Η επίσκεψη του πρωθυπουργού στην ΕΡΤ την περασµένη ∆ευτέρα δεν διέφερε ως τηλεοπτική εικόνα από αντίστοιχες επισκέψεις του σε υπουργεία όπου τον υποδέχονται µε τον συνήθη πολιτικό και δηµοσιοϋπαλληλικό θαυµασµό. Αυτήν τη φορά όµως η επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη είχε ως επικοινωνιακό διακύβευµα και την ανάδειξη του νέου –αξιοκρατικού!– τρόπου µε τον οποίο επιλέγονται, πλέον, οι διοικήσεις στους οργανισµούς του δηµοσίου.
Μόνο που από το ρεπορτάζ προκύπτει ότι ένας «µεγάλος αδελφός» ελλοχεύει και σε αυτό το «νέο σύστηµα επιλογής διοικήσεων φορέων του δηµοσίου» ή νόµο 5062/2023 ή νόµο Κεραµέως. Εναν νόµο που, αν κάποιοι επιχειρούσαν να τον εφαρµόσουν σε οποιοδήποτε ευρωπαϊκό κράτος δικαίου, θα προκαλούσε πολιτικό σεισµό.
Τι συνέβη λοιπόν στην ΕΡΤ που επισκέφτηκε ο πρωθυπουργός, ο οποίος –να θυµίσουµε– ένα από τα πρώτα πράγµατα που έκανε ως κυβέρνηση ήταν να θέσει υπό την εποπτεία του τη δηµόσια τηλεόραση και το ΑΠΕ-ΜΠΕ; Ο φορέας του δηµοσίου, στην προκειµένη περίπτωση η ΕΡΤ, εξέλεξε τον πρόεδρό της µε απόφαση της γενικής συνέλευσής της στις 11 Φεβρουαρίου 2025. Με θητεία, µάλιστα, έως τις 12 Φεβρουαρίου 2030.
Αµέσως µετά η ΕΡΤ κοινοποίησε τη σχετική απόφαση της γενικής συνέλευσής της στο Γενικό Εµπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ), το οποίο την ανάρτησε στον επίσηµο ιστότοπό του. Αλλά έναν µήνα και δύο ηµέρες αργότερα, στις 13 Μαρτίου 2025, το ΑΣΕΠ κάλεσε τον… εκλεγέντα πρόεδρο να περάσει από συνέντευξη ώστε να κρίνει (σύµφωνα µε τα άρθρα 4 και 7 του νόµου Κεραµέως) αν είναι κατάλληλος για τη θέση του πρόεδρου της ΕΡΤ στην οποία είχε ήδη… εκλεγεί (από τις 11 Φεβρουαρίου 2025) σύµφωνα µάλιστα και µε το ίδιο το ΓΕΜΗ! Σε αυτήν τη µεταχρονολογηµένη συνέντευξη, όπως θα δούµε και παρακάτω, ο πρόεδρος… αρίστευσε.
Ο φωτογραφικός αλγόριθµος
Νωρίτερα, στις 7 ∆εκεµβρίου 2024, το ΑΣΕΠ είχε οργανώσει και τις γραπτές εξετάσεις (στις εγκαταστάσεις της ΟΤΕΑcademy) όπου όµως, σύµφωνα µε το «νέο σύστηµα επιλογής», οι υποψήφιοι απάντησαν σε διαφορετικά τεστ ο καθένας.
Τα διαφορετικά τεστ στους υποψηφίους (για την ίδια θέση!) εµφανίστηκαν στις οθόνες των υπολογιστών τους µέσα από έναν αλγόριθµο, ο οποίος τα αντιστοιχούσε αυτόµατα µε ένα «ψευδώνυµο» που τους δόθηκε την ηµέρα της εξέτασης. Μόνο που το «ψευδώνυµο» αυτό ήταν –από πριν– συνδεδεµένο µε τα στοιχεία της ταυτότητάς τους. Ετσι, ο κάθε υποψήφιος απάντησε σε «προσωποποιηµένο» τεστ, το οποίο όµως αντιστοιχούσε – µέσω του «ψευδωνύµου»– στο πραγµατικό όνοµά του.
Το περιεχόµενο του τεστ και η εξέλιξη του βαθµού δυσκολίας ήταν προεπιλεγµένα από τον αλγόριθµο. Αλλά αυτή η δυστοπικότητα του «µεγάλου αδελφού» συνδυάστηκε και µε την ισοπεδωτική νοοτροπία του ελληνικού δηµοσίου. ∆ηλαδή οι υποψήφιοι για την προεδρία της ΕΡΤ διαγωνίστηκαν, σε γραπτή εξέταση υποτίθεται ίδιας δυσκολίας, µε υποψηφίους για τη διοίκηση του Ιδρύµατος Παιδικής Στέγης, για τη διοίκηση του Εθνικού Ιδρύµατος Κωφών, για τη διοίκηση του Κέντρου Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών, για την αντιπροεδρία του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, για τις διοικήσεις του ΕΛΓΑ, του ΕΦΕΤ, του ΟΠΕΚΑ ή του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Είναι αυτονόητο ότι οι περισσότεροι από αυτούς τους φορείς του δηµοσίου απαιτούν στελέχη µε τελείως διαφορετικά επαγγελµατικά προφίλ. Γνωρίζοντας, λοιπόν, το νοµοθετικό και πολιτικό πλαίσιο συµµετείχαµε στη διαδικασία για λόγους που δεν σχετίζονται βέβαια µε την προεδρία της ΕΡΤ, αλλά µε το επάγγελµα της ερευνητικής δηµοσιογραφίας.
«Υπερόπλο» το ψευδώνυµο
Η διεξαγωγή των εξετάσεων (στην OTEAcademy) είναι άρτια οργανωµένη ώστε να δίνει στους διαγωνιζοµένους τη βεβαιότητα της αντικειµενικότητας και της αριστείας. Αλλά παρά την ψηφιακή και οργανωτική αρτιότητα (ή ακριβώς εξαιτίας αυτών) η γραπτή εξέταση είναι δυνητικά διαβλητή. Γιατί η διαδικασία των διαφορετικών τεστ δίνει τη δυνατότητα να προεπιλεγεί ο βαθµός δυσκολίας ή και το περιεχόµενο του τεστ το οποίο θα αντιστοιχιστεί σε συγκεκριµένο υποψήφιο.
Κάτι τέτοιο δεν γίνεται προφανώς µαζικά ή συστηµατικά αφού η κυβέρνηση µπορεί να µην «καίγεται» για το ποιος τελικά θα διοριστεί, για παράδειγµα, στο διοικητικό συµβούλιο της Παιδικής Στέγης. Αλλά ακόµη και σε αυτή την περίπτωση (ανάγεται στη σφαίρα του απλού ρουσφετιού ή στη διεκπεραίωση, για παράδειγµα, από τον επιλεγόµενο µιας εκκρεµούσας κρατικής προµήθειας) η κυβέρνηση έχει το «φίλτρο» της συνέντευξης.
Στη συνέντευξη (που ακολουθεί τη γραπτή εξέταση) µπορεί άνετα να «πουσάρει» τον δικό της. ∆εν θα «ρισκάρει», δηλαδή, για τη θέση του αντιπροέδρου (για παράδειγµα) του Βυζαντινού Μουσείου τον αλγόριθµο της γραπτής εξέτασης, ο οποίος αποτελεί το «υπερόπλο». Αυτό το «υπερόπλο» δυνητικά µπορεί να ενεργοποιηθεί στις περιπτώσεις εκείνες που δεν πρέπει τίποτε να αφεθεί στην τύχη.
Ετσι, µετά τα όσα διαπιστώσαµε οι ίδιοι «βιωµατικά», θέσαµε όλα αυτά τα ζητήµατα σε ανώτατες και αξιόπιστες πηγές του ΑΣΕΠ οι οποίες µας µίλησαν υπό καθεστώς ανωνυµίας.
Οι πηγές µας παραδέχτηκαν ότι διαγωνισµοί του δηµοσίου µε διαφορετικά τεστ για υποψηφίους της ίδιας θέσης, οι οποίοι µάλιστα διαγωνίζονται ταυτόχρονα, δηµιουργούν νοµικά ζητήµατα εφόσον κάποιος υποψήφιος προσβάλει τη διαδικασία στα διοικητικά δικαστήρια. Μας διευκρίνισαν, όµως, ότι αυτή είναι µια πρακτική η οποία ακολουθείται διεθνώς και δεν θέτει ζήτηµα, κατά την πηγή µας, όσον αφορά το αδιάβλητο της διαδικασίας.
Οι ίδιες πηγές µας επανέλαβαν ότι πριν από την έναρξη της εξέτασης και αφού πιστοποιηθεί η ταυτότητα του υποψηφίου µε την επίδειξη της ταυτότητάς του δίδεται στον υποψήφιο –σε έγχαρτη µορφή– ένα «ψευδώνυµο» µε το οποίο απαντάει στα τεστ.
Αυτό, βεβαίως, είµαστε σε θέση να το επιβεβαιώσουµε κι εµείς. Οτι, δηλαδή, για κάθε υποψήφιο είχε δηµιουργηθεί από πριν ένα «ψευδώνυµο» το οποίο του δόθηκε αποτυπωµένο σε χαρτί µόλις επιβεβαιώθηκαν από τους εξεταστές τα στοιχεία της ταυτότητάς του. Σύµφωνα µε τις ίδιες πηγές, οι µοναδικοί που γνωρίζουν το «ψευδώνυµο» και την αντιστοίχισή του µε την ταυτότητα του κάθε υποψηφίου είναι οι δύο έως τρεις υπάλληλοι του ΑΣΕΠ που χειρίζονται τον αλγόριθµο, ο οποίος αποστέλλει τα διαφορετικά τεστ στα διαφορετικά «ψευδώνυµα». Κατά τις ίδιες πηγές, η γραπτή εξέταση είναι κοινή ακόµη και για άσχετους µεταξύ τους φορείς του δηµοσίου για έναν συγκεκριµένο λόγο. Επειδή στα τεστ κρίνονται γενικώς οι διοικητικές και ηγετικές ικανότητες των υποψηφίων ασχέτως των φορέων στους οποίους αυτοί θα κληθούν να τις προσφέρουν.
Τίποτα στην τύχη
Ακόµη όµως και αν οι συνεντεύξεις των υποψηφίων είναι µεταχρονολογηµένες (περίπτωση ΕΡΤ), η πενταµελής επιτροπή η οποία τις διενεργεί (σύµφωνα µε το άρθρο 8 του νόµου Κεραµέως) έχει µια «ασφαλή» σύνθεση. Αποτελείται από τρεις (γενικούς ή ειδικούς) γραµµατείς. Ο ένας είναι ο γραµµατέας του υπουργείου που εποπτεύει τον οργανισµό για τη διοίκηση του οποίου διενεργείται ο διαγωνισµός. Ο άλλος είναι ο γραµµατέας της Προεδρίας της Κυβέρνησης. Ο τρίτος είναι ο γραµµατέας του υπουργείου Εσωτερικών.
Ο πρόεδρος του ΑΣΕΠ απλώς διορίζει τον πρόεδρο της επιτροπής η οποία συµπληρώνεται από έναν νοµικό σύµβουλο του κράτους. ∆ηλαδή στους πέντε της επιτροπής που διενεργεί τις συνεντεύξεις οι τρεις διορίζονται από την κυβέρνηση.
Πηγές του ΑΣΕΠ, µιλώντας πάντοτε υπό καθεστώς ανωνυµίας, εκτιµούν ότι η σύνθεση της επιτροπής όπως ορίζει ο νόµος Κεραµέως µε την πλειοψηφία των γενικών (ή ειδικών) γραµµατέων τριών υπουργείων αναιρεί την ανεξαρτησία και το αδιάβλητο της όλης διαδικασίας.
Οι (αξιοπρεπείς) πέντε κυρίες και κύριοι που έλαβαν τη δική µας συνέντευξη (στη βιβλιοθήκη του πέµπτου ορόφου του κτιρίου του ΑΣΕΠ) ήταν φανερό ότι δεν είχαν ιδέα για τη λειτουργία της ΕΡΤ.
Οταν αναφερθήκαµε στη µη απόδοση του ανταποδοτικού τέλους από τους ηλεκτροπαραγωγούς στην ΕΡΤ, µας κοίταζαν έκπληκτοι και εµφανώς προβληµατισµένοι για τον ρόλο που τους είχε ανατεθεί. Θεωρούµε ότι αποφάσισαν να µας δώσουν µια σχετικώς υψηλή βαθµολογία (620 µόρια στα 800) προκειµένου να εξασφαλιστεί η συµµετοχή µας στην τριάδα των επικρατέστερων υποψηφίων (πιθανόν και σε βάρος άλλων συνυποψηφίων µας) ώστε να πετάξουν το µπαλάκι του τελικού αποκλεισµού στον αρµόδιο υφυπουργό. Γιατί ο ρόλος των κρατικών αξιωµατούχων στο όποιο µαγείρεµα µε τη συνέντευξη των τελικών αποτελεσµάτων είναι καταλυτικός.
Ο δεύτερος στην τελική κατάταξη Σ.Λ. σάρωνε σε τυπικά προσόντα, δηλαδή σε πτυχία, µε 445 µόρια. Ενώ ο γράφων και ο πρώτος στην τελική κατάταξη είχαµε µόλις από 295 µόρια ο καθένας. Επιπλέον ο Σ.Λ. υπολειπόταν του τελικώς επιλεγέντος κατά µόλις 22,23 µόρια στη βαθµολογία της γραπτής εξέτασης. Ετσι, λοιπόν, πριν από τη συνέντευξη η συνολική διαφορά υπέρ του Σ.Λ. και σε βάρος του τελικώς επιλεγέντος έφτανε στα 127,77 µόρια.
Αυτή η διαφορά των 127,77 µορίων καλύφθηκε µε τη συνέντευξη και έτσι ο δεύτερος βγήκε τελικά πρώτος στην τριάδα. ∆ηλαδή, ο τελικώς επιλεγείς έλαβε στη συνέντευξη 140 µόρια παραπάνω από τον Σ.Λ. (780 έναντι 640 του Σ.Λ.), ώστε να τερµατίσει τελικά πρώτος µε οριακή διαφορά µόλις 12,23 µορίων.
Η «ορθή επανάληψη»
Αλλά δεν ήταν µόνον η αναρρίχηση διά της συνέντευξης από τη δεύτερη στην πρώτη θέση. Είχε προηγηθεί στη βαθµολόγηση των τυπικών προσόντων η αναρρίχηση του τελικώς επιλεγέντος και από την τρίτη στη δεύτερη θέση. Αυτήν τη φορά µε τη µέθοδο της «ορθής επανάληψης».
Πώς έγινε αυτό; Με την «ορθή επανάληψη» αφαιρέθηκαν 100 µόρια από τον µεταπτυχιακό τίτλο του (στο αρχικό στάδιο) δεύτερου στην κατάταξη Σ.Π. Ετσι, ο Σ.Π. κατέβηκε στην τρίτη θέση και ο τελικώς επιλεγείς ανέβηκε στην δεύτερη, ώστε µετά µέσω της αρίστευσης στη συνέντευξη (780 µόρια µε ανώτατο βαθµό τα 800) να περάσει και στην πρώτη.
Τελικά ο νόµος Κεραµέως (ν. 5062/2023) για την επιλογή των διοικήσεων των οργανισµών του δηµοσίου αποτελεί µια «έξυπνη» (smart) αλλά και κυνική πολιτική ενέργεια. Αλλά χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσµα για τη βελτίωση του ελληνικού δηµοσίου. Με την κατάλληλη επικοινωνιακή διαχείριση για δήθεν αξιοκρατία, αριστεία κ.λπ. πολλοί «έφαγαν» το αφήγηµα.
Στις γραπτές εξετάσεις συνοµιλήσαµε µε υποψηφίους οι οποίοι εκθείαζαν τη διαδικασία. Αρκετοί από αυτούς συµµετέχουν συστηµατικά σε όλους τους διαγωνισµούς για τις ανώτατες θέσεις σε οργανισµούς του δηµοσίου και όπου κάτσει.
Ενδεικτικό ασφαλώς της πολιτικάντικης νοοτροπίας του νόµου Κεραµέως είναι η πρόβλεψη ότι την τελική επιλογή µεταξύ των τριών επικρατέστερων υποψηφίων του διαγωνισµού του ΑΣΕΠ την κάνει ο αρµόδιος υπουργός. Καταρρακώνεται έτσι κάθε έννοια ανεξαρτησίας της δηµόσιας διοίκησης (civil service) από την εκάστοτε κυβέρνηση (government). ∆ηλαδή, ο ακρογωνιαίος λίθος λειτουργίας των σύγχρονων ευρωπαϊκών δηµοκρατιών.
Αποκορύφωµα της ρουσφετολογικής συνδιαλλαγής και του κοµµατικού παρασκηνίου είναι το ακόλουθο γεγονός: το ΑΣΕΠ –σύµφωνα µε πηγές από το ίδιο– έχει αποστείλει εδώ και µήνες τις λίστες µε τους «τρεις επικρατέστερους υποψήφιους» για τις θέσεις των διοικητών των νοσοκοµείων. Η τελική επιλογή δεν έχει γίνει ακόµη από τον υπουργό για σχεδόν το 50% των νοσοκοµείων.
∆ηλαδή, «αδυνατεί» να επιλέξει από τους τρεις τον έναν µέσα στον κυκεώνα των κοµµατικών εµφυλίων, των ρουσφετολογικών σκοπιµοτήτων και των οικονοµικών διακυβευµάτων.
Διαβάστε επίσης: Η ΕΡΤ χαρίζει €89,51 εκατ. στο καρτέλ της ενέργειας
