Σοβαρά ερωτήματα προκύπτουν για τον τρόπο που αντιλαμβάνεται και διαχειρίζεται η Δικαιοσύνη στη χώρα μας τα ζητήματα εμπορίας ανθρώπων μετά την από 2/2019 απόφαση της Ποινικής Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, η οποία αναίρεσε υπέρ του νόμου την προκλητική αθωωτική απόφαση του Μεικτού Ορκωτού Δικαστηρίου (ΜΟΔ) Πατρών για τη γνωστή υπόθεση του αιματηρού περιστατικού με θύματα αλλοδαπούς εργάτες γης στα φραουλοχώραφα της Μανωλάδας Ηλείας τον Απρίλη του 2013, οι οποίοι πυροβολήθηκαν από μπράβους του ιδιοκτήτη καλλιέργειας όταν ζήτησαν τα δεδουλευμένα τους.
Τον Ιούλιο του 2014 το ΜΟΔ Πάτρας με ομόφωνη απόφασή του έριξε ουσιαστικά στα μαλακά τους υπευθύνους του αιματοκυλίσματος, καθώς εξαφάνισε την κατηγορία της εμπορίας ανθρώπων, αθώωσε από όλες τις κατηγορίες τον επιχειρηματία και έναν συνεργάτη του και τιμώρησε με εξαγοράσιμες ποινές φυλάκισης-χάδι (14 ετών και 7 μηνών και 8 ετών και 7 μηνών αντίστοιχα) τους δύο επιστάτες του, με την έφεσή τους να έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα!
Για την υπόθεση το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) στο Στρασβούργο δικαίωσε ομόφωνα τους 42 εργάτες γης και έκρινε μεταξύ άλλων ότι το ελληνικό κράτος απέτυχε να αποτρέψει μια κατάσταση εμπορίας ανθρώπων, δεν μπόρεσε να προστατεύσει τα θύματα της καταναγκαστικής αυτής εργασίας, δεν βοήθησε στη διεξαγωγή αποτελεσματικής έρευνας για τα αδικήματα που διαπράχθηκαν και δεν μπόρεσε να τιμωρήσει τους υπευθύνους. Μάλιστα υποχρέωσε την ελληνική πολιτεία να καταβάλει ως αποζημίωση στον καθένα από τους 42 προσφεύγοντες το ποσό των 16.000 ευρώ (συνολικά 672.000 ευρώ) και από 12.000 ευρώ στον καθένα για την οικονομική ζημιά που υπέστησαν (συνολικά 504.000 ευρώ) καθώς και να πληρώσει τα δικαστικά έξοδα και δαπάνες, που ανέρχονται σε 4.363,64 ευρώ.
Συμμόρφωση με το δεδικασμένο του ΕΔΔΑ
«Σε συμμόρφωση με το δεδικασμένο του ΕΔΔΑ στην υπόθεση της Μανωλάδας, η αναίρεση υπέρ του νόμου του αθωωτικού σκέλους της απόφασης του ΜΟΔ Πατρών επισημαίνει τα σημεία στα οποία έσφαλε το δικαστήριο της ουσίας, λόγω έλλειψης αιτιολογίας και εσφαλμένης εφαρμογής της ποινικής διάταξης του αρ. 323Α ΠΚ και των διατάξεων περί συμμετοχής. Η υπόθεση συζητήθηκε στην Ολομέλεια του ΑΠ, ενώ την αναίρεση του αντιεισαγγελέα ΑΠ κ. Βουρλιώτη υποστήριξε και η ανώτατη εισαγγελική λειτουργός κ. Δημητρίου. Πέρα από την αποσαφήνιση των διαφορών στην αντικειμενική υπόσταση των άρ. 323 ΠΚ (εμπόριο δούλων) και 323Α ΠΚ (εμπορία ανθρώπων), το δικαστήριο χωρίς να μπαίνει στα χωράφια του εργατικού δικαίου “τραβάει την κουρτίνα” και επισημαίνει ότι trafficker μπορεί να είναι κάποιος και χωρίς να χει την ιδιότητα του εργοδότη» λέει στο Documento ο Βασίλης Κερασιώτης, δικηγόρος των θυμάτων βίας που προσέφυγαν στο ΕΔΔΑ.
Το παράδοξο είναι ότι η Ποινική Ολομέλεια του Αρείου Πάγου με την πρόσφατη απόφασή της (συζητήθηκε 28.11.2018 και η απόφαση εκδόθηκε 27.6.2019) αναιρεί ουσιαστικά τον εαυτό της, δηλαδή την άποψη της εισαγγελίας του ίδιου δικαστηρίου, που είχε κρίνει μετά την προκλητική απόφαση του δικαστηρίου της Πάτρας ότι η απόφαση του ΜΟΔ Πατρών ήταν νόμιμη και πλήρως αιτιολογημένη!
Δικαίωση και για το Documento
Η τελική δικαστική έκβαση της υπόθεσης δικαιώνει εκτός από τους αλλοδαπούς εργάτες γης και την έρευνα του Documento, που σε ρεπορτάζ στις 19/2/2017 είχε αποκαλύψει μια σειρά περίεργων αποφάσεων των δικαστηρίων της Πάτρας υπέρ των ισχυρών της περιοχής, ανάμεσά τους και εκείνη των αιματηρών γεγονότων της Μανωλάδας. Μάλιστα το σχετικό αποκαλυπτικό δημοσίευμα είχε προκαλέσει την παρέμβαση του αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αθανασίου Ακριτίδη, ο οποίος διέταξε έρευνα σε βάθος για πιθανές αξιόποινες πράξεις των δικαστών του Εφετείου Πατρών. Την έρευνα πραγματοποίησε τον Ιούνιο του 2017 ο γνωστός εισαγγελέας Εφετών Αθηνών Γρηγόριος Πεπόνης, ο οποίος, όπως είναι γνωστό, είχε διατελέσει εισαγγελέας Οικονομικού Εγκλήματος και είχε χειριστεί κατά το παρελθόν πολύ σοβαρές υποθέσεις διαφθοράς.
Η πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου επισημαίνει μια σειρά εσφαλμένων κρίσεων των δικαστών του ΜΟΔ Πάτρας οι οποίες προκαλούν εύλογα ερωτήματα για τον τρόπο που αντιμετωπίζονται δικαστικά υποθέσεις εμπορίας ανθρώπων.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται μεταξύ άλλων: «…το ΜΟΔ Πατρών, με την προσβαλλόμενη απόφασή του, εσφαλμένα ερμήνευσε και εφάρμοσε τις ουσιαστικού ποινικού δικαίου διατάξεις του άρθρου 323Α ΠΚ […]. Ειδικότερα, δεν εκτίθενται στην εν λόγω απόφασή του, με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς λογικά κενά τα πραγματικά περιστατικά, που προέκυψαν από την ακροαματική διαδικασία και στηρίζουν την ανυπαρξία των στοιχείων, που απαιτούνται για τη συγκρότηση της αντικειμενικής υπόστασης του παραπάνω εγκλήματος, διαλαμβάνοντας ελλιπείς και ασαφείς αιτιολογίες, εξαιτίας των οποίων στέρησε την απόφασή του αυτή νόμιμης βάσης, καθιστώντας ανέφικτο τον αναιρετικό έλεγχο για την ορθή ή μη εφαρμογή των διατάξεων του παραπάνω άρθρου, όπως και εκείνων των άρθρων 45 και 46 παρ.1β ΠΚ».
Σε άλλο σημείο της απόφασης αναφέρεται: «Ηχθη το Δικαστήριο της ουσίας στην απαλλακτική του κρίση για την παραπάνω αξιόποινη πράξη, επειδή δέχτηκε, ότι οι αλλοδαποί εργαζόμενοι δεν είχαν παραδώσει πλήρως την ελευθερία τους στο δράστη, ενώ, κατά την προεκτεθείσα σκέψη, τούτο δεν αποτελεί στοιχείο της αντικειμενικής υπόστασης του παραπάνω εγκλήματος, αλλά εκείνου του άρθρου 323 ΠΚ και έτσι, με την κρίση του αυτή, εσφαλμένα ερμήνευσε και εφήρμοσε τις διατάξεις του άρθρου 323Α ΠΚ, τις οποίες παραβίασε ευθέως».