Η αθέατη λόγω Covid-19 νοσηρότητα θερίζει με κλειστά χειρουργεία και εργαστήρια σε ένα δημόσιο σύστημα υγείας μιας νόσου
Μπροστά στη σταδιακή μετατροπή των Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) σε σύστημα μίας νόσου με τεράστιες επιπτώσεις στη δημόσια υγεία είναι για άλλη μια φορά υγειονομικοί και ασθενείς. Υγειονομικό προσωπικό μεταφέρεται πάλι στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισης της Covid-19, παραμελώντας έτσι την ήδη παραμελημένη από το πρώτο κύμα υπόλοιπη νοσηρότητα.
«Πρόκειται για ανοιχτή ομολογία ότι τόσους μήνες μετά δεν έχει υπάρξει καμία ουσιαστική θωράκιση και ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας» λένε οι νοσοκομειακοί γιατροί, που μετά το πέρας του πρώτου κύματος αντιμετώπισαν τα δραματικά αποτελέσματα της «κρυμμένης» νοσηρότητας, η οποία σε βάθος χρόνου θα δείξει ακόμη περισσότερο τις συνέπειές της.
Πλήρωσαν με την υγεία τους
Ιούνιος του 2020. Η Ελλάδα μόλις έχει αφήσει πίσω της το πρώτο κύμα της πανδημίας έχοντας μονοψήφια ημερήσια νούμερα κρουσμάτων. Εχει όμως μπροστά της εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες ασθενείς που περιμένουν μια επέμβαση ή μια καθυστερημένη διάγνωση, η οποία μπορεί στο μέλλον να τους στοιχίσει ακόμη και τη ζωή. Ασθενείς που δεν μπορούσαν να πάνε σε εξωτερικά ιατρεία νοσοκομείων λόγω της αναστολής της λειτουργίας τους ή δεν βρήκαν ιδιώτες γιατρούς καθώς είχαν κλείσει τα ιατρεία τους λόγω έλλειψης υλικών ατομικής προστασίας παρέμειναν σπίτι τους και το πλήρωσαν με την υγεία τους. Περιστατικά άλλοτε σοβαρά που ήταν αδύνατο να εκτιμηθούν από τους ίδιους τους ασθενείς και άλλοτε λιγότερα σοβαρά στοιβάχτηκαν σε ράντζα στα νοσοκομεία τους καλοκαιρινούς μήνες, μετατρέποντας σε κουρελόχαρτα τα αυστηρά μέχρι τότε ιατρικά πρωτόκολλα.
H επιστημονική κοινότητα είναι σαφής: οι επιπτώσεις από την «απόσταση» των ασθενών από τις δομές έχουν ήδη φανεί, σε δύο χρόνια ωστόσο από σήμερα η εικόνα από καθυστερημένες διαγνώσεις καρκίνου αλλά και από άλλες ασθένειες θα είναι δραματική.
Μονόδρομος οι ιδιώτες!
Πριν ακόμη από την οριστικοποίηση του δεύτερου lockdown, με τα επιβεβαιωμένα κρούσματα καθημερινά να χτυπάνε κόκκινο, σε πολλά νοσοκομεία η υπόλοιπη νοσηρότητα είχε ήδη ξεκινήσει και πάλι να… κρύβεται.
Οι ιδιωτικές δομές υγείας αποτελούν μονόδρομο, στον οποίο όμως μπορούν να βαδίσουν οι λίγοι τυχεροί που έχουν τη δυνατότητα να αντεπεξέλθουν οικονομικά, καθώς οι πληβείοι –η συντριπτική πλειονότητα– αδυνατούν να έχουν πρόσβαση και μάλιστα σε εύλογο χρόνο στις πανάκριβες ιδιωτικές κλινικές. Αυτό είναι το μεγάλο αγκάθι για τους γιατρούς, που από την πρώτη μέρα της πανδημίας επισημαίνουν τους κινδύνους της μετατροπής του συστήματος υγείας σε σύστημα μίας νόσου.
«Κρύφτηκαν» εμφράγματα
«Εξαφανίστηκαν τα εμφράγματα» έλεγαν οι γιατροί κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος της πανδημίας. «Ο ασθενής Α πέρασε στο πρώτο lockdown ένα έμφραγμα στο σπίτι του. Είτε η έλλειψη πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας είτε το κλείσιμο των εξωτερικών ιατρείων, ακόμη και ο φόβος μην τυχόν και επισκεφθεί το νοσοκομείο και κολλήσει κορονοϊό τον έκαναν να επιλέξει να “κρύψει” τη σοβαρότητα του προβλήματός του. Ο ασθενής Α επισκέφθηκε τον Ευαγγελισμό τους καλοκαιρινούς μήνες, έχοντας πλέον μηχανικές επιπλοκές του εμφράγματος (ρήξη καρδιάς)».
Ηταν όμως αργά για να αντιμετωπιστεί το περιστατικό και έχασε τη ζωή του…
«Κι αυτό δεν ήταν μεμονωμένο περιστατικό» λέει στο Documento o ειδικευόμενος καρδιολόγος του Ευαγγελισμού Γιώργος Φερεντίνος. «Βλέπαμε επιπλοκές που είχαν να δουν οι επιμελητές μας από το 1980 που έκαναν ειδικότητα» καταλήγει.
Ακόμη ένα χαρακτηριστικό του shutdown της υπόλοιπης νοσηρότητας αφορά τους οροθετικούς, καθώς την περίοδο της καραντίνας προέκυψε μείωση στις προγραμματισμένες επισκέψεις στις μονάδες ειδικών λοιμώξεων κατά 82% και μείωση στις νέες διαγνώσεις κατά 50%, με τους οροθετικούς να έχουν άμεση πρόσβαση μόνο στα απαραίτητα φάρμακα. Σε αυτήν τη διαπίστωση κατέληξαν οι υπεύθυνοι μονάδων ειδικών λοιμώξεων στο ΕΣΥ μελετώντας τα δεδομένα την περίοδο της καραντίνας.
Μωρό στα πρόθυρα θανάτου
Η κατάσταση στη Θεσσαλονίκη είναι εκτός ελέγχου της τελευταίες εβδομάδες. Τα εξωτερικά ιατρεία είναι πλέον κλειστά για την υπόλοιπη νοσηρότητα και οι γιατροί εξετάζουν μόνο περιπτώσεις επανελέγχου χειρουργικών και ορθοπεδικών περιστατικών. «Δεν υφίστανται λίστες γιατί δεν έχουμε εξωτερικά ιατρεία για να εγγράφεται ο κόσμος. Την προηγούμενη φορά που είχαν κλείσει πάλι τα εξωτερικά ιατρεία είδαμε το φαινόμενο πολλών ακρωτηριασμών σε ιδιωτικές κλινικές επειδή δεν μπορούσαν οι διαβητικοί ασθενείς να παρακολουθήσουν την εξέλιξη μιας λοίμωξης, μιας μόλυνσης, μιας γάγγραινας» λέει η πρόεδρος της Ενωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Θεσσαλονίκης Δάφνη Κατσίμπα.
Αυτό που συνέβη στο νοσοκομείο «Γ. Γεννηματάς» μόλις την περασμένη Παρασκευή και μας μεταφέρει η κ. Κατσίμπα προκαλεί ανατριχίλα: εφημέρευε το «Γεννηματάς» με μία παθολογική κλινική, με ελάχιστους γιατρούς, χωρίς μικροβιολογικό ούτε αιματολογικό, δεδομένου ότι υπήρξε εκτεταμένη διασπορά στο εργαστήριο. Εφημερεύει η αγγειοχειρουργική κλινική «που αν έρθει μια ρήξη ανευρύσματος, θέλουμε αμέσως διασταύρωση αίματος για να μπει κατευθείαν ο άρρωστος στο χειρουργείο να σωθεί και θα πρέπει η διασταύρωση να φύγει και να πάει σε άλλο νοσοκομείο με αποτέλεσμα πολύ επικίνδυνη καθυστέρηση».
«Στην προηγούμενη γενική εφημερία» λέει η κ. Κατσίμπα «είχαμε ανθρώπους με κλινική εικόνα εμφράγματος και τα αποτελέσματα που θα το βεβαίωναν για να μπορούν να μπουν σε αντιπηκτική αγωγή ήρθαν το απόγευμα. Δύο από αυτούς είχαν πραγματικά έμφραγμα.
Ενα μωράκι λίγων ημερών ήρθε σε ημικωματώδη κατάσταση. Δεν μπορούσαν να βγάλουν άκρη οι παιδίατροι και τελικά μάθανε μετά το μεσημέρι ότι είχε υπογλυκαιμία. Υπήρχε κίνδυνος να χαθεί το παιδί. Εφυγε το δείγμα αίματός του για να πάει σε άλλο νοσοκομείο ώστε να διαπιστωθεί τι έχει».
Περιμένουν χρόνια
Η κορωνίδα της αναμονής εντοπίζεται στα ορθοπεδικά χειρουργεία και ακολουθούν –με έναν χρόνο αναμονή– επεμβάσεις της γενικής χειρουργικής.
Το Θριάσιο είναι ακόμη ένα νοσοκομείο με ασθενείς που περιμένουν χρόνια για να χειρουργηθούν ή αναγκάζονται να πάνε στα ιδιωτικά νοσοκομεία. «Ημασταν ήδη σε πολύ χαμηλά ποσοστά και πριν από τον κορονοϊό. Υπάρχουν περιπτώσεις ασθενών που μπορεί να περιμένουν και τρία και τέσσερα χρόνια για επεμβάσεις ορθοπεδικές» λέει ο Γιάννης Γαλανόπουλος, ορθοπεδικός του Θριάσιου και μέλος της εκτελεστικής γραμματείας της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδος (ΟΕΝΓΕ).
Οπως εξηγεί, «οι επόμενες κλίνες που θα διατεθούν για κορονοϊό είναι της μονάδας εμφραγμάτων. Τα εξωτερικά ιατρεία λειτουργούν ως ένα σημείο, παρόλο που είναι παράδοξο. Ομως όταν ο ασθενής δεν πρόκειται να χειρουργηθεί και έχει χειρουργικό πρόβλημα να τον βάλω σε λίστα;».
Ακόμη και όταν ξεκίνησαν να γίνονται χειρουργεία τους καλοκαιρινούς μήνες στα δημόσια νοσοκομεία, το κενό ήταν αδύνατο να καλυφθεί. «Ανάμεσα στα δύο κύματα έγιναν ελάχιστες επεμβάσεις για κάθε ειδικότητα».
Ακόμη λιγότερα χειρουργεία
Τα νούμερα από τον Ευαγγελισμό είναι ενδεικτικά και αφορούν τη λίστα αναμονής για χειρουργεία σε μία μόνο από τις χειρουργικές κλινικές του νοσοκομείου.
«Τον Μάρτιο η αναμονή ήταν 400 άτομα και τώρα είναι περίπου 270. Οι ίδιοι οι χειρουργοί λένε ότι στο μεσοδιάστημα δεν έχουν χειρουργήσει 200 άτομα, οπότε αυτό ερμηνεύεται ότι είτε πήγαν στον ιδιωτικό τομέα είτε κάποιοι βγήκαν από τις λίστες, μπορεί και να πέθαναν» αναφέρει ο Γιώργος Φερεντίνος, ειδικευόμενος Καρδιολογίας στο Νοσοκομείο Ευαγγελισμός.
«Tα χειρουργεία λειτούργησαν τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο με τους ρυθμούς του καλοκαιριού επειδή είδαν να αναζωπυρώνεται δειλά δειλά η πανδημία στη χώρα» τονίζει o Ηλίας Σιώρας, διευθυντής Καρδιολογίας, γενικός γραμματέας της ΕΙΝΑΠ, πρόεδρος ΔΣ του Σωματείου Εργαζομένων Νοσοκομείου Ευαγγελισμού.
«Αυτήν τη στιγμή πιο εύκολα κλείνεις ραντεβού για να πας σε κομμωτήριο παρά για να χειρουργηθείς» λέει χαρακτηριστικά o κ. Φερεντίνος.
«Τον Μάιο που ο κόσμος δεν έβρισκε πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και φοβούμενος ότι θα κολλήσει αν πάει σε δομές υγείας εγώ είδα ασθενείς χρονίως πάσχοντες με επανειλημμένες νοσηλείες να έρχονται πρησμένοι με απορρύθμιση της καρδιακής ανεπάρκειας σε βαθμό προθανάτιο. Υποψιαζόμαστε οι καρδιολόγοι και η Καρδιολογική Εταιρεία ότι κάποιοι πέθαναν στο σπίτι από έμφραγμα ή από καρδιακή αιτία. Επίσης ήρθαν ασθενείς με ληγμένο βηματοδότη που από τύχη δεν είχαν πεθάνει» περιγράφει ο κ. Σιώρας.
Εν τω μεταξύ εκτιμάται ότι θα μειωθούν τόσο τα καρδιοχειρουργικά όσο και τα νευροχειρουργικά περιστατικά καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται ότι από την αρχή της άλλης εβδομάδας θα τους διατίθενται λιγότερα χειρουργεία.
Δημόσιες δομές μίας νόσου
Την ίδια ώρα η «μονοθεματική» λειτουργία των νοσοκομείων φαίνεται και από τις εσωτερικές μετακινήσεις του προσωπικού. «Προσωπικό από τα χειρουργεία όπως τραυματιοφορείς, νοσηλευτές και ειδικευόμενοι έχει αποσπαστεί σε κλινικές Covid-19» εξηγεί ο κ. Φερεντίνος. «Μπαίνεις δηλαδή με πνευμονία και σε εξετάζει δερματολόγος που έχει να δει τα ακουστικά από τη σχολή»!
Η ίδια κατάσταση επικρατεί και σε ακόμη ένα νοσοκομείο που αντιμετώπισε κατά μέτωπο την Covid-19. Τα χειρουργεία μειώθηκαν κατά 30% στο Αττικόν το δίμηνο του πρώτου lockdown. Το καλοκαίρι ανέβηκαν κατά 15% σε σχέση με το καλοκαίρι 2019, ωστόσο οι ανάγκες δεν καλύφθηκαν.
Αύξηση χειρουργείων στα ιδιωτικά νοσοκομεία
Η κατάρρευση του ΕΣΥ προκάλεσε βεβαίως την ευημερία του κλάδου ιδιωτικής υγείας και διαγνωστικών κέντρων. «Ο ασθενής δεν επιλέγει να πάει στο ιδιωτικό για ξενοδοχειακούς λόγους. Tο επιλέγει επειδή δεν μπορεί να πάει στο δημόσιο – και ισχύει διαχρονικά αυτό» λέει ο πρόεδρος του Σωματείου Προσωπικού Ιδιωτικών Κλινικών Δημήτρης Αλεξόπουλος.
«Εκτιμάται» όπως επισημαίνει «ότι από τον Μάιο έως τον Σεπτέμβριο οι χειρουργικές επεμβάσεις ήταν αυξημένες σε σχέση με το καλοκαίρι του 2019, που σημαίνει ότι υπάρχει αναπλήρωση των χειρουργείων που δεν έγιναν λόγω καραντίνας. Παράλληλα μεγάλη ήταν η άνοδος και στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας στα ιδιωτικά νοσοκομεία και τα διαγνωστικά. Εκεί αναγκάζονται να πηγαίνουν άνθρωποι που δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν από τις δομές δημόσιας υγείας όλο αυτό το διάστημα, πληρώνοντας αδρά. Την ίδια ώρα διαγνωστικά και ιδιωτικά καλύπτουν το κενό της πολιτείας στη διενέργεια τεστ Covid-19. Οι δημόσιες δομές υγείας πραγματοποιούν τεστ μόνο σε συμπτωματικούς ασθενείς».
Ηλίας Σιώρας
Διευθυντής Καρδιολογίας, γγ της ΕΙΝΑΠ, πρόεδρος ΔΣ του Σωματείου Εργαζομένων Ευαγγελισμού
«Τον Μάιο που ο κόσμος δεν έβρισκε πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και φοβούμενος ότι θα κολλήσει αν πάει σε δομές υγείας εγώ είδα ασθενείς χρονίως πάσχοντες με επανειλημμένες νοσηλείες να έρχονται πρησμένοι με απορρύθμιση της καρδιακής ανεπάρκειας σε βαθμό προθανάτιο»
Γιάννης Γαλανόπουλος
Ορθοπεδικός Θριάσιου, μέλος της εκτελεστικής γραμματείας της ΟΕΝΓΕ
«Ημασταν ήδη σε πολύ χαμηλά ποσοστά και πριν από τον κορονοϊό. Υπάρχουν περιπτώσεις ασθενών που μπορεί να περιμένουν και τρία και τέσσερα χρόνια για επεμβάσεις ορθοπεδικές»
Δάφνη Κατσίμπα
Πρόεδρος της Ενωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Θεσσαλονίκης
«Την προηγούμενη φορά που είχαν κλείσει πάλι τα εξωτερικά ιατρεία είδαμε το φαινόμενο πολλών ακρωτηριασμών σε ιδιωτικές κλινικές επειδή οι διαβητικοί ασθενείς δεν μπορούσαν να παρακολουθήσουν την εξέλιξη μιας λοίμωξης, μιας μόλυνσης, μιας γάγγραινας»
Δημήτρης Αλεξόπουλος
Πρόεδρος του Σωματείου Προσωπικού Ιδιωτικών Κλινικών
«Από τον Μάιο έως τον Σεπτέμβριο οι χειρουργικές επεμβάσεις [στα ιδιωτικά νοσοκομεία] ήταν αυξημένες σε σχέση με το καλοκαίρι του 2019, που σημαίνει ότι υπάρχει αναπλήρωση των χειρουργείων που δεν έγιναν λόγω καραντίνας»
