Η Ευρώπη μπορεί να υιοθετήσει τον φόρο Ζικμάν για τους πλούσιους;
«Αυτή η συζήτηση τελικά καταλήγει στο αν ανεχόμαστε τη φοροδιαφυγή...»
Η φορολογική πολιτική στην Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται υπό εθνικό έλεγχο, με όλα τα 27 κράτη μέλη να υποχρεούνται να συνάδουν με την ευρωπαϊκή φορολογική νομοθεσία.
Την ίδια ώρα ο Γάλλος πρωθυπουργός Σεμπαστιάν Λεκορνί έχει αποχωρήσει, αλλά το έλλειμμα της Γαλλίας παραμένει όπως και η πρόταση για τον φόρο Ζικμάν.
Μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Σεπτέμβριο, ο Λεκορνί απέρριψε την ιδέα ενός φόρου 2% στους υπερπλούσιους. Τώρα, καθώς πλησιάζει η αμφιλεγόμενη προθεσμία του προϋπολογισμού, το δημιούργημα του 38χρονου οικονομολόγου Γκαμπριέλ Ζικμάν κερδίζει έδαφος όχι μόνο στο Παρίσι, αλλά και σε όλη την Ευρώπη, και είναι πιθανό να ξεπεράσει την επόμενη πολιτική κρίση.
«Η γαλλική συζήτηση για τη δικαιότερη φορολόγηση των πλουσιότερων ατόμων τροφοδοτεί επίσης συζητήσεις σε άλλες χώρες», δήλωσε ο Κουέντιν Παρινέλο, διευθυντής δημόσιας πολιτικής στο Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Φορολογίας, με επικεφαλής τον ίδιο τον Ζικμάν.
Το Βέλγιο, για παράδειγμα, πρόκειται να απαλλαγεί από τη φήμη του ως «φορολογικού παραδείσου», ανακοινώνοντας έναν φόρο 10% στα κεφαλαιακά κέρδη από χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που θα ξεκινήσει τον Ιανουάριο.
Εν τω μεταξύ, στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ, το πολιτικό ταμπού γύρω από τον φόρο κληρονομιάς θα μπορούσε σύντομα να καταρριφθεί εάν το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφανθεί εναντίοιν του αυτό το φθινόπωρο.
«Τα τελευταία χρόνια… έχουμε δει μια κατάσταση όπου ο πλούτος έχει ουσιαστικά αυξηθεί από μόνος του, χωρίς να χρειάζεται να παρέμβουμε», δήλωσε ο Χριστιανοδημοκράτης πρόεδρος του κοινοβουλίου, Γενς Σπαν, ο οποίος άνοιξε τη συζήτηση καταγγέλλοντας την άνιση κατανομή του πλούτου στη χώρα.
Προς το παρόν, η Ισπανία παραμένει η μόνη χώρα της ΕΕ με πλήρη φόρο καθαρού πλούτου, ενώ η Γαλλία, η Ιταλία, το Βέλγιο και η Ολλανδία έχουν πιο περιορισμένες εκδοχές που στοχεύουν σε συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία και όχι στον συνολικό πλούτο.
Σε ολόκληρη την ΕΕ, η συζήτηση αντανακλά την απογοήτευση με τα συστήματα που δεν είναι κατάλληλα εξοπλισμένα για να φορολογήσουν τον ακραίο πλούτο. Εάν «οι δισεκατομμυριούχοι δεν πληρώνουν φόρους, είναι επειδή τα σύγχρονα φορολογικά μας συστήματα, που βασίζονται σε τρεις τύπους φόρων – φόρο εισοδήματος, φόρο κατανάλωσης και φόρο εταιρειών – δεν επιτρέπουν στους πλουσιότερους να φορολογούνται σωστά», σύμφωνα με τον Παρινέλο.
«Εάν είστε πολύ πλούσιος, είναι εύκολο να διαρθρώσετε τα περιουσιακά σας στοιχεία και το οικονομικό σας εισόδημα έτσι ώστε να μην έχετε φορολογητέο εισόδημα», είπε.
Μπορεί η ΕΕ να αναλάβει δράση;
Η φορολογική πολιτική παραμένει υπό εθνικό έλεγχο. Αυτό περιορίζει τον ρόλο των Βρυξελλών στην αντιμετώπιση της απάτης, της φοροδιαφυγής και της επιθετικής βελτιστοποίησης των φόρων.
Σύμφωνα με τον Νικολά Βερόν, συνιδρυτή του ευρωπαϊκού οικονομικού think tank Bruegel με έδρα τις Βρυξέλλες, ένας φόρος πλούτου σε ολόκληρη την ΕΕ είναι «σχεδόν αδύνατος» χωρίς αλλαγή της συνθήκης. «Δεν υπάρχει καμία προοπτική ευρωπαϊκής φορολόγησης μεγάλων περιουσιών», είπε.
Ωστόσο, ορισμένοι στις Βρυξέλλες θέλουν να ανοίξει ξανά η συζήτηση. «Το καλύτερο σύστημα είναι αυτό που μπορεί να αναπτυχθεί σε υπερεθνικό επίπεδο», δήλωσε στο Euractiv η Βαλερί Χαγέρ, πρόεδρος της φιλελεύθερης ομάδας Renew Europe. «Με την κινητικότητα των κεφαλαίων στον 21ο αιώνα, το εθνικό επίπεδο δεν είναι πάντα το πιο σημαντικό».
Παρόλο που το Κοινοβούλιο δεν έχει νομοθετική εξουσία σε φορολογικά θέματα, η Χαγέρ δήλωσε ότι υποστηρίζει την ιδέα ενός φόρου σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τους πλουσιότερους.
Η ΕΕ «μπορεί να σημειώσει πρόοδο σε ζητήματα στρέβλωσης του ανταγωνισμού για να διατηρήσει την εσωτερική αγορά, όπως συμβαίνει με τον ελάχιστο φόρο στις πολυεθνικές», συμφώνησε ο Παρινέλο.
Για παράδειγμα, η ΕΕ έχει εφαρμόσει μια διάταξη για την αύξηση του ελάχιστου φορολογικού συντελεστή στα κέρδη των πολυεθνικών στο 15% από το 2024. Ο επόμενος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ περιλαμβάνει επίσης μια προτεινόμενη εισφορά στο εταιρικό εισόδημα, γνωστή ως CORE.
Ωστόσο, ο Βερόν παραμένει σκεπτικός. «Δεν μπορούμε απλώς να μεταφέρουμε τη φορολογία των εταιρειών στα φυσικά πρόσωπα», είπε.
Αυτό που τελικά εμποδίζει τις χώρες να φορολογούν τους πλούσιους πιο επιθετικά είναι ο φόβος της φυγής κεφαλαίων. Εάν η ΕΕ προχωρούσε χωρίς παγκόσμιο συντονισμό, τα πλούσια άτομα μπορεί απλώς να μεταφέρουν τα περιουσιακά τους στοιχεία στο εξωτερικό.
«Αυτή η συζήτηση τελικά καταλήγει στο αν ανεχόμαστε τη φοροδιαφυγή και τον αθέμιτο φορολογικό ανταγωνισμό ή αν αποφασίζουμε να τον ρυθμίσουμε», πρόσθεσε ο Παρινέλο. «Νομίζω ότι είναι θέμα πολιτικού οράματος, επειδή ο αθέμιτος φορολογικός ανταγωνισμός δεν είναι νόμος της φύσης, αλλά πολιτική επιλογή».
Πηγή: Euractiv
