβαρά υπόψη μου αυτές τις συμβουλές. Ζούσα έντονα τη ζωή μου – γιατί να τη γράψω;». Ετσι ξεκινάει η αυτοβιογραφία της Έμμα Γκόλντμαν την οποία έγραψε στο Σεν Τροπέ –τότε ήταν ένα γραφικό ψαροχώρι– λίγα χρόνια μετά την απέλασή της από τις ΗΠΑ. Το βιβλίο με τίτλο «Ζώντας τη ζωή μου» το οποίο εκδίδεται στα ελληνικά σε δύο τόμους –πρόσφατα κυκλοφόρησε ο δεύτερος– καλύπτει 45 χρόνια από τη ζωή της.
Γεννήθηκε στη Λιθουανία το 1869 και στα δεκαέξι της μετανάστευσε στην Αμερική, όπου εντάχθηκε στο αναρχικό κίνημα. Αφορμή για την πολιτική της αφύπνιση ήταν η σύλληψη και η εκτέλεση των τεσσάρων αναρχικών στο Σικάγο το 1886. Εδωσε την πρώτη της δημόσια ομιλία το 1890 στο Ρότσεστερ και έκτοτε αναδείχτηκε ως πολιτική ομιλήτρια (μέσω αυτής της δραστηριότητας κέρδιζε τα προς το ζην). Το 1906 ίδρυσε μαζί με συντρόφους της το μηνιαίο περιοδικό «Mother Earth», το οποίο ήταν αφιερωμένο στις κοινωνικές επιστήμες και στη λογοτεχνία.
Οι διώξεις και η απέλαση από τις ΗΠΑ
Στα γραφεία του περιοδικού εισέβαλαν το 1919 οι αρχές και κατέσχεσαν όλο το υλικό μαζί και όλες τις επιστολές που η Γκόλντμαν αντάλλαζε για χρόνια με ανθρώπους του κινήματος και με κορυφαίες προσωπικότητες της εποχής. Σύμφωνα με τον Φράνσις Κάφι, εισαγγελέα της Νότιας Περιφέρειας της Νέας Υόρκης, η Γκόλντμαν διέθετε εξαιρετικές ικανότητες και έντονο προσωπικό μαγνητισμό. «Αυτά τα χαρακτηριστικά της σε συνδυασμό με τη δύναμη της πειθούς που διαθέτει την καθιστούν μια εξαιρετικά επικίνδυνη γυναίκα» έγραψε ο Κάφι το 1917 σε εμπιστευτικό υπόμνημα προς την κυβέρνηση των ΗΠΑ για να υποστηρίξει ότι η παραμονή της στη χώρα αποτελούσε απειλή. Δεν ήταν ο μόνος που δεν την ήθελε στις ΗΠΑ. Πάνω στην επαναστατική δράση της σημαντικής αυτής προσωπικότητας του αναρχικού κινήματος βάσισε εν μέρει την καριέρα του και ο Τζ. Εντγκαρ Χούβερ, βοηθός εισαγγελέα, γνωστός για το αντικομμουνιστικό του μένος, ο οποίος σε λίγα χρόνια θα έσπερνε τον τρόμο από τη θέση του διευθυντή της CIA.
Η Γκόλντμαν είχε ταχθεί κατά της συμμετοχής της Αμερικής στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και της υποχρεωτικής στρατολόγησης που ακολούθησε. Η απέλασή της ήρθε την εποχή που άλλαζε άρδην το πολιτικό κλίμα – μετά την επικράτηση των μπολσεβίκων στη Ρωσία οι ΗΠΑ κατοχύρωσαν το δικαίωμα να απελαύνουν μετανάστες αν ήταν μέλη του αναρχικού κινήματος. «Σε εκείνη και σε 247 ακόμη άτομα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά η αφαίρεση ιθαγένειας» λέει στο Documento η μεταφράστρια του βιβλίου Ροζίνα Μπέρκνερ. Η Γκόλντμαν, μαζί με τον Αλεξάντερ Μπέρκμαν, μετέβη στη σοβιετική Ρωσία για να προσφέρει τη βοήθειά της. Η οδύσσειά της συνεχίστηκε το 1921 όταν φεύγοντας από εκεί κατέληξε να γυρίζει από χώρα σε χώρα. Επτά χρόνια μετά βρήκε απάγκιο στον γαλλικό νότο όπου έγραψε την αυτοβιογραφία της, την εποχή της εξαναγκαστικής απραξίας της, όπως έλεγε, λαμβάνοντας οικονομική βοήθεια από τους φίλους της. Εκείνοι τη βοήθησαν και στη συγκέντρωση του υλικού, καθώς από πλευράς της είχαν χαθεί τα πάντα όταν αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Αμερική.
Κείμενο με σημερινή οπτική
Η αυτοβιογραφία της η οποία πέρα από την καταγραφή της προσωπικής ιστορίας της αποτελεί ταυτόχρονα μια αποκαλυπτική μαρτυρία για την Αμερική στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, μια περίοδο κατά την οποία εκφράστηκαν οι κοινωνικές διεκδικήσεις μέσα από τις εργατικές απεργίες, τις εξεγέρσεις και τις επαναστάσεις. Ρωτώ τη Ρ. Μπέρκνερ για ποιο λόγο ο αναγνώστης του 21ου αιώνα θα ενδιαφερόταν να διαβάσει το κείμενο της Γκόλντμαν. «Θα εντυπωσιαστεί από τη διαχρονικότητα των αντιλήψεών της. Μεταξύ άλλων ασχολήθηκε με τις αμβλώσεις, ένα ζήτημα που τα τελευταία χρόνια επανέρχεται» απαντά. Oπως εξηγεί: «Η Γκόλντμαν φυλακίστηκε για τη διανομή προκηρύξεων υπέρ της αντισύλληψης. Είχε ζήσει ως νοσηλεύτρια και ως μαία τις συνθήκες διαβίωσης των Ιρλανδών εργατών στη Νέα Υόρκη. Υπήρχαν οικογένειες που είχαν ήδη οκτώ παιδιά και οι γυναίκες ζητούσαν τη βοήθειά της για να κάνουν έκτρωση ώστε να μη φέρουν στον κόσμο κι άλλα που θα πέθαιναν από την πείνα».
Διαβάζοντας την αυτοβιογραφία της δυσκολεύεται κάποιος να πιστέψει ότι το κείμενο μετράει ήδη έναν αιώνα. Και όταν το συνειδητοποιεί, θαυμάζει την τόλμη εκείνης της γυναίκας που επέμενε πως δεν εξηγούνται τα πάντα με οικονομικούς όρους και ότι οι αναρχικοί, πέρα από τα πολιτικά κείμενα, θα πρέπει να διαβάζουν φιλοσοφία και ψυχολογία – ως εκπαιδευόμενη νοσηλεύτρια είχε παρακολουθήσει διαλέξεις του Φρόιντ. Μίλησε μεταξύ άλλων για την ελευθερία στον έρωτα και τη σεξουαλική χειραφέτηση της γυναίκας. Την απασχολούσε επίσης το θέμα της ομοφυλοφιλίας, για την οποία μιλούσε ανοιχτά παρά τις παραινέσεις των συντρόφων της να μην μπλέκει αυτά τα θέματα με την πολιτική.
Σε επαφή με σημαντικά πρόσωπα του καιρού της
Στον συναρπαστικό βίο της η Γκόλντμαν συνομίλησε με σημαντικές προσωπικότητες της εποχής της. Μεταξύ αυτών οι Τζακ Λόντον, Ευγένιος Ο’ Νιλ, Τζον και Εθελ Μπάριμορ, Πιοτρ Κροπότκιν, Ενρίκο Μαλατέστα, Λέων Τρότσκι, Βλαντιμίρ Ιλιτς Λένιν, Αλεξάντρα Κολοντάι, οι οποίοι αναφέρονται στο δίτομο έργο της. Κάτι που ίσως να μην είναι γνωστό στον σύγχρονο αναγνώστη, όπως εξηγεί η Ρ. Μπέρκνερ, είναι ότι λόγω της μεγάλης αγάπης που έτρεφε για το θέατρο βοήθησε πολύ στην επαφή του αμερικανικού κοινού με την ευρωπαϊκή δραματουργία (Στρίντμπεργκ, Ιψεν, Τσέχωφ).
INF0
Οι δύο τόμοι της έκδοσης «Ζώντας τη ζωή μου» κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Βιβλιοπέλαγος
