Την παραμονή του πολέμου, η μητροπολιτική περιοχή της Ράφα στη Γάζα είχε πληθυσμό 275.000 κατοίκων. Ο καταυλισμός προσφύγων Τζαμπάλια είχε 56.000 κατοίκους. Η Μπέιτ Λαχία είχε 108.000. Σήμερα, αυτές οι περιοχές είναι κάτι παραπάνω από ερείπια. Η κλίμακα της καταστροφής που προκάλεσε το Ισραήλ ξεχωρίζει ακόμη και ανάμεσα στις πιο ακραίες περιπτώσεις πολέμου στη σύγχρονη ιστορία, αναφέρει σε άρθρο της η ισραηλινή εφημερίδα Haaretz, το οποίο και παραθέτουμε:
«Στην Τζαμπάλια, δεν υπάρχει πλέον ούτε ένα σπίτι, ούτε ένα δέντρο, ούτε ένας άνθρωπος», έγραψε στο X τον περασμένο Δεκέμβριο ένας γιατρός από τη βόρεια Λωρίδα της Γάζας, ο οποίος αυτοαποκαλείται Δρ. Εζιντίν. «Έχει γίνει μια απέραντη έρημος, οι κάτοικοί της έχουν εκτοπιστεί βίαια, τα σπίτια της έχουν εξαφανιστεί, τα ζώα της έχουν σκοτωθεί, ακόμη και τα δέντρα της έχουν κοπεί και έχουν αφεθεί να μαραθούν. Αυτή η εικόνα θα αποτελέσει μαρτυρία μιας από τις πιο σκοτεινές και οδυνηρές περιόδους στην ιστορία».
Η καταστροφή του καταυλισμού προσφύγων της Τζαμπάλια έγινε σύμβολο, αλλά σήμερα δεν είναι πλέον μια μοναδική περίπτωση. Στους 20 μήνες που έχουν περάσει από τις 7 Οκτωβρίου, οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις έχουν επίσης καταστρέψει την Μπέιτ Λαχία, την Μπέιτ Χανούν, την ανατολική πόλη της Γάζας και τα προάστια του Χαν Γιουνίς – και ο Ισραηλινός Στρατός ολοκληρώνει τώρα την εξάλειψη της Ράφα.
Para los que hoy lloráis por la destrucción producida en #TelAviv, aquí podéis ver como está Gaza. Por si queréis llorar y mostrar de una vez por todas un poco de humanidad.
Nosotros/as queremos el fin del genocidio en Gaza, la caída de Netanyahu y su gobierno.
Y #PalestinaLibre pic.twitter.com/LLxI8sOyuj— Manel Márquez 🍉 (@manelmarquez) June 14, 2025
Τον Οκτώβριο του 2023, ένας δορυφόρος πέρασε πάνω από τη Ράφα και φωτογράφισε την πόλη. Η εικόνα έδειχνε μια μεγάλη πόλη, ένα πυκνό μωσαϊκό από κτίρια, ηλιακά πάνελ, θόλους τζαμιών, δρόμους, δημόσιες πλατείες, γεωργικές εκτάσεις και οπωρώνες. Στις αρχές αυτού του μήνα, ένας δορυφόρος πέρασε ξανά πάνω από την πόλη – ή, για την ακρίβεια, από αυτό που κάποτε ήταν πόλη.
Δεν έχει απομείνει σχεδόν τίποτα. Η τρέχουσα εικόνα δείχνει μια δισδιάστατη γκρίζα επιφάνεια σπαρμένη με ερείπια. Η συντριπτική πλειοψηφία των κτιρίων έχει καταστραφεί και ισοπεδωθεί. Οι δρόμοι έχουν οργωθεί. Τα πολλά θερμοκήπια και οι οπωρώνες έχουν εξαφανιστεί σαν να μην υπήρξαν ποτέ.
Στην αρχή του πολέμου, ο Υπουργός Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Αμιχάι Ελιγιάχου, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο χρήσης ατομικής βόμβας από το Ισραήλ. Ουσιαστικά, το ποσοστό των κατασκευών που έχουν εξαλειφθεί στη Ράφα και στο στρατόπεδο προσφύγων Τζαμπάλια είναι υψηλότερο από αυτό που καταστράφηκε στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.
Πράγματι, η καταστροφή στη Ράφα ξεχωρίζει επίσης σε σύγκριση με άλλες ακραίες περιπτώσεις στη σύγχρονη ιστορία. Είναι πιο εκτεταμένη και μεθοδική από τις ζημιές που προκλήθηκαν στο Χαλέπι, τη Μοσούλη, το Σεράγεβο και την Καμπούλ. Η έκταση της καταστροφής θυμίζει τις σοβαρές ζημιές που υπέστη η ουκρανική πόλη Μπαχμούτ το 2022-2023, αν και ο πληθυσμός αυτής της πόλης ήταν το ένα τέταρτο αυτού της Ράφα.
Την παραμονή του πολέμου, η μητροπολιτική περιοχή της Ράφα είχε πληθυσμό 275.000 κατοίκων, όπως και της Χάιφα. Υπήρχαν 56.000 άνθρωποι που ζούσαν στον καταυλισμό Τζαμπάλια, παρόμοιο με το Γιαβνέ. Η Μπέιτ Λαχία είχε 108.000 κατοίκους, όπως η Χερζλίγια, και η Μπέιτ Χανούν είχε 62.000, όπως η Γκιβαταγίμ. Σχεδόν 30.000 άνθρωποι, που αντιστοιχούν στο Αράντ, ζούσαν στο Αμπάσαν αλ-Καμπίρα, ένα προάστιο του Χαν Γιουνίς που δεν υπάρχει πια. Ένα γειτονικό προάστιο, το Μπάνι Σουχέιλα, είχε πληθυσμό 46.000 κατοίκων, όπως και το Καρμιέλ.
Όλες έχουν πλέον σβηστεί.
Και αυτές είναι μόνο οι πόλεις που έχουν εξαλειφθεί ολοσχερώς, ή σε μεγάλο βαθμό, από τον ισραηλινό στρατό. Ο Ισραηλινός Στρατός έχει επίσης καταστρέψει και ισοπεδώσει ολόκληρες γειτονιές στις δύο μεγάλες πόλεις: την πόλη της Γάζας και το Χαν Γιουνίς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Σουτζάιγιε, η μεγάλη ανατολική γειτονιά της πόλης της Γάζας – σβησμένη από προσώπου γης.
Συνολικά, τα δύο τρίτα των κτιρίων στη Λωρίδα της Γάζας έχουν καταστραφεί ή έχουν υποστεί ζημιές – 174.000 από τα περίπου 250.0000 κτίρια.
Σχεδόν 90.000 κατασκευές – περισσότερες από το ένα τρίτο αυτών στη Λωρίδα – έχουν αποδεκατιστεί ή έχουν υποστεί σημαντικές καταστροφές. Μαζί με 52.000 κατασκευές που έχουν υποστεί μέτριες ζημιές, αντιπροσωπεύουν ήδη περισσότερο από το 50% του συνόλου πριν από τον πόλεμο. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, άλλες 33.000 κατασκευές παρουσιάζουν σημάδια ζημιών, αν και είναι δύσκολο να εκτιμηθεί η έκταση.
Αυτά τα δεδομένα, τα οποία συλλέχθηκαν από το Δορυφορικό Κέντρο των Ηνωμένων Εθνών, ενημερώθηκαν τον Απρίλιο. Ο συνολικός αριθμός των κατασκευών που έχουν καταστραφεί ή υποστεί ζημιές σύμφωνα με τον ΟΗΕ είναι ίδιος με τον αριθμό που προσδιορίστηκε από τον Δρ. Corey Scher και τον καθηγητή Jamon Van Den Hoek, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Όρεγκον, οι οποίοι παρακολουθούν τακτικά την καταστροφή στη Γάζα.
Εκτός από οικιστικά κτίρια, ο Ισραηλινός Στρατός έχει καταστρέψει νοσοκομεία, εγκαταστάσεις υποδομών, εργοστάσια, τζαμιά, εκκλησίες, αγορές και εμπορικά κέντρα. Ο Ισραηλινός Στρατός έχει επίσης καταστρέψει 2.300 εκπαιδευτικές δομές κάθε είδους και σήμερα 501 από τα 564 σχολεία στη Λωρίδα της Γάζας χρειάζονται ανοικοδόμηση ή εκτεταμένες επισκευές.
Από τους δρόμους, το 81% έχει καταστραφεί ή υποστεί ζημιές. Ένα μεγάλο μέρος της ηλεκτρικής υποδομής έχει κατεδαφιστεί, μαζί με γραμμές ύδρευσης και αποχέτευσης, γεωργικές κατασκευές, στάβλους ζώων, κοτέτσια και αλιευτικές περιοχές. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ, ο αριθμός των ωοτόκων ορνίθων έχει μειωθεί κατά 99% από το 2023, ο αριθμός των βοοειδών κατά 94% και η ποσότητα των ψαριών που αλιεύονται έχει μειωθεί κατά 93%.
Τουλάχιστον 50 εκατομμύρια τόνοι ερειπίων κατασκευών και συντριμμιών είναι διάσπαρτα σε όλη τη Λωρίδα και ο ΟΗΕ εκτιμά ότι θα χρειαστούν δύο δεκαετίες για να καθαριστεί. Τόσο εκτεταμένη και μεθοδική ήταν η καταστροφή που είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς την επιστροφή στην κανονικότητα στο άμεσο μέλλον.
Εν τω μεταξύ, περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι συνωστίζονται στις τεράστιες σκηνές που έχουν ξεφυτρώσει στην περιοχή Μουβάσι στην ακτή και στο δυτικό τμήμα της πόλης της Γάζας. Πρόσφατα, ένα επιπλέον κύμα εκτοπισμένων κατοίκων της Γάζας εισήλθε στην ήδη πυκνοκατοικημένη περιοχή, σε σημείο που στήνονται σκηνές στις προβλήτες της πόλης της Γάζας, σε σκουπιδότοπους και στα ερείπια.
Οι εκτοπισμένοι κάτοικοι της Γάζας ζουν χωρίς εγκαταστάσεις αποχέτευσης, χωρίς τρεχούμενο νερό, χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και δεν έχουν τρόπο να μαγειρέψουν τη λίγη βοήθεια που λαμβάνουν. Και καθώς ξεκινά το καλοκαίρι, δέχονται πλέον και επίθεση από κουνούπια. Και η πείνα καραδοκεί σε κάθε γωνιά.
Οι φαντασιώσεις για την εξάλειψη της Λωρίδας είναι πανταχού παρούσες στο Ισραήλ. Κατά τη διάρκεια 20 μηνών πολέμου, υπήρξαν δεκάδες χιλιάδες εκκλήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για ισοπέδωση, εξόντωση και εξάλειψη της Λωρίδας της Γάζας. Μέλη του υπουργικού συμβουλίου ασφαλείας, βουλευτές και ισχυροί δημοσιογράφοι απαιτούν επανειλημμένα την εξάλειψη.
Στους δεξιούς κύκλους, χρησιμοποιείται ένας νέος όρος: «Ζαρμπίβ» της Γάζας, που πήρε το όνομά της από τον Ραβίνο Αβραάμ Ζαρμπίβ, έναν δικαστή στο Τελ Αβίβ και στον αστικό οικισμό Αριέλ, και έναν έφεδρο στη μονάδα μηχανικού της ταξιαρχίας πεζικού Γκιβάτι. Ο Ζαρμπίβ έχει καυχηθεί αρκετές φορές σε συνεντεύξεις του στο κανάλι 14 του Νετανιάχου για την καταστροφή που αυτός και οι φίλοι του προκαλούν στη Γάζα με μπουλντόζες D9. «Έχουμε αρχίσει να γκρεμίζουμε κτίρια πέντε, έξι, επτά ορόφων. Το σύστημα βελτιώνεται και λειτουργεί».
Διαβάστε επίσης: Παραδοχή – βόμβα Νετανιάχου: Ενισχύει ένοπλες συμμορίες ISIS στη Γάζα κατά της Χαμάς
Η εξάλειψη της Λωρίδας από τον Ισραηλινό Στρατό μπορεί να χωριστεί σε πέντε κύματα:
Το πρώτο κύμα έλαβε χώρα αμέσως μετά τις 7 Οκτωβρίου και ήταν έργο της αεροπορίας. Κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας του πολέμου, η αεροπορία έριξε 6.000 βόμβες στη Λωρίδα της Γάζας, σε μια εκστρατεία σε σύγκριση με την οποία η επίθεση του αμερικανικού στρατού κατά του ISIS το 2017 ωχριά.
Η καταστροφή επευφημήθηκε από βασικά πρόσωπα του ισραηλινού κοινού. «Δεν μπορώ να κοιμηθώ το βράδυ αν δεν έχω δει σπίτια να καταρρέουν στη Γάζα», δήλωσε ο Shimon Riklin του Channel 14 τον Δεκέμβριο του 2023. «Τι μπορώ να κάνω – περισσότερα, περισσότερα, περισσότερα, περισσότερα σπίτια, περισσότερους πύργους, ώστε να μην έχουν πού να επιστρέψουν».
Το δεύτερο κύμα καταστροφής εξαπολύθηκε στις αρχές του 2024, όταν οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις πραγματοποίησαν επιχείρηση για τη δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας πλάτους ενός χιλιομέτρου κατά μήκος των συνόρων της Λωρίδας με το Ισραήλ. Χιλιάδες κατασκευές καταστράφηκαν τότε, ταυτόχρονα με τη δημιουργία του Διαδρόμου Netzarim, νότια της πόλης της Γάζας, ο οποίος γινόταν ολοένα και πιο ευρύς (οι περιοχές που ισοπεδώθηκαν γύρω από τον Διάδρομο Netzarim μόνο αποτελούν περισσότερο από το 10% της έκτασης της Λωρίδας). Σε αυτό το στάδιο, οι μπουλντόζες και τα εκρηκτικά αντικατέστησαν την αεροπορία ως τα κύρια όργανα καταστροφής.
«Το πραγματικά εκπληκτικό είναι η ταχύτητα με την οποία όλα έγιναν φυσικά και λογικά», έγραψε ο έφεδρος Yuval Katef για την υπηρεσία του στον Διάδρομο Netzarim.
«Μετά από λίγες ώρες, διαπιστώνεις ότι προσπαθείς να αναγκάσεις τον εαυτό σου να εντυπωσιαστεί από τις διαστάσεις της καταστροφής και να πεις ατάκες όπως, “Αυτό είναι πραγματικά τρελό!”, αλλά η αλήθεια είναι ότι το συνηθίζεις αρκετά γρήγορα. Γίνεται κοινότοπο».
Το τρίτο στάδιο της ισοπέδωσης της Λωρίδας ξεκίνησε πριν από περίπου ένα χρόνο, με την επίθεση στη Ράφα, στο νότιο άκρο. Εκείνη την εποχή, οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις άρχισαν να διευρύνουν και να οχυρώνουν τον Διάδρομο της Φιλαδέλφειας, ο οποίος εκτείνεται κατά μήκος των συνόρων μεταξύ Λωρίδας της Γάζας και Αιγύπτου.
Σε αυτό το στάδιο, ο στρατός ανέπτυξε μια νέα και αποτελεσματική μέθοδο καταστροφής: μη επανδρωμένα τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού που αποστέλλονταν σε αποστολές “καμικάζι”.
Διαβάστε επίσης: Ισραήλ – Ιράν: Πανηγυρίζουν οι ακροδεξιοί υπουργοί του Νετανιάχου – «Ιστορικές στιγμές»
Can’t believe Iran did this to Israel. Only barbarians would cause this level of destruction… Wait, I’m being told this is Gaza. Forget I said anything xpic.twitter.com/Y0vE8KBNTS
— Normal Island News (@NormalIslandNws) June 14, 2025
Παλιά APC (στρατιωτικά οχήματα) ήταν γεμάτα με μεγάλες ποσότητες εκρηκτικών και στάλθηκαν, με τηλεχειριστήριο, σε κτίρια που είχαν προγραμματιστεί για καταστροφή. Εκατοντάδες κατασκευές ισοπεδώθηκαν χρησιμοποιώντας αυτή τη μέθοδο, με τον ήχο της έκρηξης να ακούγεται μέχρι και το Τελ Αβίβ.
Το τέταρτο στάδιο, προς το τέλος του περασμένου έτους, ήταν η καταστροφή που προκάλεσε ο Ισραηλινός Στρατός στις πόλεις της βόρειας Λωρίδας: Μπέιτ Λαχία, Μπέιτ Χανούν και στρατόπεδο προσφύγων Τζαμπάλια. Αυτό το κεφάλαιο ολοκληρώθηκε στα τέλη Δεκεμβρίου, όταν ο Δρ. Χοσάμ Αμπού Σαφίγια, διευθυντής του Νοσοκομείου Καμάλ Αντβάν, στην Μπέιτ Λαχία, παραδόθηκε στον Ισραηλινό Στρατό. Οι εικόνες του Αμπού Σαφίγια να περπατάει προς τους στρατιώτες σε ένα αποκαλυπτικό φόντο έκαναν βαθιά εντύπωση διεθνώς και κατέστησαν σαφές ότι ο Ισραηλινός Στρατός άφηνε πίσω του σωρούς από ερείπια.
Τον Ιανουάριο του 2025, με την κήρυξη κατάπαυσης του πυρός, η μηχανή των καταστροφών σταμάτησε. Εκείνη την εποχή, μια τάση του TikTok εμφανίστηκε στη Γάζα:
Εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες επέστρεψαν στα σπίτια τους και πολλοί βιντεοσκόπησαν τους εαυτούς τους να καθαρίζουν τα ερείπια και να οργανώνουν έναν μικρό χώρο διαβίωσης για τον εαυτό τους ανάμεσα σε αυτά που κάποτε ήταν τα σπίτια τους. Ήταν μια δήλωση αποφασιστικότητας, αφενός, και μια επιθυμία για λίγη λογική, αφετέρου.
Αλλά η αναστολή ήταν βραχύβια.
Στις 18 Μαρτίου, το Ισραήλ παραβίασε την εκεχειρία με μια νυχτερινή επίθεση που στοίχισε τη ζωή σε περίπου 300 γυναίκες και παιδιά, και δύο μήνες αργότερα οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις εξαπέλυσαν την Επιχείρηση «Άρματα του Γεδεών». Υπό τον νέο αρχηγό του επιτελείου, τον Εγιάλ Ζαμίρ, η σπορά της καταστροφής έγινε σαφής πολιτική και πραγματοποιήθηκε πιο εξαντλητικά. Σε αυτό το στάδιο, το οποίο βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, χρησιμοποιούνται ιδιωτικοί εργολάβοι και πληρώνονται ανάλογα με τον αριθμό των κατασκευών που ισοπεδώνουν.
«Θα επιχειρήσουμε σε επιπλέον περιοχές και θα καταστρέψουμε όλες τις υποδομές, πάνω και κάτω από το έδαφος», δήλωσε ο Ζαμίρ πριν από την επιχείρηση. Ο δημοσιογράφος Αμίτ Σεγκάλ υποστήριξε ότι «για πρώτη φορά, μιλάνε για την καταστροφή όλων των υποδομών πάνω από το έδαφος». Μισό χρόνο νωρίτερα, μετά από μια επίσκεψη στην Τζαμπάλια, ο Σεγκάλ έγραψε: «Οι φωτογραφίες δεν μπορούν να περιγράψουν τις διαστάσεις της καταστροφής, από ορίζοντα σε ορίζοντα. Στο βόρειο τμήμα της Λωρίδας, ό,τι απομένει είναι κυρίως πλάκες από σκυρόδεμα, άμμος, τεράστιοι σωροί από σκουπίδια και αγέλες πεινασμένων σκύλων».
Καθώς οι μέρες περνούν και η έκταση της καταστροφής γίνεται σαφέστερη, γίνεται ολοένα και πιο προφανές ότι ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει πράγματι ένα σχέδιο την επόμενη μέρα: μαζική απέλαση των κατοίκων της Λωρίδας της Γάζας.
Ο Νετανιάχου μιλάει ανοιχτά γι’ αυτό: Θα σπρώξουμε τους κατοίκους της Γάζας νότια, θα βρούμε χώρες που είναι πρόθυμες να τους δεχτούν και στο τέλος η πλειοψηφία θα συμφωνήσει να φύγει «με δική της θέληση». «Καταστρέφουμε όλο και περισσότερα σπίτια», δήλωσε ο πρωθυπουργός στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων και Άμυνας της Κνεσέτ τον περασμένο μήνα, σύμφωνα με δημοσίευμα στο Maariv. «Δεν θα έχουν πού να επιστρέψουν».
Το εναρκτήριο όπλο πυροδοτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου, όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι «Οι ΗΠΑ θα αναλάβουν τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας… Θα είμαστε εμείς οι ίδιοι και θα είμαστε υπεύθυνοι για την αποσυναρμολόγηση όλων των επικίνδυνων μη εκραγέντων βομβών και άλλων όπλων».
Από εκείνη τη στιγμή, η φαντασίωση έγινε ένα σχέδιο εργασίας. Έτσι το έθεσε ο Υπουργός Οικονομικών και μέλος του υπουργικού συμβουλίου ασφαλείας, Μπεζαλέλ Σμότριτς: «Τέλος οι επιδρομές. Κατακτάμε και μένουμε, μέχρι την εξόντωση της Χαμάς. Στο δρόμο, καταστρέφουμε ό,τι έχει απομείνει από τη Λωρίδα. Οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις μετακινούν πληθυσμό από τις περιοχές των μαχών και δεν αφήνουν ούτε πέτρα στην άκρη. Ο πληθυσμός θα έρθει στα νότια της Λωρίδας και από εκεί, με τη βοήθεια του Θεού, σε τρίτες χώρες. Αυτή είναι μια αλλαγή στην πορεία της ιστορίας, όχι λιγότερο. Αυτό είναι το κύριο πράγμα».
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ράφα σβήστηκε, ενώθηκε με την εξόντωση στον Διάδρομο Μοράγκ – έναν νέο διάδρομο βόρεια της πόλης. Τώρα φαίνεται ότι οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις συνεχίζουν να επεκτείνουν το φάσμα της εξόντωσης προς τα βόρεια, προς το Χαν Γιουνίς.
Αφού κατέστρεψαν τα προάστια, ο στρατός άρχισε να επιταχύνει την ισοπέδωση των κτιρίων στην ίδια την πόλη. Η 7η Ταξιαρχία επιχειρεί τώρα στην περιοχή και ο διοικητής της δήλωσε: «Αφού τελειώσουμε, δεν θα μπορούν να επιστρέψουν εδώ για χρόνια».
Πηγή: Haaretz
Διαβάστε επίσης:
Ολλανδία: Δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές στην Χάγη ζητούν μέτρα κατά της «γενοκτονίας» στη Γάζα (Video)
Haaretz: Πώς το Ισραήλ εξόπλισε και εκπαίδευσε συμμορία του ISIS στη Γάζα
