«Ο περιβόητος αλγόριθμος που χρησιμοποίησε η κυβέρνηση για το άνοιγμα στο τουρισμό δεν ήταν επιστημονικά ελεγμένος, ήταν γνωστών και φίλων». Αυτό επισημαίνει ο αναπληρωτής Τομεάρχης Άμυνας της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Γιώργος Τσίπρας, σε επίκαιρη ερώτηση του στη Βουλή.
Ο κ. Τσίπρας επικαλείται επιστολή της Ένωσης Πληροφορικών Ελλάδας που εκφράζει τις επιφυλάξεις της ότι ο αλγόριθμος αυτός δεν ήταν κάποιο διεθνώς αποδεκτό εργαλείο, ούτε είχε ελεγχθεί επιστημονικά, ούτε η επιλογή του προέκυψε από κάποια διαγωνιστική ή άλλη διαδικασία επιλογής μετά από εισήγηση θεσμικού φορέα.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της Επίκαιρης ερώτησης :
Αθήνα, 20 Νοεμβρίου 2020
ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς κ. Υπουργό Προστασίας του Πολίτη
Θέμα: «Ερωτήματα σχετικά με τον αλγόριθμο EVA που χρησιμοποιήθηκε στο άνοιγμα της χώρας στον τουρισμό»
Σύμφωνα με Δελτίο Τύπου του Υφυπουργού Πολιτικής Προστασίας Ν. Χαρδαλιά της 28 Ιουλίου 2020, «για να διασφαλίσουμε ότι το άνοιγμα του τουρισμού δεν θα θέσει σε κίνδυνο όσα έχουμε πετύχει, έχουμε δημιουργήσει έναν ειδικό αλγόριθμο, τον EVA. Πρόκειται για ένα σύνθετο μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης, που έχει σχεδιαστεί από μια εξαιρετική ομάδα επιστημόνων. Ο αλγόριθμος, λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό τεστ ανά σημείο εισόδου, χρησιμοποιεί την επιδημιολογική εικόνα από τα δημόσια δεδομένα κάθε περιοχής, σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα των τεστ στις πύλες εισόδου, για να αξιολογήσει το προφίλ ρίσκου κάθε ταξιδιώτη με βάση τα στοιχεία του PLF».
Όμως, σε επιστολή της 9/11/2020 προς τη ΓΓΠΠ η Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας (ΕΠΕ) εγείρει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με την επιστημονική αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα του αλγόριθμου EVA. Η κυβέρνηση δεν απάντησε. Απάντησε ωστόσο ο Κίμων Δρακόπουλος, εις εκ της «εξαιρετικής ομάδα επιστημόνων», επιβεβαιώνοντας ουσιαστικά τις επιφυλάξεις της ΕΠΕ, η οποία επανήλθε με νέα επιστολή 14/11/2020 στην οποία διαπιστώνει ότι:
Ο αλγόριθμος EVA σχεδιάστηκε, δοκιμάστηκε και υλοποιήθηκε από μια μικρή ερευνητική ομάδα, χωρίς συγκεκριμένη κεντρική διοικητική διαδικασία. Παρόλα αυτά, ο αλγόριθμος EVA, όχι μόνο προβλήθηκε από τα ΜΜΕ ως βασική πολιτική αντιμετώπισης του πολύ πιθανού δεύτερου κύματος της πανδημίας στη χώρα μας, αλλά εφαρμόστηκε άμεσα για το σκοπό αυτό στις πύλες εισόδου της χώρας για ολόκληρο το καλοκαίρι. Όταν στις αρχές του καλοκαιριού ελήφθη η κυβερνητική απόφαση για επιχειρησιακή εφαρμογή του αλγορίθμου EVA ως εργαλείο κατηγοριοποίησης επικινδυνότητας των ξένων τουριστών δεν υπήρχε διαθέσιμη η επιστημονική-τεχνική περιγραφή του και άρα ήταν αδύνατο να αξιολογηθεί η αναμενόμενη αποτελεσματικότητά του. Δεν εφαρμόστηκε κάποιο συγκεκριμένο κριτήριο αποτελεσματικότητας-αποδοχής του αλγορίθμου EVA πριν την επιχειρησιακή του εφαρμογή. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει καμία εγγύηση η όποια αποτελεσματικότητα του αλγορίθμου EVA έχει επιβεβαιωθεί με επαρκή πραγματικά επιδημιολογικά δεδομένα από την Ελλάδα, κάτι που παραδέχεται και η ίδια η ερευνητική ομάδα.
Επειδή, ο ίδιος ο κ. Δρακόπουλος επιβεβαιώνει ότι ο EVA δεν έχει δημοσιευτεί σε κανένα επιστημονικό περιοδικό, η εγκυρότητά του δεν έχει κάπου αξιολογηθεί (peer-review), δεν έχει αξιολογηθεί η επιχειρησιακή του λειτουργία μέχρι σήμερα στην Ελλάδα, και τέλος δεν επελέγη μέσα από κάποια διαδικασία μεταξύ άλλων, αλλά απλώς «προσφέρθηκε»,
Επειδή είναι πιθανό ότι το μόνο κριτήριο επιλογής του «σύνθετου μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης εξαιρετικής ομάδας επιστημόνων» είναι η γνωριμία και πρόσβαση της συγκεκριμένης ομάδας σε κυβερνητικά στελέχη,
Επειδή κυβερνητικά στελέχη παραδέχονται πλέον ότι το άνοιγμα του τουρισμού δεν έγινε με τρόπο ασφαλή επιδημιολογικά,
Επειδή σύμφωνα με δημοσιεύματα, όπως στην Καθημερινή 10/11, ο αλγόριθμος δεν αφορά μόνο τον τουρισμό αλλά ο κ. Δρακόπουλος «σε συνεργασία με τον Τσιόδρα διαμορφώνει τον αλγόριθμο που χρησιμοποιείται κατά τα διεξαγόμενα τεστ για κορονοϊό, και βεβαίως ‘ελέγχει’ πλέον και τον ΕΟΔΥ», που ο ρόλος του είναι κρίσιμος στην αντιμετώπιση της πανδημίας,
Ερωτάται ο αρμόδιος κ. Υπουργός:
1. Η ελλιπής, συγκριτικά με άλλες δυτικοευρωπαϊκές χώρες, διενέργεια τεστ για covid-19 οφείλεται στην εφαρμογή του EVA, κι αν όχι ποια ήταν η ακολουθούμενη πολιτική και μεθοδολογία στον τρόπο και την ποσότητα των τεστ που διενεργούνταν μετά το πρώτο κύμα, και γιατί αυτά δεν είναι δημοσίως γνωστά, ούτε καν στα άμεσα ενδιαφερόμενα ιατρικά στελέχη που δίνουν τη μάχη του κορονοϊού; Για ποιο λόγο μέχρι και σήμερα τα αναλυτικά επιδημιολογικά δεδομένα του ΕΟΔΥ δεν διατίθενται ελεύθερα, με ανοικτά πρότυπα στους πολίτες και δεν έχει γίνει ανοικτή πρόσκληση προς τους επιστημονικούς φορείς και ερευνητές να συμβάλλουν σε επίπεδο επεξεργασίας και ανάλυσης των δεδομένων αυτών, όπως θα συνέβαινε σε κάθε ανοιχτή, δημοκρατική κοινωνία;
2. Με ποια επιστημονικά κριτήρια και ποια διαδικασία επελέγη σε ένα τόσο κρίσιμο για τη δημόσια υγεία πεδίο το «σύνθετο μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης» EVA, και ποια η αξιολόγησή του από την επιχειρησιακή του λειτουργία στην Ελλάδα επί μήνες;
Ο Ερωτών Βουλευτής
Τσίπρας Γιώργος
