Ο Χέγκελ έλεγε ότι «τα πράγματα εκμηδενίζονται μέσα στο χάος της ειρωνείας τους». Τελικά η ειρωνεία κατά τον Χέγκελ μάλλον προκύπτει ως μια μορφή αδιαφορίας μεταξύ θέσης και αντίθεσης με την έννοια ότι η ειρωνεία στέκεται ανάμεσα στη θέση και στην αντίθεση χωρίς να διαθέτει κάποια προτίμηση.
Αρκεί να δει κανείς τα γεγονότα της ελληνική πολιτικής πραγματικότητα τα οποία είναι εξόχως ειρωνικά για να καταλάβει την πολιτική ειρωνεία. Εδώ η ειρωνεία κάνει υπερωρίες. Ας δούμε λοιπόν πως η πολιτική στην Ελλάδα υποβαθμίζεται σε δοσοληψία του περιττού. Τις εορτάσιμες μέρες του Πάσχα η κυβέρνηση αρνείται να δώσει τις συντάξεις και τα επιδόματα νωρίτερα ενόψει των εορτών και την ίδια στιγμή εξαγγέλλει νέα επιδόματα. Και μέσα στο κλίμα της υποσχεσιολογίας με επιδόματα και pass η κυβέρνηση φέρνει από την πίσω πόρτα το ΠΔ 129/2025 του ΥΠΕΝ, το οποίο προσδιορίζει πως θα γίνει η νέα οριοθέτηση και πως θα καθοριστούν οι χρήσεις γης και οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων προκαλώντας μεγάλες ζημιές σε μικρομεσαίους ιδιοκτήτες γης.
Αυτή η αντίφαση αποτελεί την εξουθενωτική υπεροχή των μηχανισμών της εκτελεστικής εξουσίας της κυβέρνησης της ΝΔ. Η υπόσχεση για επιδόματα έρχεται να συμπληρωθεί από περιορισμούς και υποβαθμίσεις της περιουσίας των Ελλήνων πολιτών. Στο τέλος εκείνο που μένει από τις αντιφατικές πολιτικές της κυβέρνησης είναι ότι τα δύσμοιρα νοικοκυριά θα υποστούν και πάλι πλήγματα. Η κυβέρνηση εμφανίζεται να υιοθετεί απόψεις του Συνεδρίου των Σοβιέτ στο Σμόλνι της Πετρούπολης της 8ης Νοεμβρίου 1917, και στο εξής η ελληνική μικροϊδιοκτησία θα αποψιλωθεί για μια ακόμη φορά. Η πρώτη φορά ήταν με τον έκτακτο πλην όμως εφάπαξ μνημονιακό νόμο (semel lex) του κ. Βενιζέλου για την φορολόγηση της εμπράγματης ιδιοκτησίας (ΕΝΦΙΑ). Παράλληλα τα υποσχόμενα επιδόματα που διατυμπανίζονται από την κυβέρνηση, θυμίζουν τις χώρες της Λατινικής Αμερικής όπου η επιδοματοχρησίας χρησιμοποιούταν ως μοντέλο πειθάρχησης και ελέγχου του λαού.
Τελικά η πολιτική ειρωνεία προκύπτει ως ασυμφωνία ή διαδοχική ακύρωση μεταξύ πρόθεσης και αποτελέσματος. Ουσιαστικά για πολλούς η πολιτική ειρωνεία αποτελεί «δραματική ειρωνεία» και αυτό γιατί εμπεριέχει θύτη και θύμα και μεταξύ του την εξαπάτηση. Και επειδή υπάρχει μια ασυμβατότητα αναφορικά με τον όρο της ειρωνείας στην πολιτική επιστήμη μπορεί να λάβει ακόμη και τον χαρακτηρισμό της «μπαρόκ ειρωνείας» (σύμφωνα με τον Ρολάν Μπαρτ). Οι Γάλλοι πολιτικοί επιστήμονες χρησιμοποιούν περισσότερο τον όρο «μπαρόκ ειρωνεία» όταν αναφέρονται στην πολιτική ειρωνεία. Ενώ αντιθέτως οι Γερμανοί χρησιμοποιούν τον όρο «ειρωνεία υπονόμευσης». Ο Γάλλος αντιεξουσιαστής και ανθρωπολόγος Πιερ Κλαστρ έβλεπε την πολιτική ειρωνεία στην ταύτιση του βασιλιά και του γελωτοποιού του. Ουσιαστικά μας λέει ότι πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο. Είναι το ίδιο πρόσωπο και όλο αυτό αποτελεί μια πολιτική ειρωνεία. Ενώ ο Μισέλ Φουκώ διακρίνει την ειρωνεία της πολιτικής στο γεγονός ότι η κυριαρχία δεν χρειάζεται ειλικρίνεια αλλά απιστία.
Όλη αυτή τη γκάμα με τους προσδιορισμούς της ειρωνείας τους διακρίνουμε στην πολιτική ελληνική πραγματικότητα. Ας δούμε ένα ακόμη παράδειγμα. Ο Κωνσταντίνος Αχ. Καραμανλής σπρώχνεται για ελέγχου ούτως έτσι να του αποδοθεί μια χαλαρή ποινή για τα Τέμπη, ώστε να προστατευθεί ένα ολόκληρο σύστημα πολιτικής διαχείρισης. Στον Σοφιστή του Πλάτωνα όλη αυτή σκηνοθετημένη προστασία και συγκάλυψη λαμβάνει τη μορφή της «θνητής αναποφασιστικότητας» η οποία αποτελεί μια πλήρη ειρωνεία. Ο Ίταλο Καλβίνο πάει ακόμη παραπέρα, και μας λέει ότι η συμμετοχική μορφή της δημοκρατίας δεν λειτουργεί και οι πολίτες είναι ξεχασμένοι καίτοι παρόντες, γιατί στην αστική δημοκρατία λειτουργεί μια «ειρωνική διάσταση» των πολιτικών πραγμάτων. Όμως, μήπως τελικά υπάρχουν κυβερνήσεις (όπως η κυβέρνηση της ΝΔ) που κατοπτρίζονται απολύτως και μόνο μέσα στην ειρωνεία;
* Ο Απόστολος Αποστόλου είναι καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας
Διαβάστε επίσης:
Απόλυτη στήριξη από την Διαμαντοπούλου στον Σκανδαλίδη για την κατάργηση της μονιμότητας στο Δημόσιο
ΣΥΡΙΖΑ: O Χρυσοχοΐδης να απαντήσει για το «το φιάσκο της μη εξιχνίασης» της Marfin
Αποκάλυψη Reuters – NYT: Η Ελλάδα πιθανόν να στείλει πυραύλους Patriot στην Ουκρανία
Επίκαιρη Ερώτηση Ηλιόπουλου σε Κεραμέως για την «εκδικητική και καταχρηστική» απόλυση Γενιδούνια
