Ευρωπαϊκή Ένωση: Ζητά διαφάνεια και ίσες αμοιβές για άνδρες και γυναίκες

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιθυμεί να ενισχύσει την αρχή της ίσης αμοιβής μεταξύ ανδρών και γυναικών για όμοια εργασία μέσω νέων κανόνων της ΕΕ για τη μισθολογική διαφάνεια. Όπως αναφέρεται τα κράτη μέλη της ΕΕ υποχρεούνται να εφαρμόσουν την Οδηγία για τη Διαφάνεια των Αμοιβών έως τις 7 Ιουνίου 2026. Ωστόσο, πολλά δεν έχουν ακόμη λάβει μέτρα.

Η οδηγία της ΕΕ αποσκοπεί στην εξάλειψη των μισθολογικών διακρίσεων και τη γεφύρωση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων στην Ευρώπη, αν και παραμένει το τεράστιο χάσμα μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών.

Οι γυναίκες στην ΕΕ -όπως αναφέρει το Euronews – κερδίζουν κατά μέσο όρο 12% λιγότερο ανά ώρα από τους άνδρες, σύμφωνα με την Eurostat. Για να αντιμετωπίσει αυτό το επίμονο χάσμα αμοιβών μεταξύ των φύλων, η ΕΕ εισάγει νέους κανόνες για τη διαφάνεια των αμοιβών, οι οποίοι έχουν σχεδιαστεί για να ενισχύσουν την αρχή της «ίσης αμοιβής για ίση εργασία».

Για εκατομμύρια εργαζόμενους, η γνώση του εύρους αμοιβών πριν από την υποβολή αίτησης για εργασία μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ της διαπραγμάτευσης με αυτοπεποίθηση και της εγκατάλειψης, φοβούμενοι ότι θα μπορούσε να βλάψει τις προοπτικές απασχόλησης.

Καταργεί τη «σιωπή» των μισθών

Η οδηγία θα μπορούσε επιτέλους να καταργήσει την πολιτική της σιωπής σχετικά με τους μισθούς — εξισώνοντας τους όρους ανταγωνισμού για το νεότερο προσωπικό, για τους επιστρέφοντες από γονική άδεια και για όποιον έχει λάβει κακές αμοιβές για την ίδια εργασία.

Σύμφωνα με την Οδηγία για τη Διαφάνεια των Αμοιβών, τα κράτη μέλη της ΕΕ υποχρεούνται να εφαρμόσουν τη νομοθεσία έως τις 7 Ιουνίου 2026. Ωστόσο, η πρόοδος σε ολόκληρη την Ένωση ήταν αργή, εγείροντας ανησυχίες ότι αρκετές χώρες θα μπορούσαν να χάσουν την προθεσμία το επόμενο έτος.

Πιο πρόσφατα, η Ολλανδία καθυστέρησε την εφαρμογή της νομοθεσίας. Η νέα αναμενόμενη ημερομηνία εφαρμογής είναι η 1η Ιανουαρίου 2027.

«Στο τέλος του 2025, οι περισσότερες χώρες της ΕΕ δεν είναι ακόμη έτοιμες για την εφαρμογή της Οδηγίας και, γενικά, προχωρούν αργά», δήλωσε στο Euronews Business η Monika Krzyszkowska Dabrowska, επικεφαλής της πρακτικής απασχόλησης στο γραφείο της Addleshaw Goddard στη Βαρσοβία.

Ποιες χώρες της ΕΕ πρωτοστατούν, λοιπόν, στην εφαρμογή της Οδηγίας για τη Διαφάνεια των Αμοιβών και σε ποιο σημείο βρίσκεται η υπόλοιπη Ένωση;

Η Ελλάδα δεν έχει πάρει κανένα μέτρο

Σύμφωνα με το πρόγραμμα παρακολούθησης εφαρμογής της Addleshaw Goddard από τον Σεπτέμβριο του 2025, 10 από τις 27 χώρες δεν έχουν ακόμη λάβει κανένα μέτρο για την εφαρμογή της οδηγίας. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Αυστρία, η Βουλγαρία, η Κροατία, η Δανία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Λετονία, το Λουξεμβούργο, η Πορτογαλία και η Σλοβενία.

Σε οκτώ χώρες, αναμένονται σχέδια νομοθεσίας. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Κύπρος, η Τσεχία, η Εσθονία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Ρουμανία, η Σλοβακία και η Ισπανία. Αυτό υποδηλώνει ότι έχει συσταθεί μια τεχνική επιτροπή ή ομάδα εργασίας, έχει ήδη καταρτιστεί μια πρόταση και βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Σε τέσσερις χώρες, έχουν ήδη δημοσιευτεί σχέδια νομοθεσίας: Ιρλανδία, Λιθουανία, Ολλανδία και Σουηδία.

Η μερική εφαρμογή βρίσκεται σε εξέλιξη σε τρεις χώρες, συγκεκριμένα στο Βέλγιο, τη Μάλτα και την Πολωνία.

Η Γερμανία προετοιμάζεται επίσης να ενημερώσει την πράξη της σύμφωνα με την οδηγία.

Προσαρμογή των υφιστάμενων νόμων ή εισαγωγή νέων

Υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις στην εφαρμογή. Η Krzyszkowska-Dabrowska δήλωσε ότι ορισμένες χώρες προσαρμόζουν και προσαρμόζουν τους υφιστάμενους νόμους — συνήθως εκείνες όπου η εθνική νομοθεσία ήδη καλύπτει απαιτήσεις παρόμοιες με εκείνες της Οδηγίας — ενώ άλλες εισάγουν εντελώς νέους νόμους που αντικατοπτρίζουν πιστά τις διατάξεις της Οδηγίας, ιδίως εκείνες όπου δεν υπάρχει συγκρίσιμο νομικό πλαίσιο.

Η Δρ. Duncan Brown, κύριος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Μελετών Απασχόλησης (IES), σημείωσε ότι η οδηγία καλύπτει πολλαπλές πτυχές της διαφάνειας των αμοιβών και ισχύει για χώρες με ποικίλα υφιστάμενα πλαίσια για τη διασφάλιση της ίσης αμοιβής.

Πολλές χώρες έχουν ήδη εφαρμόσει ορισμένα στοιχεία, γεγονός που εξηγεί την πιο αργή πρόοδο προς την πλήρη συμμόρφωση.

Για παράδειγμα, η Αυστρία έχει μια πρωτοβουλία διαφάνειας από το 2011 και, σύμφωνα με τον Δρ. Andreas Gulyas από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης, χρειάζονται μόνο μικρές προσαρμογές για την εκπλήρωση των νέων απαιτήσεων.

Λόγοι για την έλλειψη δράσης ή τις καθυστερήσεις

«Παρόλο που δεν φαίνεται να υπάρχουν συγκεκριμένες ομάδες που να αντιτίθενται ανοιχτά στην Οδηγία αυτή καθαυτή, η εισαγωγή της έχει σημαντικό βάρος για τους εθνικούς νόμους και συχνά θεωρείται τόσο επαναστατική όσο και προβληματική για τους εργοδοτικούς φορείς», δήλωσε η Krzyszkowska-Dabrowska.

Επιβάλλει επίσης πρόσθετες υποχρεώσεις στους εργοδότες, παρέχει νέα δικαιώματα στους εργαζομένους – συμπεριλαμβανομένου ενός ευρύτερου πεδίου άσκησης αγωγών – και αυξάνει τις εξουσίες των δικαστηρίων και των αρχών.

Επίσης, επεσήμανε ότι ενώ οι διατάξεις της οδηγίας είναι σαφείς και εξαιρετικά τεχνικές, η πρακτική ερμηνεία και εφαρμογή τους παρουσιάζει προκλήσεις.

«Συλλογικά, αυτές οι αλλαγές πρόκειται να αναδιαμορφώσουν το νομικό τοπίο και να εισαγάγουν πρόσθετα βάρη, καθιστώντας απαραίτητη μια συστηματική προσέγγιση με διάφορες αλληλένδετες λύσεις», πρόσθεσε.

Πολιτικές αναταραχές εμποδίζουν τη διαδικασία

«Από τότε που ψηφίστηκε η οδηγία το 2023, η πολιτική και οικονομική αστάθεια και οι κρίσεις που ξεκίνησαν με την Covid… συνεχίζονται σε αυτήν την ασταθή και απρόβλεπτη δεκαετία», δήλωσε ο Μπράουν από το IES στο Euronews Business.

Τόνισε ότι, ως εκ τούτου, οι εθνικές κυβερνήσεις είχαν άλλες προτεραιότητες στην ατζέντα τους.

Τα ζητήματα περιλαμβάνουν τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ανάγκη ταχείας αύξησης των αμυντικών δαπανών, τις εκτεταμένες κρίσεις κόστους ζωής και την άνοδο του ακροδεξιού λαϊκισμού με μανιφέστα που συχνά είναι αντικαθεστωτικά και κατά της αφύπνισης.

«Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα οι ήδη πολυάσχολες νομοθετικές ατζέντες να έχουν επιβαρυνθεί σημαντικά», πρόσθεσε.

Τρέχουσα κατάσταση στους «Τέσσερις Μεγάλους» της ΕΕ

Η Γερμανία δεν έχει ακόμη δημοσιεύσει σχέδιο νόμου για την εφαρμογή της οδηγίας. Η κυβέρνηση συγκρότησε μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων τον Ιούλιο του 2025 για να προετοιμάσει συστάσεις, με τα αποτελέσματα να αναμένονται μέχρι τα τέλη του φθινοπώρου, σύμφωνα με τη Marijke van der Most, εταίρο απασχόλησης στα γερμανικά γραφεία της Addleshaw Goddard.

Η καθυστέρηση εξηγείται σε μεγάλο βαθμό από την εξαιρετική πολιτική κατάσταση της Γερμανίας το 2025.

Μετά τις πρόωρες ομοσπονδιακές εκλογές στις αρχές του έτους, η χώρα πέρασε από μια πλήρη αλλαγή κυβέρνησης. «Αυτή η διαδικασία διέκοψε προσωρινά την νομοθετική ατζέντα, καθώς η νέα κυβέρνηση έπρεπε να επικεντρωθεί στις διαπραγματεύσεις για τον συνασπισμό και στις άμεσες πολιτικές προτεραιότητες πριν επιστρέψει σε εκκρεμή ζητήματα εφαρμογής της ΕΕ», είπε.

Πιστεύει ότι παραμένει ρεαλιστικό ότι η Γερμανία θα τηρήσει την ενσωμάτωση του Ιουνίου 2026.

Στη Γαλλία, αναμένεται νομοσχέδιο το φθινόπωρο του 2025 μετά από διαβουλεύσεις με τους κοινωνικούς εταίρους, σύμφωνα με το σύστημα παρακολούθησης Addleshaw Goddard. Δεν έχει ακόμη αναφερθεί δραστηριότητα ενσωμάτωσης στην Ιταλία.

Η Ισπανία έχει ήδη θεσπίσει υποχρεώσεις σχετικά με τη διαφάνεια των αμοιβών, όπως το μητρώο αμοιβών μεταξύ των φύλων για όλες τις εταιρείες και τον έλεγχο των αμοιβών μεταξύ των φύλων για εταιρείες με 50 ή περισσότερους υπαλλήλους. Η οδηγία θα απαιτήσει από τους περισσότερους οργανισμούς να επανεξετάσουν τα μοντέλα αμοιβών τους και να καθορίσουν τις πολιτικές αμοιβών τους με πολύ πιο ακριβή τρόπο.

Σύμφωνα με την Indeed, η διαφάνεια των μισθών στις αγγελίες εργασίας αυξάνεται σταθερά σε πολλές χώρες, αν και η δυναμική έχει επιβραδυνθεί τους τελευταίους μήνες.

Το Ηνωμένο Βασίλειο είχε το υψηλότερο ποσοστό με 65% τον Μάιο του 2025, ακολουθούμενο από τη Γαλλία (48%) και την Ολλανδία (46%). Η Ιταλία, η Ισπανία και η Γερμανία βρίσκονται στο χαμηλότερο άκρο της κλίμακας, με 25%.

Ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο εξακολουθεί να έχει το υψηλότερο ποσοστό διαφάνειας στις αμοιβές, το μερίδιο των αγγελιών εργασίας στο Ηνωμένο Βασίλειο που περιλαμβάνουν πληροφορίες για τους μισθούς έχει μειωθεί.

Πηγή: Euronews