Οι «Χρονογραφίες» αποτελούν μία συλλογή σημειώσεων ημερολογίου του Γιώργου Δουατζή, όπου ενυπάρχει και ένας φανταστικός διάλογος με τον Αλμπέρ Καμύ. Οι σημειώσεις αυτές, εν είδει αφορισμών, συνθέτουν ένα πολυδιάστατο μωσαϊκό σκέψεων για τη ζωή, τη δημιουργία, τον έρωτα, τον θάνατο, τη μοναξιά, την κοινωνία, την πολιτική, την τεχνολογία, την τέχνη, την ποίηση, την ανάγνωση, την κριτική κ.ά.
Ο Γιώργος Δουατζής δημοσιογραφεί από το 1974. Εργάστηκε σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς, ως ρεπόρτερ, αρθρογράφος, πολιτικός αναλυτής, διευθυντής. Έκανε την πρώτη λογοτεχνική του εμφάνιση το 1971, στην «Ποιητική Ανθολογία της Νέας Ελληνικής Γενιάς» των εκδόσεων Άγκυρα. Έχει εκδώσει τριάντα δύο βιβλία (ποίηση, διηγήματα, μυθιστορήματα, θεατρικά), συμμετείχε σε δεκαέξι συλλογικά έργα, ενώ περιλαμβάνεται σε δέκα ανθολογίες – λεξικά. Μέρος ή ολόκληρα έργα του έχουν μεταφραστεί σε έξι γλώσσες (αγγλικά, ρωσικά, γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά, τσεχικά).
Με αφορμή την κυκλοφορία του νέου βιβλίου του απαντά στο Ερωτηματολόγιο του Docville.
Πού γεννηθήκατε και πού μεγαλώσατε;
Στη συνοικία Ζωγράφου της Αθήνας. Τότε που μοσχομύριζαν ακόμα οι γειτονιές με τους κήπους, προτού κατακλύσει το τσιμέντο της βάρβαρης οικοδόμησης και της αντιπαροχής τον όμορφο αυτό Δήμο.
Όταν ακούτε τη λέξη σπίτι τι σας έρχεται στο μυαλό;
Καταφύγιο, κούρνιασμα, μουσικές, γραφές, βιβλία, έρωτας, συγκεντρώσεις αγαπημένων ανθρώπων, κήπος, σκυλιά.
Μια ανάμνηση από τα παιδικά σας χρόνια.
Αυτοσχέδια πατίνια με ρουλεμάν για ρόδες και ξέφρενο τρέξιμο χωρίς φρένα και φρένας…
Πότε ήταν η πρώτη φορά που βυθιστήκατε σε ένα βιβλίο;
Είναι τόσες οι φορές, που δεν θυμάμαι την πρώτη. Ίσως, τότε που με πίεζαν να κοιμηθώ νωρίς για το πρωινό ξύπνημα του σχολείου και διάβαζα κρυφά στο κρεβάτι με έναν φακό.
Ποιος ήταν ο άνθρωπος που σας μύησε στο διάβασμα;
Η τύχη να μεγαλώσω σε ένα σπίτι με βιβλία. Μάλλον ο πατέρας.
Τι σας ώθησε στη συγγραφή;
Ακόμα υποθέσεις κάνω. Να γνωρίσω τον εαυτό μου; Τον κόσμο; Η ανάγκη της μοιρασιάς; Μια δικαιολογία να υπάρχω; Ειλικρινά δεν διαθέτω ίχνος βεβαιότητας για να απαντήσω.
Η συγγραφή είναι τρόπος ζωής;
Γίνεται τρόπος ζωής, σταδιακά. Με συνήθειες, εξάρσεις, απογοητεύσεις, χαρές, λύπες, πειθαρχία, κόπο, με ό,τι δίνει και παίρνει η ζωή. Με ασυνείδητες μεθόδους πρόσληψης ερεθισμάτων, που μεταπλάθονται σε διάλογο και εικόνες, σε πρόσωπα φανταστικά, τα οποία αποκτούν υπόσταση σαν πραγματικά.
Η ζωή του συγγραφέα είναι μοναχική;
Η μοναχικότητα είναι όρος συγγραφής. Μια ιδιότυπη μοναχικότητα που την επιλέγεις και σου χαρίζει πολλά. Δεν έχει τη σκληρότητα της μοναξιάς που σου επιβάλλεται. Η μοναξιά είναι μερικές φορές δυσβάστακτη. Η μοναχικότητα, καλοδεχούμενο κουκούλι δημιουργίας.
Υπάρχουν ιδανικές συνθήκες για τη συγγραφή ενός βιβλίου;
Δεν νομίζω, μιας και ασκήθηκα στο γράψιμο κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες. Για παράδειγμα, σε δημοσιογραφικά γραφεία με πολύ θόρυβο, φωνές, φασαρία. Ή σε ένα καφέ, σε μια παραλία και αλλού. Καταφέρνω να απομονώνομαι σε οιεσδήποτε συνθήκες.
Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που σκεφτήκατε όταν ολοκληρώσατε το νέο βιβλίο σας;
Ότι δεν τελείωσε πραγματικά, ξάφνιασμα για τον όγκο του και άμεση αναζήτηση του επόμενου. Ίσως, δεν υπάρχει τελική τελεία. Κάθε βιβλίο αποτελεί κεφάλαιο του μεγάλου που θα γράφεται όσο ζω.
Νιώσατε ποτέ φόβο έκθεσης;
Ποτέ. Μάλιστα, συνηθίζω να λέω ότι το να είσαι διάφανος αποτελεί μέγιστη ασφάλεια. Διότι μια πόρτα ανοιχτή, δεν παραβιάζεται. Κι έπειτα, λόγω επαγγέλματος, βρισκόμουν σε διαρκή έκθεση και υπό κρίση, αναλαμβάνοντας την ευθύνη όσων έγραφα ή έλεγα.
Συγγραφικό μπλοκάρισμα. Σας έχει τύχει;
Δεν θυμάμαι κάτι τέτοιο. Ίσως, διότι πάντα δούλευα παράλληλα σε κάτι άλλο που εκκρεμούσε και σε διάφορα είδη λόγου. Τα ποιήματα ειδικά, που σε επισκέπτονται μόνα τους και σε σπρώχνουν να τα καταγράψεις, δεν επιτρέπουν μπλοκαρίσματα.
Ποιοι συγγραφείς έχουν «γράψει» μέσα σας;
Αρκετοί. Αλλά, κυρίως ποιητές. Συνήθως, με σημαδεύουν οι πληροφορίες για τη ζωή τους και το έργο τους μαζί. Όπως οι Τολστόι, Ντοστογιέφσκι, Λειβαδίτης, Μαγιακόφσκι, Μποντλέρ, Ζενέ, Νίτσε, Κάφκα. Αν τους απαριθμήσω, θα χρειαστώ σελίδες…
Το ποτήρι είναι μισοάδειο ή μισογεμάτο;
Πάντα μισογεμάτο και στις πιο αντίξοες συνθήκες. Απεχθάνομαι τη μιζέρια και την ηττοπάθεια.
Αύριο ξημερώνει μια καλύτερη μέρα;
Δεν ξέρω αν θα είναι καλύτερη, αλλά μια έμφυτη αισιοδοξία με βοηθάει να βλέπω διεξόδους στη μαυρίλα που προμηνύουν τα επερχόμενα. Μιλάμε για την ανθρώπινη σοφία κι από την άλλη, δεν γνώρισα σκληρότερο είδος από αυτό των ανθρώπων. Εδώ, δεν μπορούν να δουν αυτοί που φέρονται να μας κυβερνούν, ότι καταστροφή του πλανήτη σημαίνει καταστροφή του ανθρώπινου είδους…
Βασίζεστε στην καλοσύνη των ξένων;
Δεν βασίζομαι . Απλώς είναι καλόδεχτη όταν, σπανίως, υπάρχει.
Η κόλαση είναι οι άλλοι;
Ποτέ. Κόλαση είναι ο πλανεμένος εαυτός μας, που απογοητεύεται όταν οι άλλοι δεν είναι όπως τους θέλει ή όπως τους φαντάζεται. Αλλά, γιατί φταίνε οι άλλοι για την αδυναμία μας να τους δούμε ή για τις ανυπόστατες κατασκευές μας;
Ποιο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης εκτιμάτε ιδιαιτέρως;
Την αξιοπρέπεια, με τα πάμπολλα συστατικά της. Η οποία σου επιτρέπει να κοιτάς τον άλλο στα μάτια, να προσφέρεις χωρίς προσδοκία ανταπόδοσης, να αγωνίζεσαι για τον αδύναμο κι έναν καλύτερο κόσμο, να νοιάζεσαι για τον διπλανό, να αγνοείς τους μικρόψυχους και πολλά άλλα.
Ποιο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης σας απωθεί;
Η υποκρισία, ιδίως όταν αποσκοπεί σε ιδιοτελείς χειρισμούς.
Τι ρόλο παίζει η φιλία στη ζωή σας;
Παλαιότερα ήταν εξιδανικευμένη. Τώρα μετράω τους πραγματικούς φίλους στα δάχτυλα του χεριού. Βλέπετε, ο χρόνος δοκιμάζει τους ανθρώπους…
Είναι σημαντικός για εσάς ο έρωτας;
Πηγή ζωής… έως θανάτου.
Τι είναι ευτυχία για εσάς;
Να είμαι χρήσιμος γι’ αυτούς που αγαπώ. Αν είμαι και για τους πολλούς, ευτυχέστερος.
Η ομορφιά μπορεί να σώσει τον κόσμο;
Θα μπορούσε. Δυνητικά, με την έννοια της υψηλής αισθητικής, η οποία αν απλωθεί σε όλα τα επίπεδα της ζωής είναι σωτήρια. Σκεφτείτε την στις προσωπικές σχέσεις, στην πολιτική, στον κόσμο…
Πώς σκέφτεστε τον εαυτό σας σε δέκα χρόνια;
Αδύνατον να το σκεφτώ. Πάντοτε ζούσα την κάθε μέρα, χωρίς τέτοιες παρακινδυνευμένες σκέψεις.
Είστε ικανοποιημένος με όσα έχετε καταφέρει στη ζωή σας μέχρι σήμερα;
Δεν ξέρω αν κατάφερα κάτι. Ας το κρίνουν οι άλλοι. Ξέρω ότι πέρασα μεγάλες χαρές και μεγάλες λύπες και τις χάρηκα εξίσου, μιας και οι μεν ενδυνάμωναν τις δε. Ήτοι: Έζησα.
Info
Το βιβλίο «Χρονογραφίες – Σημειώσεις ημερολογίου» του Γιώργου Δουατζή κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κάκτος.
