Με την υπογραφή του ερευνητή Αντριου Νόρμαν Γουίλσον, η νέα βιογραφία του Αγγλου φυσιοδίφη Κάρολου Δαρβίνου (1809–82), εισηγητή της θεωρίας της εξέλιξης, προκαλεί αίσθηση.
Δεσποτικός, σκληρός, άκαρδος εγωιστής, κάλπικος επιστήμονας. Ετσι συνοψίζει ο 67χρονος Γουίλσον τον διάσημο ερευνητή στο νέο, ήδη αμφιλεγόμενο βιβλίο του με τίτλο «Κάρολος Δαρβίνος: Ενας βικτοριανός μυθοπλάστης». Είναι μια προσπάθεια αποδόμησης του επιστημονικού έργου και αποκάλυψης της «ανήθικης» πλευράς του Αγγλου μελετητή.
Η κατά τον συγγραφέα «αναθεωρητική βιογραφία» δέχεται καταιγισμό πυρών από ειδικούς και μη. Δίνει ιδιαίτερο βάρος σε φήμες και ανεπιβεβαίωτες μαρτυρίες για την προσωπική ζωή του Δαρβίνου, ο οποίος φέρεται, για παράδειγμα, να έδωσε εντολή, με τη σύμφωνη γνώμη της συζύγου του Εμα, να θανατωθεί η γάτα της κόρης τους διότι είχε επιτεθεί σε ένα από τα περιστέρια στα οποία εφάρμοζε τις θεωρίες του περί επιλεκτικής εκτροφής. Η ιστορία θέλει τη μικρή Ετι να μην έχει προειδοποιηθεί για την τύχη του κατοικίδιού της και χρόνια μετά να δηλώνει βαθιά πληγωμένη από την προδοσία των γονιών της.
«Δεν ήταν λάτρης της σεξουαλικής επαφής»
Ο «ανάλγητος» Δαρβίνος κατηγορείται ότι απέφευγε να πηγαίνει στις κηδείες συγγενών του. Ενα ακόμη σημαντικό κατά τον Γουίλσον στοιχείο είναι ότι «δεν ήταν λάτρης της σεξουαλικής επαφής», αν και έκανε δέκα παιδιά.
Πέραν των βολών κατά της προσωπικότητας του Αγγλου επιστήμονα, ο Α.Ν. Γουίλσον καταπιάνεται και με την αποδόμηση της ερευνητικής του συνεισφοράς στη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Για τον Γουίλσον, ο Δαρβίνος είναι εν ολίγοις ψευτοεπιστήμονας, «αποφασισμένος να μείνει στην ιστορία ως ο μεγαλύτερος ερευνητής της ανθρωπότητας».
Υπήρξε, λέει, λαμπρός λογοκλόπος. Το έργο του ήταν ένα συνονθύλευμα θεωριών για την εξέλιξη, που είχαν ήδη παρουσιάσει στο παρελθόν έτεροι επιστήμονες, μεταξύ των οποίων και ο ξακουστός βοτανολόγος παππούς του, Εράσμους Ντάργουιν (1731–1802).
Παρανόηση, ιστορικές ανακρίβειες και λάθη
Προς υπεράσπιση του Αγγλου φυσιοδίφη, η Βρετανίδα πανεπιστημιακός Κάθριν Χιουζ, σε πρόσφατο άρθρο της στην εφημερίδα «Guardian», εξηγεί ότι «ο Δαρβίνος αφομοίωσε τους υπαινιγμούς και τις υποθέσεις της προηγούμενης γενιάς επιστημόνων συγγραφέων και ξεκίνησε μια ενδελεχή συλλογή δεδομένων που του επέτρεψαν να τεκμηριώσει αυτό που μέχρι τότε ήταν απλώς διαδεδομένη υποψία».
Η Χιουζ δεν αποτελεί τον μοναδικό επικριτή του βιβλίου του Γουίλσον, το οποίο χαρακτηρίζει «φτηνή απόπειρα» του συγγραφέα να προκαλέσει. Ο ιστορικός με ειδίκευση σε θέματα επιστήμης Τζον Βαν Γουάι κατηγορεί τον Γουίλσον με κείμενό του στο περιοδικό «New scientist» για παρανόηση της θεωρίας του Δαρβίνου περί φυσικής επιλογής και για άλλες επιστημονικές ανακρίβειες, ιστορικά λάθη, καθώς και λάθη σε χρονολογίες και στις υποσημειώσεις.
«Επικίνδυνα εσφαλμένο, κακόβουλο και εντέλει παραπλανητικό» χαρακτηρίζει το έργο του Γουίλσον ο δρ Αντριαν Γούλφσον, ο οποίος αναγνωρίζει πάντως ότι «στο μεγαλύτερο μέρος του είναι καθαρογραμμένο, ενώ προκαλεί προβληματισμό».
