Η γοητεία των φυλακών και του εγκλεισμού

Για λόγους ιστορικούς και κοινωνικούς, που δεν θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε στον περιορισμένο χώρο ενός σημειώματος, το αστικό ελληνικό κράτος γοητευόταν πάντα από την καταστολή των ελευθεριών των υπηκόων του. Οι φυλακές, οι εξορίες και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης ήταν πάντοτε μια επιλέξιμη λύση για κάθε κοινωνικό πρόβλημα που παρουσιαζόταν. Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά σήμερα στο ζήτημα των προσφυγικών ροών που καταλήγουν στη χώρα μας.

Στους κυβερνητικούς κύκλους, και όχι μόνο, δυστυχώς το πρόβλημα εξετάζεται ερήμην ουσιαστικών παραμέτρων του. Η ελληνική πολιτική είναι φανατικά προσδεμένη στον εσμό των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων που είτε καταστρέφουν κράτη και κοινωνίες που δεν είναι της αρεσκείας τους (Λιβύη, Συρία, Ιράκ, Σομαλία, Σουδάν κ.λπ. κ.λπ.) είτε λεηλατούν τον πλούτο άλλων χωρών – στην υποσαχάρια Αφρική και όχι μόνο. Η δε λεηλασία συνειδητά υπονομεύει κάθε προσπάθεια οικονομικής ανάπτυξης αυτών των χωρών, η μόνη εξέλιξη που θα μπορούσε να κρατήσει στον τόπο τους τους κατοίκους τους. Οι κυβερνώντες στην Αθήνα αρέσκονται να δηλώνουν ότι βρίσκονται «στη σωστή πλευρά της Ιστορίας», νομιμοποιώντας και εκθειάζοντας κάθε είδους καταστροφική ιμπεριαλιστική επέμβαση –στρατιωτική, πολιτική, οικονομική– σε αυτούς τους τόπους.

Η σημερινή κυβέρνηση ανοιχτά υποστηρίζει τις πολιτικές του Ισραήλ, είτε τη γενοκτονία που διαπράττει είτε τη δηλωμένη πρόθεσή του να εκδιώξει 5-6 εκατομμύρια Παλαιστινίους από τη γενέθλια γη τους. Δηλαδή, αν φύγουν και εκδιωχθούν οι άνθρωποι αυτοί, δεν θα γίνουν πρόσφυγες και «παράνομοι μετανάστες»;

Αφού λοιπόν η κυβέρνηση (όχι μόνο η τελευταία) ενεργά μετέχει στους μηχανισμούς δημιουργίας προσφύγων, δηλώνει, αντιφατικά στη συνέχεια, ότι το προσφυγικό αποτελεί ύψιστη απειλή για τη χώρα. Και για να το αντιμετωπίσει υιοθετεί τις πλέον μισάνθρωπες πρακτικές: τον προσφιλή της εγκλεισμό, πρώτα και κύρια. Επιστρατεύει προς τούτο τις πλέον αντιδραστικές φωνές και πρακτικές είτε μέσα στην κυβέρνηση και στο κράτος είτε μέσα στην κοινωνία. Αδιαφορεί δε για διεθνείς συμβάσεις σε σχέση με την προστασία προσφύγων ακυρώνοντας ένα σημαντικό μέρος του διεθνούς δικαίου, το οποίο όμως επίμονα η ίδια κυβέρνηση, σε άλλα πεδία, επικαλείται.

Οπως μας έχει συνηθίσει η ελληνική πολιτική ζωή, τα μεγάλα λόγια και σχέδια ουδεμία σχέση με την πραγματικότητα έχουν και δεν υπάρχει η παραμικρή πρόβλεψη για τις προφανείς συνέπειές τους. Εγκλεισμός σημαίνει φυλακές. Η χώρα με 11.000-12.000 κρατούμενους έχει ήδη υπερβεί κατά 110% τη χωρητικότητα των φυλακών της. Η πρόσθεση δέκα, είκοσι, τριάντα ή και περισσότερων χιλιάδων εγκλείστων προϋποθέτει χώρους εγκλεισμού νέου τύπου – κάτι σαν τα στρατόπεδα φύλαξης που σχεδιάζει το Ισραήλ για να κλείσει τους κατοίκους της Γάζας. Δεν μιλάμε πλέον για «κλειστές δομές» εκατοντάδων, μιλάμε για αληθινά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Για μία χώρα-φυλακή με όλες τις συνέπειες για την κοινωνία της.

Η λύση της επίδοσης ταξιδιωτικών εγγράφων στους πρόσφυγες ή μετανάστες ώστε να μεταβούν εκεί όπου επιθυμούν και να μεταφέρουν το πρόβλημα στους βασικούς για τη δημιουργία του ενόχους είναι απαγορευμένη σκέψη και επιλογή για τους Ελληνες πολιτικούς. Ισως έχουν γοητευτεί από τις αντιλήψεις του κ. Νετανιάχου. Ισως όμως να τρέμουν στην ιδέα να έρθουν σε ρήξη με τους συμμάχους-εταίρους-ευεργέτες της Ελλάδας. Αυτούς που τη «διέσωσαν» με τα μνημόνια.

Εξάλλου με κάτι τέτοια θα έθεταν εαυτούς εκτός της «σωστής πλευράς της Ιστορίας».

 Ο Γιώργος Μαργαρίτης είναι καθηγητής Σύγχρονης Πολιτικής και Κοινωνικής Ιστορίας