Ένα ευρύ σχέδιο κάλυψης μεγάλου μέρους των αυξήσεων στο ρεύμα από τον περασμένο Δεκέμβριο μέχρι και σήμερα, με υποσχέσεις για παροχές σε χρήματα έως και 600 ευρώ, με «πάγωμα» της ρήτρας αναπροσαρμογής, με φορολόγηση των υπερκερδών των εταιρειών ηλεκτρικής ενέργειας κατά 90% χωρίς όμως να είναι γνωστό το εύρος τους, και με ένα νέο πρόγραμμα αντικατάστασης ηλεκτρικών συσκευών, ήταν η καθυστερημένη αντίδραση της κυβέρνησης στην πολύμηνη ενεργειακή κρίση, κατά σύμπτωση, λίγες μόλις ώρες πριν την έναρξη του συνεδρίου της Νέας Δημοκρατίας και με τις αποφάσεις του να «φωνάζουν» εκλογές.
Χρειάστηκε να περάσουν πολλοί μήνες ακρίβειας, ενεργειακής κρίσης, αγωνίας και μεγάλων επιβαρύνσεων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, η κατάσταση για τους πολίτες να φτάσει στο απροχώρητο και η φθορά της κυβέρνησης να εκτοξευθεί σε τρομακτικά επίπεδα, για να συρθεί την Τετάρτη ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην ανακοίνωση του «Νέου Εθνικού Προγράμματος Στήριξης» που στοχεύει σε σημαντική εν μέρει ανακούφιση των πολιτών. Σημειώνεται πως κατά το τηλεοπτικό του μήνυμα, ο πρωθυπουργός επεφύλαξε την «δικαιολογία» για την τεράστια καθυστέρηση να λάβει ουσιαστικά μέτρα πως «ένα τέτοιο πολυεπίπεδο πρόγραμμα πράγματι ήταν μία σύνθετη άσκηση, με πολλές τεχνικές, οικονομικές, ακόμη και πολιτικές παραμέτρους».
Σε κάθε περίπτωση, οι ανακοινώσεις έρχονται μετά από μία πολύμηνη κρίση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων που γρήγορα μετατράπηκε σε κυβερνητική κρίση σημαντικής φθοράς, και γίνονται λίγες ώρες πριν ο Κυρ. Μητσοτάκης κάνει την εναρκτήρια ομιλία του συνεδρίου της Νέας Δημοκρατίας, καταφέρνοντας να κουβαλάει μαζί του μία θετική ατζέντα, αντιμετωπίζοντας έτσι την εσωκομματική πίεση που αυξήθηκε σημαντικά το τελευταίο διάστημα. Εάν δε συνδυάσει κανείς τις σημερινές αποφάσεις με το γενικότερο κλίμα που καλλιεργεί η κυβέρνηση και ο φιλοκυβερνητικός τύπος, εύλογα προκύπτει ένα προεκλογικό κλίμα, παρά τις κυβερνητικές διαψεύσεις.
Κατά τις ανακοινώσεις του πρωθυπουργού, η κυβέρνηση πρόκειται να επιστρέψει ένα σημαντικό μέρος, το 60% της πρόσθετης επιβάρυνσης των λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος στις πρώτες κατοικίες, το οποίο ωστόσο δεν θα ξεπερνά σε κάθε περίπτωση τα 600 ευρώ. Θα πρέπει όμως να σημειωθεί πως πρόκειται για την πρόσθετη επιβάρυνση σε σχέση με τους λογαριασμούς του Δεκεμβρίου που ήδη είχαν αρχίσει να σημειώνονται σημαντικές αυξήσεις στους λογαριασμούς, καλύπτοντας την περίοδο από τότε μέχρι και τον Μάιο. Για τον Μάιο και τον Ιούνιο ανακοίνωσε ακόμα κάλυψη του 50% της όποιας αύξησης στην κατανάλωση, και πέραν των 300 κιλοβατόρων, η οποία θα αφορά σε αυτή την περίπτωση και τις μη κύριες κατοικίες για το σύνολο της μηνιαίας κατανάλωσης.
Επίσης, ο Κυρ. Μητσοτάκης έκανε λόγο για φορολόγηση του 90% των υπερκερδών των εταιρειών ηλεκτρικής ενέργειας με ένα «μέρισμα αλληλεγγύης στην κοινωνία», σημειώνοντας ωστόσο πως το εύρος των κερδών αυτών παραμένει άγνωστο εν αναμονή του τελικού πορίσματος της Ανεξάρτητης Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας. Θα πρέπει και εδώ να σημειωθεί πάντως πως κυβερνητικά στελέχη έχουν ήδη προετοιμάσει το έδαφος χαμηλώνοντας κατά πολύ τον πήχη των απαιτήσεων, με αναφορές πως «ψάχνουμε τα υπερκέρδη και δεν τα βρίσκουμε» του υπουργού Ενέργειας, με τις κυβερνητικές διαρροές να εκτιμούν το ποσό των υπερκερδών γύρω στα 500 εκατ. ευρώ.
Τρίτο σημείο στις ανακοινώσεις του πρωθυπουργού, «ένα σύστημα που αποσυνδέει τις διεθνείς αυξήσεις του φυσικού αερίου από τους λογαριασμούς ρεύματος στη χώρα. Η διάρκεια αυτού του σχήματος θα έχει ορίζοντα έως και ένα χρόνο», το οποίο θα ξεκινήσει από τον Ιούλιο.
«Με απλά λόγια, και με μία διπλή κρατική παρέμβαση τόσο στη χονδρική όσο και στη λιανική αγορά ενέργειας, θέτουμε ένα έμμεσο πλαφόν. Και, ταυτόχρονα, σταθεροποιούμε τις τιμές που φτάνουν στον καταναλωτή. Αναστέλλεται έτσι ουσιαστικά η ρήτρα αναπροσαρμογής. Και “κόβονται μαχαίρι” τα υπερέσοδα των εταιρειών ενέργειας» ήταν η σημείωση του ίδιου για το μέτρο, διανθισμένη με σοβαρές μομφές για την ευρωπαϊκή απραξία.
Τελευταίο σημείο των ανακοινώσεων του Κυρ. Μητσοτάκη, μία αναπροσαρμογή των προγραμμάτων «Εξοικονομώ» σε συνδυασμό με το πρόγραμμα «Ανακυκλώνω – αλλάζω συσκευή» και με το Εξοικονομώ για Επιχειρήσεις» να προαναγγέλλεται. Αναφέρθηκε σε αντικατάσταση παλιών συσκευών για οικονομία, αλλά και για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών μονάδων στις στέγες κτιρίων.
«Η φθηνότερη ενέργεια όμως είναι αυτή που δεν καταναλώνεται ποτέ. Συνεπώς, μικρές αλλαγές στις συνήθειες μας, όπως μικρές αλλαγές στις ρυθμίσεις των κλιματιστικών μας, θα φέρουν αμέσως και χαμηλότερους λογαριασμούς. Ετσι βοηθούμε και το περιβάλλον αλλά και το πορτοφόλι μας» ήταν η σοφιστεία με την οποία συνόδευσε τις ανακοινώσεις του.
Ο πήχης κατά τον Κυρ. Μητσοτάκη μπήκε με τα ίδια του τα λόγια και θα πρέπει να επιβεβαιωθεί από τα πορτοφόλια των νοικοκυριών. «Η νέα δέσμη παρεμβάσεων θα απορροφήσει το 70% έως 80% της αύξησης στην τιμή της κιλοβατώρας για τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και τους αγρότες μας. Με ορίζοντα τους επόμενους 12 μήνες και με παρεμβάσεις σε όλα τα μέτωπα» ήταν η αναφορά του προς το τέλος του μηνύματος, με την οποία και θα πρέπει να μετρηθεί μετά την εφαρμογή των μέτρων.
«Η πολιτεία οφείλει να στέκεται δίπλα στους πολίτες όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με βίαιες αλλαγές που μόνοι τους δεν μπορούν να διαχειριστούν. Το κάναμε στη διάρκεια της πανδημίας, το κάνουμε και τώρα, με την ενεργειακή κρίση. Ένα κράτος που προστατεύει την κοινωνία, επιμερίζοντας δίκαια το κόστος κάθε αναγκαστικής προσαρμογής. Αλλά και μία πολιτεία που μάχεται για να αναπτύσσεται η χώρα ώστε τους καρπούς της συλλογικής προόδου να τους γεύονται όλοι οι πολίτες. Αυτό είναι το όραμά μου και αυτό υπηρετώ με συνέπεια, κάθε μέρα» έκλεισε το μήνυμά του ο πρωθυπουργός.
Ένα σημείο πάντως που δεν πρέπει να ξεφύγει της προσοχής είναι ο επιθετικός τόνος που επεφύλαξε ο πρωθυπουργός για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη μή λήψη αποφάσεων μέχρι στιγμής, με σειρά επικριτικών σχολίων.
Διαβάστε αναλυτικά το μήνυμα του πρωθυπουργού:
Αγαπητοί μου συμπολίτες,
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και ο πόλεμος που συνεχίζεται εκεί χτυπά ολόκληρο τον κόσμο, την Ευρώπη αλλά και τη χώρα μας. Και διεξάγεται όχι μόνο με πυραύλους και βόμβες, αλλά και με όπλο την ενέργεια και την τιμή του φυσικού αερίου, που έχει σκαρφαλώσει σε πρωτοφανή ύψη.
Αυτή είναι που προκαλεί διαδοχικές ανατιμήσεις και ιδίως στο ηλεκτρικό ρεύμα. Ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζεται στη ρίζα του μόνο με ενιαία ευρωπαϊκή απάντηση.
Όμως, σε αντίθεση με τις πρωτοβουλίες που πήρε για το Ταμείο Ανάκαμψης, εδώ η Ευρώπη εμφανίζεται -μέχρι σήμερα τουλάχιστον- κατώτερη των περιστάσεων. Και, δυστυχώς, η λύση της αργεί. Γι’ αυτό και η Ελλάδα συνεχίζει να την διεκδικεί αλλά στο μεταξύ δεν αδρανεί. Δεν θα την περιμένει. Γιατί πρώτος εγώ αισθάνομαι ότι οι δυσκολίες των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών μας δεν μπορούν να περιμένουν άλλο.
Με απόφασή μου, λοιπόν, δρομολογείται ένα νέο Εθνικό Πρόγραμμα Στήριξης, με σταθερό προσανατολισμό τους πιο αδύναμους. Αυτήν τη φορά, όμως, και με μέτρα σημαντικής ανακούφισης για τη μεσαία τάξη.
Βοηθήσαμε πολύ τα ευάλωτα νοικοκυριά, που είχαν χαμηλές καταναλώσεις. Αλλά είναι αλήθεια πως όσοι χρησιμοποίησαν λίγο περισσότερο ρεύμα -γιατί έπρεπε, για παράδειγμα, να θερμανθούν με κλιματιστικό ή έχουν μία μικρή δεύτερη κατοικία- βλέπουν υπέρογκες αυξήσεις στους λογαριασμούς τους. Με την κρατική στήριξη, αν και μεγάλη, να αποδεικνύεται μικρή για να σηκώσει το βάρος τους.
Αυτό από σήμερα αλλάζει. Είμαι αποφασισμένος να διορθώσουμε τις αδικίες του χθες, να οργανώσουμε καλύτερα την άμυνα του σήμερα, αλλά και να αποτρέψουμε κινδύνους του αύριο.
Το νέο μας Πρόγραμμα παρεμβαίνει σε τέσσερα πεδία: Πρώτον, η πολιτεία επιστρέφει στον ατομικό τραπεζικό λογαριασμό κάθε ιδιοκτήτη ή ενοικιαστή πρώτης κατοικίας το 60% όλων των πρόσθετων επιβαρύνσεων που έχει υποστεί, αναδρομικά από τον Δεκέμβριο έως και τον Μάιο. Το όριο της έκτακτης αυτής αποζημίωσης θα είναι τα 600 ευρώ και θα αφορά όλους τους συμπολίτες μας με ετήσιο εισόδημα έως και 45.000 ευρώ.
Ταυτόχρονα, για τον Μάιο και τον Ιούνιο θα καλύπτεται κατά 50% η όποια αύξηση στην κατανάλωση και πέραν των 300 KWh. Ενώ, επιπλέον, η νέα έκπτωση θα αφορά και τις μη κύριες κατοικίες, και μάλιστα για το σύνολο της μηνιαίας κατανάλωσης.
Δεύτερον, όπως έχω δηλώσει, οι επιχειρήσεις παραγωγής ρεύματος θα κληθούν να καταβάλουν το δικό τους μέρισμα αλληλεγγύης στην κοινωνία, που δοκιμάζεται από την ακρίβεια. Με βάση, λοιπόν, το τελικό πόρισμα της Ανεξάρτητης Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, που αναμένεται τις αμέσως επόμενες μέρες, τα πρόσθετα συγκυριακά έσοδά τους θα φορολογηθούν με ένα ειδικό τέλος ύψους 90%.
Πρόκειται, άλλωστε, για ποσά τα οποία θα διατεθούν για να ανακουφίσουν ελληνικά νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Γιατί είναι ώρες δράσης της πολιτείας αλλά και ώρες ευθύνης όλων μας.
Τρίτον, ανεξάρτητα από τις ευρωπαϊκές αποφάσεις, η ελληνική κυβέρνηση, με δική της πρωτοβουλία, δρομολογεί από τον Ιούλιο ένα σύστημα που αποσυνδέει τις διεθνείς αυξήσεις του φυσικού αερίου από τους λογαριασμούς ρεύματος στη χώρα. Η διάρκεια αυτού του σχήματος θα έχει ορίζοντα έως και ένα χρόνο.
Με απλά λόγια, και με μία διπλή κρατική παρέμβαση τόσο στη χονδρική όσο και στη λιανική αγορά ενέργειας, θέτουμε ένα έμμεσο πλαφόν. Και, ταυτόχρονα, σταθεροποιούμε τις τιμές που φτάνουν στον καταναλωτή. Αναστέλλεται έτσι ουσιαστικά η ρήτρα αναπροσαρμογής. Και «κόβονται μαχαίρι» τα υπερέσοδα των εταιρειών ενέργειας.
Η πρωτοβουλία είναι δίκαιη, τεκμηριωμένη και κοστολογημένη. Και, το κυριότερο, δεν δημιουργεί προβλήματα ανταγωνισμού που θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν νομικά τα θετικά αποτελέσματά της για τους καταναλωτές.
Τέλος, μετατρέπουμε την εξοικονόμηση ενέργειας σε «ασπίδα» κάθε πολίτη και κάθε επιχείρησης απέναντι στους εκβιασμούς όσων ποντάρουν στην άσκοπη σπατάλη της.
Τις επόμενες εβδομάδες ξεκινά το πρόγραμμα «Ανακυκλώνω – αλλάζω συσκευή», που πριμοδοτεί γενναία την απόσυρση των παλιών, ενεργοβόρων κλιματιστικών και ψυγείων. Ενώ το φθινόπωρο, παράλληλα με το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» των κατοικιών, δρομολογείται και το «Εξοικονομώ για Επιχειρήσεις». Ένα σχέδιο που θα επιτρέπει, μεταξύ άλλων, την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών μονάδων στις στέγες των κτηρίων τους.
Η φθηνότερη ενέργεια όμως είναι αυτή που δεν καταναλώνεται ποτέ. Συνεπώς, μικρές αλλαγές στις συνήθειες μας, όπως μικρές αλλαγές στις ρυθμίσεις των κλιματιστικών μας, θα φέρουν αμέσως και χαμηλότερους λογαριασμούς. Ετσι βοηθούμε και το περιβάλλον αλλά και το πορτοφόλι μας.
Συμπολίτες μου,
Για να καταλήξω σε αυτές τις τέσσερις παρεμβάσεις χρειάστηκε χρόνος και μελέτη. Γιατί ένα τέτοιο πολυεπίπεδο πρόγραμμα πράγματι ήταν μία σύνθετη άσκηση, με πολλές τεχνικές, οικονομικές, ακόμη και πολιτικές παραμέτρους.
Διαμορφώθηκε, ωστόσο, σε άμεσο ρεαλιστικό σχέδιο χάρη στη συνεπή και συνετή πολιτική που προηγήθηκε. Είναι αυτή που έφερε χαμηλότερο έλλειμμα το 2021 και θετικές διεθνείς αξιολογήσεις. Και τώρα χρηματοδοτεί την νέα πρωτοβουλία μας, μαζί με τους πόρους από τα έσοδα των παραγωγών ρεύματος.
Μακάρι να μπορέσουμε να πετύχουμε και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, ώστε να μειωθεί η επιβάρυνση στον κρατικό προϋπολογισμό. Αλλά δεν πρόκειται να περιμένω μέχρι το αργοκίνητο ευρωπαϊκό υπερωκεάνιο να αλλάξει πορεία.
Θα είμαι, ωστόσο, ειλικρινής: όσο διαρκεί ο πόλεμος, καμία εθνική στήριξη δεν θα μπορεί να απορροφήσει όλες τις αυξήσεις και να κρατήσει τις τιμές ενέργειας εκεί που ήταν πριν την κρίση. Όποιος ισχυρίζεται ότι μπορεί να το κάνει, σας λέει ψέματα.
Ήδη από το φθινόπωρο, άλλωστε, το κράτος απορροφά μέρος των αυξήσεων, ενισχύοντας ταυτόχρονα, όσο μπορεί, το διαθέσιμο εισόδημα με νέες, μόνιμες μειώσεις φόρων και εισφορών. Αυτές τις μέρες, μάλιστα, οκτώ στους δέκα συμπολίτες μας θα κληθούν να πληρώσουν ακόμα χαμηλότερο ΕΝΦΙΑ.
Και τώρα, η νέα δέσμη παρεμβάσεων θα απορροφήσει το 70% έως 80% της αύξησης στην τιμή της κιλοβατώρας για τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και τους αγρότες μας. Με ορίζοντα τους επόμενους 12 μήνες και με παρεμβάσεις σε όλα τα μέτωπα.
Η πολιτεία οφείλει να στέκεται δίπλα στους πολίτες όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με βίαιες αλλαγές που μόνοι τους δεν μπορούν να διαχειριστούν. Το κάναμε στη διάρκεια της πανδημίας, το κάνουμε και τώρα, με την ενεργειακή κρίση.
Ένα κράτος που προστατεύει την κοινωνία, επιμερίζοντας δίκαια το κόστος κάθε αναγκαστικής προσαρμογής. Αλλά και μία πολιτεία που μάχεται για να αναπτύσσεται η χώρα ώστε τους καρπούς της συλλογικής προόδου να τους γεύονται όλοι οι πολίτες. Αυτό είναι το όραμά μου και αυτό υπηρετώ με συνέπεια, κάθε μέρα.
Σας ευχαριστώ
Ο Μητσοτάκης θυμήθηκε τους πολίτες και εξήγγειλε μέτρα (Video)
