Μεγάλο άρθρο-αφιέρωμα για την στεγαστική κρίση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα φιλοξενεί η γερμανική συντηρητική εφημερίδα Handelsblatt, στο οποίο σημειώνει πως με τα σημερινά δεδομένα «ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης θα χάσει στις επόμενες εκλογές την απόλυτη πλειοψηφία με την οποία κυβερνά τη χώρα από το 2019».
«Η στεγαστική κρίση στην Ελλάδα θέτει σε κίνδυνο την πολιτική σταθερότητα» είναι ο τίτλος του άρθρου το οποίο εστιάζει και στις απλησίαστες τιμές των ενοικίων.
Όπως επισημαίνει το δημοσίευμα, «στην Ελλάδα εκατοντάδες χιλιάδες κατοικίες ενοικιάζονται σε τουρίστες, πολλά σπίτια πωλούνται σε πλούσιους αλλοδαπούς. Οι Έλληνες έχουν απαυδήσει».
Η εφημερίδα αναφέρεται σε μελέτη της Morgan Stanley, που αποκαλεί τη στεγαστική κρίση στην Ελλάδα «κίνδυνο για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας». Και αυτό γιατί «οδηγεί σε άνοδο των ενοικίων τρέφοντας τον πληθωρισμό, μειώνει το διαθέσιμο εισόδημα και πιέζει το ούτως ή άλλως αρνητικό ποσοστό αποταμίευσης».
Επιπλέον, η Handelsblatt αναφέρεται σε έρευνα της Alpha Bank για την κατάσταση στην αγορά ακινήτων σημειώνοντας ότι «το 54% των ερωτηθέντων θεωρεί ‘αδύνατη’ την αγορά κατοικίας. Το 68% χαρακτηρίζει ‘απλησίαστα’ τα ενοίκια».
Σύμφωνα με τον ανταποκριτή της εφημερίδας στην Αθήνα «η στεγαστική κρίση δεν έχει μόνο οικονομικές επιπτώσεις. Αρχίζει να αποσταθεροποιεί και το πολιτικό σύστημα.
Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, αυξάνεται η αποδοχή αριστερών λαϊκιστικών, αλλά και δεξιών λαϊκιστικών κομμάτων. Η κυβέρνηση του συντηρητικού πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, που βρίσκεται στην εξουσία από το 2019, δέχεται πίεση».
Όπως εκτιμά η Τράπεζα της Ελλάδας, οι τιμές των ακινήτων στην περίοδο 2017-2024 έχουν αυξηθεί κατά 72,7%, κατά μέσο όρο, μάλιστα στην Αττική, στην περιφέρεια της πρωτεύουσας, η αύξηση φτάνει το 92% (…) Καθώς ανεβαίνουν οι τιμές των ακινήτων, αυξάνονται και τα ενοίκια. Από το 2017 έχουν σχεδόν διπλασιαστεί, κατά μέσο όρο. Τον Μάρτιο του 2025 τα ενοίκια είχαν αυξηθεί κατά 10,5% σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο, ποσοστό τετραπλάσιο από εκείνο του πληθωρισμού. Σύμφωνα με την Eurostat, τα ιδιωτικά νοικοκυριά στην Ελλάδα δαπανούν για στέγαση το 35,2% του διαθέσιμου εισοδήματός τους, ποσοστό μεγαλύτερο από κάθε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Ακολουθεί όλο το άρθρο της Handelsblatt:
Η έλλειψη στέγης στην Ελλάδα θέτει σε κίνδυνο την πολιτική σταθερότητα
Εκατοντάδες χιλιάδες διαμερίσματα στην Ελλάδα ενοικιάζονται σε τουρίστες και πολλά σπίτια έχουν πωληθεί σε πλούσιους ξένους. Τα ενοίκια έχουν διπλασιαστεί. Οι Έλληνες έχουν βαρεθεί.
Η πρώην υποψήφια για χρεοκοπία Ελλάδα τυγχάνει σήμερα μεγάλης αναγνώρισης. Στην εαρινή της έκθεση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επαινεί την επιτυχία της κυβέρνησης της Αθήνας στην εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών και τη μείωση του χρέους. Η επενδυτική τράπεζα Morgan Stanley προβλέπει επίσης ισχυρή αύξηση του ελληνικού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) κατά 2,2%.
Ωστόσο, οι αναλυτές της τράπεζας βλέπουν επίσης μια απειλή για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας: την έλλειψη κατοικιών. Οδηγεί σε αύξηση των ενοικίων, αυξάνει τον πληθωρισμό, μειώνει το διαθέσιμο εισόδημα και συμπιέζει το ήδη αρνητικό ποσοστό αποταμίευσης.
Σε έρευνα που διεξήγαγε η ελληνική Alpha Bank σχετικά με την κατάσταση στην αγορά κατοικίας, το 54% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι είναι «αδύνατο» για αυτούς να αγοράσουν σπίτι. Το 68 τοις εκατό χαρακτήρισε τα ενοίκια των κατοικιών ως «απρόσιτα».
Η έλλειψη στέγης ενισχύει την υποστήριξη των Ελλήνων λαϊκιστών
Η έλλειψη στέγης δεν έχει μόνο οικονομικό αντίκτυπο. Αρχίζει επίσης να αποσταθεροποιεί το πολιτικό σύστημα. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, η υποστήριξη προς τα αριστερά και δεξιά λαϊκιστικά κόμματα αυξάνεται κατακόρυφα. Η κυβέρνηση του συντηρητικού πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, η οποία βρίσκεται στην εξουσία από το 2019, δέχεται πιέσεις.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ελληνικής κεντρικής τράπεζας, οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 72,7% μεταξύ του 2017 και του τέλους του 2024. Στην πρωτεύουσα της Αττικής, το ποσοστό αυτό ανέρχεται ακόμη και στο 92%. Μόνο τα τελευταία δύο χρόνια, οι τιμές των οικιστικών ακινήτων αυξήθηκαν κατά 22,6%. Το πρώτο τρίμηνο του 2025, οι τιμές αυξήθηκαν κατά 8,8% επιπλέον σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Το πρόγραμμα Golden Visa αποτέλεσε μοχλό αύξησης των τιμών τα τελευταία χρόνια. Υπόσχεται σε πλούσιους αλλοδαπούς εκτός ΕΕ άδεια παραμονής κατά την αγορά ακινήτων.
Η ανεπαρκής προσφορά προκαλεί αύξηση των ενοικίων
Τα ενοίκια αυξάνονται παράλληλα με τις τιμές των ακινήτων. Έχουν σχεδόν διπλασιαστεί κατά μέσο όρο στη χώρα από το 2017. Τον Μάρτιο του 2025, τα ενοίκια στην Ελλάδα ήταν 10,5% υψηλότερα από το προηγούμενο έτος – τέσσερις φορές πάνω από τον πληθωρισμό. Σύμφωνα με υπολογισμούς της Eurostat, τα ιδιωτικά νοικοκυριά στην Ελλάδα πρέπει να ξοδεύουν κατά μέσο όρο το 35,2% του εισοδήματός τους για στέγαση, περισσότερο από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα της ΕΕ. Ο μέσος όρος για τις 27 χώρες της ΕΕ είναι 19,7%.
Ο λόγος για την άνοδο των τιμών των ακινήτων και των υψηλών ενοικίων είναι η έλλειψη προσφοράς. Σύμφωνα με μελέτη της Τράπεζας Πειραιώς, υπάρχει έλλειψη 212.000 διαμερισμάτων στην Ελλάδα. Αυτό είναι κυρίως μια καθυστερημένη συνέπεια της κρίσης δημόσιου χρέους της δεκαετίας του 2010. Βύθισε την Ελλάδα στη βαθύτερη και μακροβιότερη ύφεση της μεταπολεμικής ιστορίας.
Οι τιμές των ακινήτων κατέρρευσαν κατά μέσο όρο κατά 40% και η οικοδομική δραστηριότητα μειώθηκε σημαντικά. Σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία Elstat, 304.000 νέα διαμερίσματα ολοκληρώθηκαν στην πρωτεύουσα της Αττικής μεταξύ 2001 και 2010. Από το 2011 έως το 2020, ο αριθμός αυτός ήταν μόλις 48.600.
Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις και τα κενά μειώνουν περαιτέρω την προσφορά
Μια άλλη αιτία της έλλειψης κατοικιών είναι οι βραχυχρόνιες μισθώσεις. Όλο και περισσότεροι ιδιοκτήτες ακινήτων νοικιάζουν τα διαμερίσματά τους σε τουρίστες σε ημερήσια ή εβδομαδιαία βάση. Σύμφωνα με το ινστιτούτο τουριστικών ερευνών Insete, 232.196 διαμερίσματα με 1,02 εκατομμύρια κλίνες ενοικιάστηκαν σε βραχυχρόνια βάση το περασμένο καλοκαίρι.
Ένα άλλο πρόβλημα είναι το υψηλό ποσοστό κενών κατοικιών. Μόνο στην Αττική, 526.154 διαμερίσματα είναι κενά, το ένα τέταρτο του συνολικού αποθέματος. Τα περισσότερα από αυτά είναι παλιά κτίρια που δεν μπορούν να ενοικιαστούν άμεσα λόγω της κακής κατάστασής τους.
Η έλλειψη στέγασης γίνεται πολιτικό πρόβλημα
Σύμφωνα με υπολογισμούς της κτηματομεσιτικής πύλης Σπιτόγατος, ένα διαμέρισμα 100 τετραγωνικών μέτρων στην Αθήνα κοστίζει κατά μέσο όρο 1125 ευρώ για να νοικιαστεί. Συγκριτικά, το μέσο ακαθάριστο εισόδημα πέρυσι ήταν 1342 ευρώ. Σύμφωνα με την Elstat, το 30% των οικογενειών που ζουν σε ενοικιαζόμενες κατοικίες κινδυνεύουν από τη φτώχεια.
Για την ανακούφιση της έλλειψης στέγης, οι χαμηλόμισθοι λαμβάνουν κάθε Νοέμβριο το ενοίκιο ενός μήνα από το κράτος ως επιδότηση. Οι φορολογικές ελαφρύνσεις αποσκοπούν στο να δώσουν κίνητρα στους ιδιοκτήτες ακινήτων να νοικιάσουν κενές κατοικίες. Από την άλλη πλευρά, η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο να αυξήσει τους φόρους ακίνητης περιουσίας για τα κενά διαμερίσματα. Παράλληλα, το κράτος επιδοτεί τις ανακαινίσεις. Οι νέες βραχυχρόνιες μισθώσεις δεν επιτρέπονται πλέον στην Αθήνα. Η κυβέρνηση αύξησε το ελάχιστο ποσό για τις επενδύσεις Golden Visa από τις αρχικές 250.000 σε 800.000 ευρώ. Οι κρατικές επιδοτήσεις δανείων προορίζονται να βοηθήσουν τις νέες οικογένειες να αποκτήσουν κατοικία.
Ο Μητσοτάκης πρέπει να φοβάται για την πλειοψηφία του
Δεν είναι βέβαιο αν και πόσο γρήγορα θα τεθούν σε ισχύ τα μέτρα. Ο Μητσοτάκης δεν έχει πολύ χρόνο στη διάθεσή του. Το αργότερο το καλοκαίρι του 2027 θα εκλεγεί νέο κοινοβούλιο. Σε όλες τις δημοσκοπήσεις, ο πληθωρισμός είναι το πιο συχνά αναφερόμενο πρόβλημα. Σε έρευνα που διεξήχθη την περασμένη εβδομάδα από το Ινστιτούτο Metron Analysis, το 69% των ερωτηθέντων αξιολόγησε το έργο της κυβέρνησης ως «αρνητικό». Το 46% βλέπει τις επόμενες εκλογές ως ευκαιρία για μια «ψήφο διαμαρτυρίας».
Οι λαϊκιστές στα αριστερά και στα δεξιά του πολιτικού φάσματος θα επωφεληθούν από αυτό. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν εννέα τέτοια κόμματα στην Ελλάδα. Στην έρευνα της Metron-Analysis, όλα μαζί έχουν 42% υποστήριξη.
Όπως έχουν τα πράγματα σήμερα, ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης θα χάσει στις επόμενες εκλογές την απόλυτη πλειοψηφία με την οποία κυβερνά τη χώρα από το 2019.
Πηγή: Handelsblatt
Διαβάστε επίσης:
Μαύρη πρωτιά στο κόστος στέγασης
Eurostat: Στο 3,1% ο πληθωρισμός στην Ελλάδα, ψηλότερα από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης
Έκαναν το δικαίωµα στέγασης προνόµιο
Οι φτωχοί φτωχότεροι και οι πλούσιοι πλουσιότεροι και το 2024 – Στη στέγαση το 35% του εισοδήματος
