Ποιο έργο να αφήσεις εκτός από την τεράστια εργογραφία του Μάνου Χατζιδάκι με τις χιλιάδες διεθνείς δισκογραφικές εκδόσεις (πιανιστικά έργα, σάουντρακ για τον ελληνικό και διεθνή κινηματογράφο και κύκλους τραγουδιών); Επιλέξαμε ωστόσο πέντε ολοκληρωμένα άλμπουμ του που αποτελούν για τον ίδιο όσο και για την ελληνική μουσική έργα-σταθμούς, τα οποία επανεκδίδονται σταθερά μέσα στις δεκαετίες που ακολούθησαν από τις κυκλοφορίες τους: αρχής γινομένης από το 1954, που έχουμε την πρώτη δισκογραφημένη εργασία του, μέχρι και το 1976, όταν ο συνθέτης είχε υπεισέλθει στις πιο προσωπικές του αναζητήσεις περί ελληνικού τραγουδιού.
Για μια μικρή λευκή αχιβάδα – Εξη λαϊκές ζωγραφιές
1954
Τα δύο πρώτα πιανιστικά έργα του συνθέτη ηχογραφήθηκαν με τον ίδιο στο πιάνο και τον Γιάννη Παπαδόπουλο και κυκλοφόρησαν σε δίσκο δεκάιντσου βινυλίου λίγα χρόνια μετά τη δημιουργία τους. Το «Για μια μικρή λευκή αχιβάδα» γράφτηκε το 1948, αφιερωμένο στον σκηνοθέτη Νίκο Κούνδουρο, ενώ οι «Εξη λαϊκές ζωγραφιές» δημιουργήθηκαν το 1950 ως σουίτα μπαλέτου με διασκευές έξι ρεμπέτικων τραγουδιών. Ηταν και η πρώτη ενασχόληση του Χατζιδάκι με το ρεμπέτικο που θα συνεχιζόταν με τις «Πασχαλιές μέσα από τη νεκρή γη» (1962) και τον «Σκληρό Απρίλη του ’45» (1972-74), θα κορυφωνόταν με «Τα πέριξ» (1974) για τη φωνή της Βούλας Σαββίδη και θα έφτανε στο τέλος της με τα «Λειτουργικά» (1991), τα οποία περιείχαν όμως ηχογραφήσεις από τη Νέα Υόρκη του 1971 με τη Φλέρυ Νταντωνάκη.
Μυθολογία
1966
Ο πρώτος ολοκληρωμένος κύκλος τραγουδιών που παρέδωσαν ο Μάνος Χατζιδάκις και ο μέντοράς του Νίκος Γκάτσος με ερμηνευτή τον Γιώργο Ρωμανό, έναν έφηβο τραγουδιστή που ο συνθέτης είχε ανακαλύψει λίγα χρόνια πριν στη Χορωδία των Ανακτόρων. Οι σουρεαλιστικοί στίχοι του Γκάτσου και οι πανέμορφες μελωδίες του Χατζιδάκι έκαναν το έργο αυτό να ξεχωρίσει μέσα στο νέο κύμα της εποχής δίχως να σημειώσει ικανοποιητικές πωλήσεις στον καιρό του. Γνωστή ιστορία: Οταν ο Λαμπρόπουλος της Κολούμπια κάλεσε τον Χατζιδάκι και τον ενημέρωσε πως ο δίσκος πούλησε πολύ λίγα αντίτυπα, εκείνος του απάντησε: «Επιτέλους, βρήκα το κοινό μου».
Reflections
1970
Ενδεχομένως μέσα στην παγκοσμιότητα της ροκ μουσικής το συγκεκριμένο έργο να πέρασε απαρατήρητο, για εμάς όμως έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς σηματοδότησε τη μοναδική συνεργασία του Μάνου Χατζιδάκι με τους New York Rock ’n’ Roll Ensemble, ένα ιδιαίτερο αμερικανικό ροκ συγκρότημα που συνδύαζε φόρμες της κλασικής μουσικής στις δικές του συνθέσεις. Το έργο κινείται μέσα σε μια ψυχεδελική μπαρόκ ατμόσφαιρα και περιέχει όμορφα τραγούδια με αγγλικούς στίχους, ενώ αρχικά επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί ως σάουντρακ σε μια ταινία η οποία δεν γυρίστηκε ποτέ. Στα «Reflections» πρωτακούστηκε ο «Κεμάλ», ένα από τα πιο δημοφιλή τραγούδια του Χατζιδάκι, αφότου «ντύθηκε» τους ελληνικούς στίχους του Νίκου Γκάτσου.
Ο Μεγάλος Ερωτικός
1972
Για πολλούς ο σημαντικότερος δίσκος της ελληνικής μουσικής του 20ού αιώνα, μαζί με το «Αξιον Εστί» των Μίκη Θεοδωράκη – Οδυσσέα Ελύτη. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα από τις ΗΠΑ, όπου διέμεινε έξι χρόνια (1966-1972), ο Μάνος Χατζιδάκις μελοποίησε ερωτική ποίηση από τα δημοτικά δίστιχα και τη Σαπφώ μέχρι τον Κ.Π. Καβάφη και τον Διονύσιο Σολωμό, συστήνοντας μια εκπληκτική νέα τραγουδίστρια που είχε ανακαλύψει στη Νέα Υόρκη, τη Φλέρυ Νταντωνάκη. Δίπλα της ο νεότατος Δημήτρης Ψαριανός, τον οποίο είχε ανακαλύψει στο Κύτταρο της οδού Ηπείρου ο σκηνοθέτης και στενός φίλος του Χατζιδάκι Δημήτρης Βερνίκος. Σε κομμάτια του έργου, όπως το «Κέλομαί σε, Γογγύλα» και τα «Πάθη από τον έρωτα», είναι ευδιάκριτες οι επιρροές του συνθέτη από την αμερικανική ψυχεδελική ποπ σκηνή των 60s.
Τα παράλογα
1976
Ο πιο παιγνιώδης κύκλος τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι και του Νίκου Γκάτσου που ακούγεται σαν τη χατζιδακική εκδοχή του πολιτικού τραγουδιού της εποχής, δοσμένο με χιούμορ. Η Μαρία Φαραντούρη ερμήνευσε τον «Εφιάλτη της Περσεφόνης», ένα εμβληματικό τραγούδι, η Μελίνα Μερκούρη την τσαχπίνικη «Προσευχή της Παρθένου» και «Τ’ άλογο του Ομέρ Βρυώνη» ντουέτο με τον Διονύση Σαββόπουλο, ο νεότατος Ηλίας Λιούγκος σε πρώτη εμφάνιση το «Ο ιππότης και ο θάνατος», ενώ ο Χατζιδάκις διά του ερμηνευτή Μίκη Θεοδωράκη με την «Ελλαδογραφία» κατέθεσε τη δική του άποψη στο «τραγούδιποταμός» που οραματιζόταν τότε ο μεγάλος ομότεχνος και φίλος του. Το έργο πέρασε στην ιστορία και για την ενορχήστρωση με τα μουσικά όργανα να σχολιάζουν χιουμοριστικά τους στίχους των τραγουδιών.
Στις 23 Οκτωβρίου συμπληρώνονται εκατό χρόνια από τη γέννηση του Μάνου Χατζιδάκι
