Αρχής γενομένης από την ένταξη της χώρας μας στην ΕΟΚ, άλλο ένα ζήτημα πλανάται στις μέρες μας. Ποιος θα πληρώσει το πρόστιμο της κακοδιαχείρισης εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ των ευρωπαϊκών ενισχύσεων την ώρα που ο, πιστοποιημένος Οργανισμός γι’ αυτόν ακριβώς το σκοπό, ΟΠΕΚΕΠΕ απέτυχε να διασφαλίσει τη διαφάνεια και τη νομιμότητα.
Πως όμως φθάσαμε σε ένα τεράστιο πρόστιμο αλλά και σ’ όλα τα πρόστιμα που διαχρονικά επιβαρύνουν τη χώρα μας; Τι ακριβώς συμβαίνει; Ποιος πραγματικά φέρει το κύριο βάρος της ευθύνης; Αρκεί να εστιάσουμε σε κάποιες προτάσεις της Κομισιόν προς το Ευρωκοινοβούλιο, που με την σειρά του, σχεδόν πάντα τις εγκρίνει και γίνονται νόμοι, οι γνωστοί ως «κανονισμοί». Μήπως άραγε κάποιες από αυτές τις προτάσεις – κανόνες, που είναι έξω από κάθε λογική, αποτελούν τα θεμέλια για την υφαρπαγή των τεράστιων αγροτικών κονδυλίων, που αγγίζουν ετησίως τα πενήντα πέντε χιλιάδες εκατομμύρια ευρώ, τα οποία στη συνέχεια σε κάποιο βαθμό θα επιστραφούν, με την μορφή προστίμων, στο Ευρωπαϊκό ταμείο ή στις τσέπες κάποιων Ευρωπαϊστών;
Μήπως οι κανονισμοί αυτοί είναι η αιτία, δηλαδή το «προσκλητήριο» των ανά την Ευρωπαϊκή επικράτεια επιτήδειων σε απάτες; Συγκεκριμένα, στον Κανονισμό 1307/2013 της ΕΕ, στον ορισμό του «γεωργού» περιλαμβάνονται όχι μόνο φυσικά πρόσωπα-παραγωγοί αλλά και νομικά πρόσωπα! Με απλά λόγια, ιδιωτικές εταιρίες με μετόχους μάλιστα ακόμη και υπαλλήλους του ΟΠΕΚΕΠΕ «βαπτίζονται» αγρότες. Αυτό τους δίνει την πρόσβαση στο να επιδοτηθούν και να «κρυφτούν πίσω από την ονομασία «γεωργός». Στην πράξη και κατά κανόνα, αυτές οι εταιρίες είναι εντελώς άσχετες με την κτηνοτροφία. Απλά ιδρύθηκαν από «ημέτερους» με σκοπό να οικειοποιηθούν τις ενισχύσεις των πραγματικών δικαιούχων.
Όταν ο πολίτης διαβάζει στον τύπο «οι αγρότες ενισχύονται με τόσα δις ευρώ» δεν μπορεί να αντιληφθεί ότι στην πραγματικότητα την μερίδα του λέοντος την νέμονται οι εταιρίες των συγγενών και φίλων των διοικούντων, που απλά έχουν πρόσβαση στις βάσεις δεδομένων. Με μια απλή δήλωση κατοχής βοσκότοπου και χωρίς καμία απολύτως πραγματική παραγωγική δραστηριότητα, καρπώνονται εκατοντάδες εκατομμυρίων ευρώ ετησίως!
Ήταν όμως η Κομισιόν που, με εργαλείο την Κοινή Αγροτική Πολιτική, επέτρεψε να συνδεθούν οι ενισχύσεις, είτε με τη γη (εκτατικές) είτε με ζωικό κεφάλαιο. Στην Ελλάδα, επιλέχθηκε από τους «διοικούντες» η ενίσχυση των κτηνοτρόφων να δοθεί αποκλειστικά στην έκταση αντί στο ζωικό κεφάλαιο, με αποτέλεσμα χιλιάδες στρέμματα να μισθώνονται ως δήθεν βοσκότοποι από επιτήδειους, διαθέτοντας μηδενικό ζωικό κεφάλαιο. Μάλιστα βουλευτής, που πρόσφατα υπήρξε και υπουργός Τύπου, στις 2/12/19 σε ερώτησή του προς την Βουλή των Ελλήνων, μεταξύ άλλων, ανέφερε: «Υπάρχει και αν ναι σε τι μέγεθος αριθμός δηλώσεων ΟΣΔΕ 2019 στις οποίες ενώ δεν υπάρχει καθόλου ζωικό κεφάλαιο, υπάρχει δήλωση έκτασης βοσκότοπου με κωδικό ποικιλίας 9002 – βοσκότοπος σε καλή κατάσταση;»
Άρα η Ελληνική Βουλή γνώριζε και είχε από τότε επισήμως ενημερωθεί για το τι ακριβώς συνέβαινε. Άξιο λόγου βέβαια είναι ότι μέχρι σήμερα δεν υπήρξε ουδεμία απάντηση στην συγκεκριμένη ερώτηση. Ποιοι μηχανισμοί ενεργοποιήθηκαν ώστε να μην δοθεί ποτέ απάντηση, υποτιμώντας το ρόλο του Κοινοβουλίου;
Η Ελλάδα υποχρεούται άμεσα, τουλάχιστον να τροποποιήσει τον Ν. 3126/2003 περί ευθύνης Υπουργών (εγώ θα έλεγα περί ανευθυνότητας) και όποια άλλη αντίστοιχη διάταξη, εφόσον αυτή παρακωλύει την εφαρμογή του Δικαίου. Όλα ανεξαιρέτως τα κράτη μέλη, σύμφωνα με τον κανονισμό 2017/1939, οφείλουν να διευκολύνουν το έργο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και να εξαλείφουν τυχόν εθνικά εμπόδια στη διερεύνηση και δίωξη εγκλημάτων, όπως απάτες επιδοτήσεων.
Πρόσφατα λοιπόν επιβλήθηκε στην Ελλάδα πρόστιμο ύψους 415 εκατομμυρίων ευρώ, μετά από έρευνες που αποκάλυψαν εκτεταμένες παρατυπίες στη κατανομή των αγροτικών επιδοτήσεων. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), αποδίδει τις ευθύνες στη διοίκηση, σε «διοικητικές αστοχίες του ΔΣ του ΟΠΕΚΕΠΕ» όπως είπε, υπογραμμίζοντας ότι ερευνάται η δομή και η λειτουργία του οργανισμού ως ικανού για τη διάπραξη οργανωμένης απάτης.
Απευθυνόμενος ωστόσο στην Γεν. Εισαγγελέα κ. Laura Codruța Kövesi θα της θυμίσω ότι, αν δεν υπήρχαν οι απαράδεκτες «στρατηγικές προτεραιότητες» και οι απαράδεκτες «προτάσεις – ιδέες» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς το Ευρωκοινοβούλιο, που τελικά εγκρίνονται και γίνονται νόμοι (κανονισμοί) της Ένωσης, δεν θα υπήρχαν συνθήκες τέλεσης απάτης, που σε συνδυασμό με τις «διοικητικές αστοχίες» οδηγούν στα οικονομικά σκάνδαλα. Δεν θα υπήρχε η ανάγκη για βοσκότοπο αλλά για πραγματικό ζωικό κεφάλαιο, δεν θα υπήρχε η ανάγκη για ψευδείς προσδιορισμούς ιδιωτικών εταιρειών ως αγρότες, ούτε η ανάγκη για δημιουργία «περιφέρειας βοσκοτόπων», «περιφέρειας αροτριαίων» και «περιφέρειας δενδρωδών καλλιεργειών», που μοναδικό σκοπό έχουν να καταστήσουν τους ελέγχους αδύνατους, ή πολύπλοκους, χρονοβόρους και για «δυνατούς λύτες». Ούτε θα διαβάζαμε αγροτικές αγγελίες μέσω των οποίων κάποιοι ζητούν να αγοράσουν «δικαιώματα βοσκότοπου, σε κάθε γωνιά της χώρας»! Απλά οι κτηνοτρόφοι θα δήλωναν τα ζώα τους! Μα κάθε χρόνο το κάνουν και μάλιστα η σήμανση των ζώων τους είναι υποχρεωτική, συνήθως με ενώτια, τα οποία φέρουν μοναδικό αριθμό.
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός μετέθεσε τις ευθύνες στη Κομισιόν, για να μας θυμίσει τα λόγια του ποιητή: «Αφέντη που με βάζεις και χορεύω, εσύ με έμαθες να ζητιανεύω!». Όμως αυτό δεν είναι αρκετό γιατί θα πρέπει τουλάχιστον να μεριμνήσει για την αλλαγή της Ελληνικής νομοθεσίας ως προς τις ποινικές ευθύνες των πολιτικών προσώπων, ώστε τα λόγια του να επιβεβαιώνονται από τις πράξεις του.
Και βέβαια, το ΓΕΩΤΕΕ έχει μερίδιο ευθύνης (δεν είναι τυχαίο που στις αρχαιρεσίες συμμετέχουν μόλις το 20% των γεωτεχνικών του κλάδου), ο Οργανισμός ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ που όπως υποστηρίζει «Ερευνά Εκπαιδεύει και Πιστοποιεί» (Γεωργικοί Σύμβουλοι αγροτών, πιστοποιητικά επαγγελματιών ψεκαστών, από που να αρχίσει κάποιος και που να τελειώσει) και λοιποί δημόσιοι οργανισμοί που νέμονταν με τις ευλογίες των διοικούντων τα κοινοτικά αυτά χρήματα των ενισχύσεων των αγροτικών κονδυλίων, στερώντας τα από τους πραγματικούς δικαιούχους… Με αποτέλεσμα η χώρα μας από παραγωγός αγροτικών προιόντων να καταντά καταναλωτής.
Αν λοιπόν, ο φορέας διαπίστευσης, το Υπουργείο Αγρ. Αν. & Τροφίμων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι εξωτερικοί συνεργάτες (πχ Neurobublic), οι πολιτικοί, η ηγεσία του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν φέρουν καμία ευθύνη, τότε ποιος φταίει; Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία είναι η μόνη αρμόδια και οφείλει να διερευνήσει. Ωστόσο όλοι όσοι προαναφέραμε συνεχίζουν να πληρώνονται με υπέρογκες αμοιβές και να παρίστανται σε «στημένες ενημερωτικές ημερίδες» των αγροτών, αγνοώντας τις ίδιες τις καταγγελίες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Βρισκόμαστε έτσι ενώπιον θεσμικής εκτροπής.
Βέβαια δεν υπάρχει καμία απολύτως αμφιβολία ότι το κύριο βάρος της απάτης πέφτει στον ΟΠΕΚΕΠΕ, καθώς με βάση το Ν. 2637/1998 και την εφαρμογή του από το 2001– 2002, έχει λάβει πλήρη διαπίστευση ως οργανισμός πληρωμών, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), όπως προβλέπει και ο Κανονισμός (ΕΕ) 1306/2013. Η διαπίστευση αυτή δεν είναι διακοσμητική, αλλά θέση ευθύνης. Όταν λοιπόν ο Οργανισμός Πληρωμών αποτυγχάνει, δεν ευθύνονται μόνο οι άμεσοι διαχειριστές των κονδυλίων, αλλά και εκείνοι που τον πιστοποίησαν, τον ενέκριναν και τον επιβλέπουν. Το Ελεγκτικό Συνέδριο της χώρας μας τόσα χρόνια, δεν βρήκε τίποτα μεμπτό;
Η «διοίκηση» δεν είναι μια αφηρημένη έννοια. Αποτελείται από πολιτικά πρόσωπα (υπουργούς, υφυπουργούς, γενικούς γραμματείς), την ιεραρχία του ΟΠΕΚΕΠΕ και του ΥΠΑΑΤ, ανώτερους υπαλλήλους, τους συμβούλους γνωστούς ως «τεχνοκράτες» την αρχή που εξέδωσε τη διαπίστευση, και τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς που επιβεβαίωναν κάθε χρόνο την ομαλή λειτουργία του οργανισμού. Η ανάληψη της υποχρέωσης καταβολής προστίμων θα πρέπει, επιτέλους, αντί να ακολουθεί την εύκολη οδό της χρέωσης των κρατών, δηλαδή των πολιτών τους, να ακολουθήσει την δίκαιη οδό της χρέωσης των διοικούντων που αποδεδειγμένα φέρουν την ευθύνη.
Όλοι οι παραπάνω αναφερόμενοι είναι θεσμικά και ηθικά υπεύθυνοι για τη εύρυθμη και νόμιμη κατανομή των ενισχύσεων. Αν παραμείνουν και πάλι ατιμώρητοι, τότε το βάρος θα πέσει, για άλλη μία φορά, στον απλό πολίτη και στον αγροτικό κόσμο. Βέβαια οι πολιτικοί έχουν σύμμαχο τον γνωστό νόμο, αλλά για όλους τους υπόλοιπους, ο Υπαλληλικός Κώδικας προβλέπει ότι «ο υπάλληλος υποχρεούται σε αποκατάσταση κάθε ζημιάς του Δημοσίου, που προκάλεσε με δόλο ή βαριά αμέλεια». Και αλλού αναφέρει: «Μπορεί να κινηθεί διοικητική ή αστική διαδικασία αποζημίωσης σε βάρος του υπαλλήλου». Και το Ευρωπαϊκό δίκαιο αναφέρει ότι: “Το κράτος μέλος είναι υπεύθυνο για αχρεωστήτως καταβληθείσες ενισχύσεις, αλλά έχει το δικαίωμα να ανακτήσει χρήματα από τους υπεύθυνους μέσω εθνικών διαδικασιών». Και με τους κανονισμούς 883/2013 και 2185/96 επιτρέπεται στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία – EPPO να κινεί διαδικασίες ποινικές ή αστικές σε βάρος φυσικών προσώπων για απάτη ή απώλεια πόρων της Ε.Ε.
Γιατί λοιπόν δεν εφαρμόζονται οι νόμοι του ελληνικού κράτους και της ΕΕ; Μήπως γιατί κάποιοι έχουν πολιτική κάλυψη και υπάρχει συγκάλυψη υψηλόβαθμων διοικούντων; Μήπως λόγω αδράνειας των διοικητικών μηχανισμών; Μα στο συγκεκριμένο σκάνδαλο όχι μόνο οι εσωτερικοί έλεγχοι δεν ενεργοποιούνται, αλλά και όποιοι προσπαθούν να τους ενεργοποιήσουν, απενεργοποιούνται οι ίδιοι, όπως η περίπτωση του τέως Προέδρου ΟΠΕΚΕΠΕ Γρηγ. Βάρρα, που έστειλε 3500 ΑΦΜ για έλεγχο και αμέσως αντικαταστάθηκε… Ή μήπως γίνεται «διάχυση» της ευθύνης σε πολλά πρόσωπα, οπότε χάνεται η ατομική λογοδοσία και τελικά η Ε.Ε. επιβάλλει πρόστιμο στο κράτος επιτρέποντας του, αν θέλει, να αναζητήσει τις ευθύνες από τους υπεύθυνους.
Το δημόσιο μπορεί να κινηθεί με αγωγές, κατά πρώην διοικητών, υπουργών, υπαλλήλων και σε περίπτωση καταδικαστικής απόφασης να γίνει συμψηφισμός προστίμων με αποδοχές, συντάξεις, περιουσίες των υπαιτίων. Επιτέλους να υπάρξει συνταγματική κατοχύρωση λογοδοσίας και προσωπικής ευθύνης. Γιατί οι πραγματικοί παραγωγοί και δικαιούχοι, δεν χάνουν μόνο τις ενισχύσεις, χάνουν αξιοπρέπεια, χάνουν το δικαίωμα να επιβιώσουν σε ένα δίκαιο αγροτικό περιβάλλον.
Ο Γιώργος Παγουρόπουλος είναι αγρότης pagouropoulosjiorgos.blogspot.com
