Η Γαλλία σε βαθιά κρίση, ο Μακρόν σε αδιέξοδο

Βυθισμένη σε βαθιά πολιτική κρίση και στη δίνη του χρέους, με έναν Μακρόν στριμωγμένο περισσότερο από ποτέ, την ακροδεξιά να παραμονεύει και την εικόνα της χώρας να πλήττεται ακόμη περαιτέρω από τη φυλάκιση ενός πρώην προέδρου για πρώτη φορά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Γαλλία είδε τη «ληστεία του αιώνα» στο Λούβρο να έρχεται σαν ακόμη ένα σύμβολο της παρακμής ενός κράτους από τα ισχυρότερα της Ευρώπης και με τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης.

Ο (ξανά) πρωθυπουργός Σεμπαστιάν Λεκορνί μεταβίβασε ουσιαστικά την ευθύνη για τον προϋπολογισμό στο βαθιά διχασμένο κοινοβούλιο. Αντί να επιβάλει αυστηρά τις προτάσεις του, επέτρεψε στους βουλευτές να τροποποιήσουν τα σχέδια κατά βούληση. Με αυτό τον τρόπο προσπαθεί να εξασφαλίσει έστω και περιορισμένη συναίνεση, επιχειρώντας να αποφύγει για όσο το δυνατόν περισσότερο άλλη μία πτώση κυβέρνησης. Παράλληλα, ανακοίνωσε την αναστολή της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, με τον τελευταίο να βάζει στο τραπέζι τη λύση του δημοψηφίσματος για το ζήτημα. Ο Λεκορνί κατάφερε να εξασφαλίσει ένα προσωρινό «φιλί ζωής» από τους Σοσιαλιστές, οι οποίοι δεν υπερψήφισαν τις τελευταίες προτάσεις μομφής σε βάρος του, αποτρέποντας έτσι την ανατροπή της κυβέρνησης και δίνοντάς του περιθώριο να προωθήσει τον προϋπολογισμό του.

Δύσκολη ισορροπία

Η πολιτική ισορροπία στο κοινοβούλιο όμως δυσχεραίνει περαιτέρω την κατάσταση: η ακροδεξιά, η Αριστερά και οι κεντρώοι του Μακρόν βρίσκονται σε περίπου ίσα μεγέθη, γεγονός που περιορίζει τις πιθανότητες συμφωνίας πέρα από γενικές προτάσεις για αύξηση δαπανών ή μείωση φόρων. Παράλληλα, η αναστολή της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης ενισχύει την αίσθηση ότι οι δεσμεύσεις του προέδρου είναι αβέβαιες, υπογραμμίζοντας τη γενικότερη πολιτική αστάθεια και τη δυσκολία της κυβέρνησης να προχωρήσει με μεταρρυθμίσεις μεγάλης κλίμακας.

Η πολιτική κρίση έχει ως βασική αιτία το υπέρογκο δημόσιο χρέος (114% του ΑΕΠ) και το έλλειμμα –πάνω από 6% του ΑΕΠ– που διαμορφώθηκε σε μεγάλο βαθμό στα χρόνια της προεδρίας και των διαδοχικών κυβερνήσεων του Μακρόν. Ο προϋπολογισμός που προτείνεται από τον Λεκορνί περιλαμβάνει συνδυασμό εκτεταμένων περικοπών δαπανών και αυξήσεων φόρων ύψους περίπου 30 δισ. ευρώ, με στόχο τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 4,7% για το επόμενο έτος, αν και ο Γάλλος πρωθυπουργός έχει δηλώσει ότι θα μπορούσε να δεχτεί ένα έλλειμμα έως 5%.

Θα μπορούσε ένας ελάχιστος φόρος στους υπερπλούσιους (φόρος Ζικμάν) να αποτελέσει ανάσα ώστε να γλιτώσουν από το ψαλίδι πολλές δαπάνες του κράτους πρόνοιας, ωστόσο οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ της Γαλλίας απειλούν και δεν συζητούν καν την πρόταση.

«Ξεφαντώνει» η ακροδεξιά

Η Γαλλία βρίσκεται σήμερα σε μια περίοδο έντονης πολιτικής αστάθειας, οικονομικής πίεσης και κοινωνικών εντάσεων, γεγονός που στρώνει το έδαφος για την ανάδειξη φωνών που προβάλλονται ως «αντισυστημικές». Σε αυτό το πλαίσιο, η Μαρίν Λεπέν και η Εθνική Συσπείρωση (RN) αξιοποιούν την αποτυχία ενός «κατεστημένου» (τεχνοκράτες, Βρυξέλλες, μετανάστες, σύμφωνα με το RN) το οποίο μετατρέπεται σε σύμβολο ευρύτερης κοινωνικής κρίσης.

Πολλοί ψηφοφόροι του κόμματος ζουν σε «περιθωριοποιημένες περιοχές», πληττόμενες από αποβιομηχάνιση, απώλεια θέσεων εργασίας και περιορισμένη πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την πτώση της αγοραστικής τους δύναμης, τους κάνουν να αισθάνονται πολιτικά αόρατοι.

Σε αυτό το πλαίσιο, το RN έχει διευρύνει την ατζέντα του πέρα από τα παραδοσιακά θέματα της ακροδεξιάς, όπως η μετανάστευση και η ασφάλεια, προβάλλοντας τον εαυτό του ως κόμμα που «εκπροσωπεί τους πληγέντες», όλους όσοι δηλαδή αισθάνονται ότι έχουν μείνει πίσω από την πρόοδο και την ανάπτυξη της χώρας.