Τα δεξιά κόμματα πλησιάζουν τους Σοσιαλδημοκράτες στα εκλογικά ποσοστά καθώς η σκανδιναβική χώρα ετοιμάζεται να γίνει το 32ο μέλος της ατλαντικής συμμαχίας
Οι εκλογές που διεξάγονται αυτή την Κυριακή στη Σουηδία θεωρούνται από τις σημαντικότερες των τελευταίων ετών, τόσο για τα διακυβεύματα που βρίσκονται στο τραπέζι όσο και για τη συγκυρία στην οποία βρίσκεται η χώρα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι απειλές από τη Ρωσία έσπρωξαν τη χώρα στην αγκαλιά του ΝΑΤΟ, ενώ η οικονομική κρίση, ο κορονοϊός και η μετανάστευση ορίζουν την ατζέντα των εκλογών.
Επέκταση της θητείας
Η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της χώρας Μαγκνταλένα Αντερσον θέλει να παρατείνει την παρουσία του κόμματός της στην εξουσία παρά το γεγονός ότι ένας από τους εταίρους της στην κυβέρνηση και στο κοινοβούλιο, οι Πράσινοι, βρίσκεται κοντά στο ελάχιστο όριο του 4% για να μπει στη Βουλή. Η πλατφόρμα πάνω στην οποία βασίζει την καμπάνια της είναι η βελτίωση του κράτους πρόνοιας, η υιοθέτηση περισσότερων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η καταπολέμηση του εγκλήματος. Θα πίστευε κανείς ότι το τελευταίο δεν αποτελεί πρόβλημα για μια χώρα όπως η Σουηδία. Ομως από την αρχή του έτους μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου έχουν σημειωθεί 273 περιστατικά ένοπλης βίας, τα 47 εκ των οποίων ήταν θανατηφόρα, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της αστυνομίας. Αξιοσημείωτο γεγονός, πάνω στο οποίο –όπως είναι ευνόητο– θριαμβολογεί η ακροδεξιά.
Άνοδος της ακροδεξιάς
Οι Σουηδοί Δημοκράτες είναι ένα ακροδεξιό, εθνικιστικό και ρατσιστικό κόμμα που δεν κρύβει τις νεοναζιστικές καταβολές του. Μάλιστα την 1η Σεπτεμβρίου ένα μέλος τους παρότρυνε τους συναδέλφους του να γιορτάσουν την εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις πριν από τις εκλογές τούς έφερναν στη δεύτερη θέση πίσω από τους Σοσιαλδημοκράτες της Αντερσον, ενώ τουλάχιστον τα τελευταία δύο χρόνια κινούνται δημοσκοπικά πέριξ του 20%. Οι θέσεις τους ακολουθούν μια άκρως αντιμεταναστευτική γραμμή και έχουν αναγάγει το μεταναστευτικό σε μείζον ζήτημα της σουηδικής πολιτικής, ενώ σε παρόμοια οδό βαδίζουν όλα τα κόμματα.
Οι ναζιστικές καταβολές τους δεν εμποδίζουν τα άλλα δεξιά κόμματα της Βουλής, το Μετριοπαθές –που ήταν παραδοσιακά το μεγαλύτερο συντηρητικό κόμμα–, τους Φιλελεύθερους και τους Χριστιανοδημοκράτες, να κάνουν συμμαχία μαζί τους ώστε να ρίξουν την κεντροαριστερή συμμαχία που κυβερνά εδώ και οκτώ χρόνια. Τα μέσα μπορεί να… «αγιάστηκαν», όμως ο σκοπός δεν επιτεύχθηκε, αφού αντί να απορροφηθεί το μικρότερο κόμμα (Σουηδοί Δημοκράτες) από το μεγαλύτερο (Μετριοπαθείς), η κανονικοποίηση του ακροδεξιού λόγου και η ολίσθηση της ατζέντας όλο και πιο δεξιά έφεραν τους ακροδεξιούς στο προσκήνιο.
Ανισότητα στο παρασκήνιο
Η ένταξη στο ΝΑΤΟ δεν φαίνεται να αμφισβητείται από κανένα κόμμα εκτός από την Αριστερά και τους Πράσινους. Η εσωτερική ατζέντα καθορίζεται από το μεταναστευτικό, την ενεργειακή κρίση και την εγκληματικότητα, ενώ οι ανισότητες σε διαφορετικές περιοχές της χώρας έχουν περάσει σε δεύτερο πλάνο. Ειδικά σε περιοχές όπου ζουν περισσότεροι μετανάστες και πρόσφυγες οι κοινότητες έχουν χωριστεί σε δυο παράλληλες πραγματικότητες. Η λεγόμενη «σουηδική στρατηγική», που άφησε ανοιχτά τα σχολεία και απέφυγε τα lockdowns μες στην πανδημία, λειτούργησε σαν ένα πείραμα κοινωνικού δαρβινισμού, με τους πιο αδύναμους οικονομικά να πλήττονται δυσανάλογα. Η παρουσία του κοινωνικού κράτους σιγά σιγά απομακρύνθηκε από τις φτωχές περιοχές, δυσκολεύοντας ακόμη περισσότερο τη ζωή των πιο αδύναμων πολιτών, ενισχύοντας παράλληλα την απώλεια εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση και την ψήφο διαμαρτυρίας σε «αντισυστημικά» κόμματα.
