Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια απότομη αύξηση των αφίξεων μεταναστών από τη Λιβύη, την ώρα που η Άγκυρα και η Τρίπολη εντείνουν τις ενεργειακές έρευνες κοντά στην Κρήτη – τροφοδοτώντας φόβους για γεωπολιτικό εξαναγκασμό και κλιμάκωση των εντάσεων στην ανατολική Μεσόγειο, αναφέρει η ευρωπαϊκή ιστοσελίδα Euractiv.
Περισσότεροι από 5.000 μετανάστες από τη Λιβύη έχουν φθάσει στις ακτές της Κρήτης και της Γαύδου από τις αρχές Ιουνίου – γεγονός που ώθησε την επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να στείλει την επίτροπο μετανάστευσης στην περιοχή.
Καθώς οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν στα ύψη, η χρονική στιγμή των αφίξεων συμπίπτει με μια συμφωνία μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης για την έναρξη σεισμικών ερευνών νότια της Κρήτης με στόχο την ανεύρεση ενεργειακού πλούτου. Το ζήτημα θα μπορούσε να κλιμακωθεί γρήγορα στην Αθήνα – με το κυβερνών κόμμα της Νέας Δημοκρατίας στην Ελλάδα να ταλανίζεται από το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ που αφορά κονδύλια της ΕΕ.
Διαβάστε επίσης: Νέα καρφιά Βαληνάκη προς Μητσοτάκη με αφορμή τη Λιβύη: Εξωτερική πολιτική με «ευσεβείς πόθους»
Οι εντάσεις μεταξύ των τριών χωρών χρονολογούνται από το 2019, όταν η Άγκυρα και η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης στην Τρίπολη υπέγραψαν μνημόνιο κατανόησης για τον καθορισμό των αποκλειστικών οικονομικών τους ζωνών (ΑΟΖ) στη Μεσόγειο Θάλασσα.
Η συμφωνία, η οποία αγνοεί πλήρως την ύπαρξη της Κρήτης και έχει καταδικαστεί από την ΕΕ ως παράνομη, παραχωρεί στις δύο χώρες δικαιώματα σε πόρους του βυθού.
Η προσέγγιση Λιβύης-Τουρκίας δεν αποτελεί διπλωματική σύμπτωση: Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει ότι τα ελληνικά νησιά έχουν καθεστώς ΑΟΖ, σε αντίθεση με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, το οποίο η Άγκυρα δεν έχει επικυρώσει. Με τη συμφωνία με τη Λιβύη, η Τουρκία θέλει να δημιουργήσει ένα νομικό προηγούμενο στην περιοχή.
Οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών στη Μεσόγειο
Τα μνημόνια συμφωνίας Τουρκίας – Λιβύης και Ελλάδας – Αιγύπτου που δημιουργούν αποκλειστικές οικονομικές ζώνες στη Μεσόγειο Θάλασσα.
Σε απάντηση, η Ελλάδα υπέγραψε μια ανταγωνιστική θαλάσσια συμφωνία με τη γειτονική Αίγυπτο. Όπως απεικονίζεται στον χάρτη, οι θαλάσσιες ζώνες των τεσσάρων χωρών συγκρούονται, καθιστώντας την κατάσταση στην περιοχή της Μεσογείου ιδιαίτερα περίπλοκη.
Επιπλέον, η Αθήνα ζήτησε βοήθεια από την αντιπολιτευόμενη παράταξη στη Λιβύη: Τον υποστηριζόμενο από τη Μόσχα Χαλίφα Χάφταρ, τον διοικητή του Εθνικού Στρατού της Λιβύης, που εδρεύει στη Βεγγάζη και ελέγχει το ανατολικό τμήμα της χώρας.
Αρχικά, ο Χάφταρ απέρριψε το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο συνεργασίας. Ωστόσο, στις αρχές Ιουνίου, δημοσιεύματα του Τύπου ανέφεραν ότι ο Χάφταρ ενδέχεται να αναθεωρήσει τη θέση του μετά από προσέγγιση της Άγκυρας, η γεωπολιτική επιρροή της οποίας στην ευρύτερη περιοχή έχει αυξηθεί μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Διαχείριση κρίσεων
Διπλωματικές πηγές στην Αθήνα απέδωσαν την πρόσφατη μεταναστευτική πίεση της Λιβύης στην απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να δημοσιεύσει διαγωνισμό για άδειες έρευνας και εκμετάλλευσης για υπεράκτια τεμάχια νότια της Κρήτης -μια περιοχή για την οποία έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον ο αμερικανικός ενεργειακός κολοσσός Chevron.
Ένας διπλωμάτης της ΕΕ δήλωσε στο Euractiv, υπό τον όρο της ανωνυμίας, ότι υπάρχουν ενδείξεις ότι η Λιβύη μπορεί να προσπαθεί να χρησιμοποιήσει ως όπλο τη μετανάστευση για να εξυπηρετήσει κοινούς πολιτικούς στόχους με την Άγκυρα. «Όμως δεν πρέπει να αγνοηθεί ότι η λιβυκή κυβέρνηση δεν έχει αποτελεσματικό έλεγχο σε ολόκληρη τη χώρα, ιδίως στις τοπικές αρχές, οι οποίες συχνά συνεργάζονται με τους διακινητές», πρόσθεσε ο διπλωμάτης.
Δεν θα είναι η πρώτη φορά που μια τρίτη χώρα χρησιμοποιεί ως όπλο τη μετανάστευση εναντίον της ΕΕ. Η Τουρκία το έκανε το 2020 εναντίον της Ελλάδας και η Ρωσία έχει κάνει το ίδιο πολλές φορές εναντίον χωρών της Ανατολικής Ευρώπης στο πλαίσιο ενός προγράμματος που οι ειδικοί περιγράφουν ως υβριδικό πόλεμο.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι οι αφίξεις μεταναστών από τη Λιβύη στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 173%.
Διαβάστε επίσης: Η Λιβύη προκαλεί την Ελλάδα – Καταγγέλλει «παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων της» νότια της Κρήτης
Με τις μνήμες της Ευρώπης από προηγούμενες κρίσεις να είναι ακόμη νωπές, η επικεφαλής της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανέθεσε αμέσως στον Επίτροπο Μετανάστευσης Μάγκνους Μπρούνερ να συναντηθεί με τις αρχές της Λιβύης – τόσο στη Δύση όσο και στην Ανατολή – στις αρχές του μήνα, με την 8η Ιουλίου να προβάλλεται ως πιθανή ημερομηνία.
Το σχέδιο προβλέπει ότι ο Μπρούνερ θα συνοδεύεται από τους υπουργούς Μετανάστευσης της Ελλάδας και της Ιταλίας.
Ο Σωτήρης Ρούσσος, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, υποστηρίζει ότι ο χρόνος των γεγονότων έχει λιγότερη σημασία από τους υποκείμενους στόχους της Λιβύης και, ενδεχομένως, της Τουρκίας.
«Η λιβυκή κυβέρνηση, η οποία ελέγχει ουσιαστικά την Τρίπολη και τις γύρω περιοχές, θέλει να αποδείξει την ικανότητά της να εκμεταλλεύεται τους πόρους, ώστε να μπορεί να διαδραματίσει διανεμητικό ρόλο στη μελλοντική εσωτερική ισορροπία δυνάμεων», δήλωσε ο Ρούσσος.
Ο καθηγητής πρόσθεσε ότι ο Χάφταρ, ο οποίος βρίσκεται «υπό ρωσική επιρροή», δεν φαίνεται να εμποδίζει αυτή τη συνεργασία μεταξύ της Τουρκίας και της κυβέρνησης της Τρίπολης.
Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Μιχάλης Κατρίνης δήλωσε στην Euractiv ότι τα περιστατικά συνδέονται μεταξύ τους και ενέχουν «σοβαρούς κινδύνους». Κατηγόρησε τη συντηρητική κυβέρνηση ότι είναι απρόθυμη να ασκήσει πίεση στη Λιβύη μέσω των χρηματοδοτικών μηχανισμών της ΕΕ και κάλεσε τις Βρυξέλλες να αναλάβουν αποφασιστική δράση.
«Είναι αδιανόητο η Ευρώπη να χρηματοδοτεί μια χώρα που αμφισβητεί άμεσα τα κυριαρχικά δικαιώματα ενός κράτους μέλους της ΕΕ», δήλωσε.
Η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο να αναστείλει όλες τις αιτήσεις ασύλου από ανθρώπους που φθάνουν από τη Λιβύη, ενώ δύο ελληνικές φρεγάτες έχουν αρχίσει να περιπολούν νότια της Κρήτης.
Πηγή: Euractiv
Διαβάστε επίσης:
Αιχμές Γεωργιάδη για Δένδια και Λιβύη: «Δεν κατάλαβε τότε το υπουργείο Εξωτερικών» (Video)
ΣΥΡΙΖΑ: Η συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης είναι φιάσκο της εξωτερικής πολιτικής Μητσοτάκη
Συμφωνία Λιβύης-Τουρκίας για έρευνες σε 4 θαλάσσιες περιοχές
