Το «Τραγούδι του χιλμπίλη» είναι αυτοβιογραφικό βιβλίο τού εν ενεργεία αντιπροέδρου των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς, γραμμένο το 2016. «Χιλμπίληδες» αποκαλούνται οι κάτοικοι ορεινών περιοχών των ΗΠΑ. Κατοικούν κυρίως στα Απαλάχια Ορη στις ανατολικές – βορειοανατολικές πολιτείες. Ο όρος είναι κοινωνικός και πολιτισμικός. Σύμφωνα με ένα άρθρο της «New York Journal» το 1900 «ο xιλμπίλης είναι ένας λευκός, ελεύθερος και χωρίς αναστολές Αμερικανός… που ζει σε ορεινές περιοχές, έχει χαμηλό εισόδημα, ντύνεται όπως μπορεί, λέει ό,τι του κατέβει, πίνει ουίσκι όταν το βρει και άμα του έρθει πυροβολεί με το περίστροφό του». Πολιτισμικά είναι ένας φτωχός, κακοντυμένος Ντόναλντ Τραμπ και κοινωνικά το «λούμπεν προλεταριάτο» που γράφει ο Μαρξ.
Στην πολιτισμική και κοινωνική διάσταση της «ταυτότητας» του χιλμπίλη βρίσκεται κατά τη γνώμη μου το πολιτικό ενδιαφέρον του βιβλίου του Βανς. Πρόκειται για μια προσπάθεια «δικαίωσης» αυτού του κόσμου μέσα από την ταύτισή του με πολιτικές και συμπεριφορές τύπου Τραμπ αλλά και μια προσπάθεια να δώσουν οι χιλμπίληδες τον τόνο στην πολιτική συμπεριφορά του συνόλου της λευκής εργατικής τάξης των ΗΠΑ.
Είναι μια τακτική που έχει δουλέψει εντυπωσιακά υπέρ του Τραμπ. Σε μια πρόσφατη έρευνα της εκλογικής συμπεριφοράς σε 51 χώρες, που κυκλοφορεί και στα ελληνικά σε επιμέλεια του Πάνου Τσούκαλη και εμού, οι Πικετί, Γκέθιν και Τολεδάνο επισημαίνουν ότι οι ΗΠΑ είναι μία από τις λίγες χώρες όπου παρουσιάζεται το φαινόμενο της «ταξικής αντιστροφής». Δηλαδή η εργατική τάξη και τα φτωχά στρώματα που παραδοσιακά ψήφιζαν το Δημοκρατικό Κόμμα ψηφίζουν τώρα Τραμπ.
Φυσικά αυτό είναι το αποτέλεσμα της αδιαφορίας του Δημοκρατικού Κόμματος για τα εισοδήματα, τη μόρφωση και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη του εργατικού πληθυσμού. Εκεί πάτησαν τα εθνικιστικά κελεύσματα, η ξενοφοβία και η καταδίκη της «πολιτικής ορθότητας» που έστειλαν ανέξοδα τη λευκή εργατική τάξη στην αγκαλιά της τραμπικής ακροδεξιάς. Σε ανάλογη βάση επιχειρεί να ενσωματώσει τμήματα της εργατικής τάξης η ευρωπαϊκή ακροδεξιά.
Για να καταλάβουμε πώς λειτουργεί αυτή η τακτική αξίζει να τη δούμε στην ιστορικότητά της. Αναζητώντας ιστορικό ανάλογο πρέπει να πάμε κάπου 170 χρόνια πίσω, στη Γαλλία των μέσων του 19ου αιώνα. Hταν 2 Δεκέμβρη 1851 όταν ένας πολιτικός απατεώνας, ο Λουδοβίκος Βοναπάρτης, έκανε πραξικόπημα χρησιμοποιώντας το «λούμπεν προλεταριάτο» του Παρισιού σαν τον στρατό του πραξικοπήματος. Hταν η επανάληψη της ιστορίας σαν «φάρσα» όπως μας λέει ο Μαρξ στη «18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη». Oπως ήταν φάρσα και η απόπειρα πραξικοπήματος των οπαδών του Τραμπ με την «έφοδο» στο Καπιτώλιο το 2021.
Η τραγωδία όμως δεν άργησε να έρθει με την επικράτησή του στις προεδρικές εκλογές του 2024 και τον τρόπο που καταγράφηκε εκλογικά. Μια τραγωδία που μπορεί να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις γιατί, όπως μας λέει ο Μαρξ, τέτοια καθεστώτα χρησιμοποιούν την ταξική πάλη για να ανέλθουν στην εξουσία και τον εθνικισμό και τον πόλεμο για να παραμείνουν σε αυτήν.
Είναι επιτακτική ανάγκη να αλλάξει άρδην η πολιτική ατζέντα της Αριστεράς ώστε να αποτραπούν τέτοιες εξελίξεις. Η όξυνση της ταξικής πάλης μέσα από τη διεκδίκηση μιας μεγάλης αναδιανομής σε όφελος της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων πρέπει να χαρακτηρίσει αυτή την πολιτική στροφή.
Ο Νίκος Στραβελάκης είναι πανεπιστημιακός, τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΕΚΠΑ
