Η Μαρία Κορίνα Ματσάδο και η γεωπολιτική του Νόμπελ

Η απονομή του Νόμπελ Ειρήνης στη Μαρία Κορίνα Ματσάδο, ηγέτιδα της αντιπολίτευσης της Βενεζουέλας, αναγνωρίζεται ως βαθιά πολιτική κίνηση, καθώς έρχεται σε μια περίοδο γεωπολιτικών αναταραχών. Σε μια συγκυρία αυξανόμενης έντασης ανάμεσα στο καθεστώς Μαδούρο και την Ουάσινγκτον, η αναγνώριση της Ματσάδο αποτελεί ένα ισχυρό διπλωματικό μήνυμα.

Η βράβευση μιας αντι-καθεστωτικής προσωπικότητας έρχεται σε μια περίοδο έντονης Αμερικανικής πίεσης προς τη Βενεζουέλα. Η εν λόγω πίεση δεν περιορίζεται στις οικονομικές κυρώσεις, αλλά επεκτείνεται και σε στρατιωτική παρουσία στην περιοχή. Η αναφορά ότι αμερικανικά πλοία περιπολούν και κατηγορούνται πως «βομβαρδίζουν πλοιάρια» στη θάλασσα της Βενεζουέλας με την αιτιολογία πως μετέφεραν ναρκωτικά, καθώς και πως συνδέονται με κυκλώματα του καθεστώτος, εντείνει το ήδη τεταμένο κλίμα.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή Νόμπελ φαίνεται να επιδιώκει δύο παράλληλους στόχους. Από τη μία, επιδιώκει την απονομιμοποίηση του καθεστώτος Μαδούρο, καθώς η βράβευση της Ματσάδο εκλαμβάνεται ως διεθνής επιβεβαίωση της αντίστασης της αντιπολίτευσης. Προσφέροντας στη Ματσάδο ένα παγκόσμιο βήμα, υπογραμμίζονται οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που λαμβάνουν χώρα επί διακυβέρνησης Μαδούρο. Από την άλλη, στέλνει ένα μήνυμα ανεξαρτησίας, παρακάμπτοντας επί της ουσίας την προσδοκία του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ για τη δική του βράβευση. Επιλέγοντας να τιμήσει μέλος της αντιπολίτευσης, η Επιτροπή υπογράμμισε ότι η αναγνώριση δίνεται στον λαϊκό αγώνα για τη δημοκρατία και όχι στις κινήσεις της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.

Ποια είναι η Μαρία Κορίνα Ματσάδο

Η 58χρονη Μαρία Κορίνα Ματσάδο, την οποία το περιοδικό Times έχει χαρακτηρίσει ως «Σιδηρά Κυρία», είναι ηγέτιδα της αντιπολίτευσης και συντονίστρια του φιλελεύθερου πολιτικού κινήματος Vente Venezuela.

Υπήρξε εκλεγμένο μέλος της Εθνικής Συνέλευσης (2011-2014) και ίδρυσε την αστική ένωση Sumate, εστιάζοντας στην εποπτεία και τη διαφάνεια των εκλογών. Το 2014, πρωτοστάτησε σε διαδηλώσεις κατά της κυβέρνησης Μαδούρο που κατέληξαν σε βίαια επεισόδια με 15 νεκρούς.

Παρά την απαγόρευση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι από την κυβέρνηση Μαδούρο ενόψει των προεδρικών εκλογών του Ιουλίου 2024, η Ματσάδο στήριξε τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης Εδμούνδο Γκονσάλες Ουρούτια, στον οποίο παρέδωσε τη σκυτάλη.

Η διαφοροποίηση από τον Γουαϊδό

Η επιλογή της Ματσάδο αποτελεί επίσης μια προσπάθεια της διεθνούς κοινότητας να προβάλει ένα ισχυρό πρόσωπο της αντιπολίτευσης, μετά την αποτυχία και τη δυσφήμιση του προηγούμενου αντι-καθεστωτικού, Χουάν Γουαϊδό. Ο Γουαϊδό, ο οποίος είχε στηριχθεί έντονα από τα δυτικά μέσα, είχε μπλεχτεί σε κύκλωμα διαφθοράς και έχει κατηγορηθεί για εθνική προδοσία, γεγονός που κλόνισε την αξιοπιστία της αντιπολίτευσης. Η Ματσάδο, μια διπλωματούχος βιομηχανικής μηχανικής που προέρχεται από οικογένεια με πολιτική παράδοση, προβάλλεται πλέον, μέσω της διεθνούς αυτής αναγνώρισης, ως η αξιόπιστη εναλλακτική για τη δημοκρατία.

Γιατί επέλεξαν τη Ματσάδο για το Νόμπελ Ειρήνης

Η Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ δήλωσε πως η Ματσάδο πληροί τα τρία κριτήρια για την απονομή του βραβείου: συμβολή για ειρηνική συνύπαρξη κρατών, προσπάθεια αποστρατικοποίησης, δημιουργία θεσμών που επιδιώκουν ειρηνική επίλυση συγκρούσεων.

Η Επιτροπή τόνισε ότι το βραβείο αναγνωρίζει «το ακούραστο έργο της στην υπεράσπιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και στον αγώνα για μια ειρηνική μετάβαση από τη δικτατορία στη δημοκρατία». Πρόσθεσε δε, ότι «τιμούσε γενναίες γυναίκες και άνδρες που αντιστάθηκαν στην καταστολή, που κουβαλούσαν την ελπίδα της ελευθερίας στα κελιά των φυλακών, στους δρόμους και στις δημόσιες πλατείες».

Παράλληλα, όπως ανέφερε «τον περασμένο χρόνο, η κα Ματσάδο αναγκάστηκε να ζει κρυμμένη λόγω σοβαρών απειλών για τη ζωή της», ενώ «έφερε κοντά την αντιπολίτευση της χώρας της. Δεν δίστασε ποτέ να αντισταθεί στη στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας της Βενεζουέλας. Ήταν σταθερή στην υποστήριξή της για μια ειρηνική μετάβαση στη δημοκρατία». Σύμφωνα με το Reuters, η Επιτροπή την επαίνεσε για το ότι «κρατάει αναμμένη τη φλόγα της δημοκρατίας μέσα σε ένα αυξανόμενο σκοτάδι».

Προηγούμενες αναγνωρίσεις

Η Ματσάδο αποτελεί «ένα από τα πιο εξαιρετικά υποδείγματα πολιτικού θάρρους στη Λατινική Αμερική των τελευταίων χρόνων», σύμφωνα με τον πρόεδρο της Επιτροπής, Γέργκεν Βάτνε Φρίντνες.

Το 2024 τιμήθηκε με το Βραβείο Ζαχάρωφ (από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) και το Βραβείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Βάκλαβ Χάβελ από το Συμβούλιο της Ευρώπης και το 2025 έλαβε το Βραβείο Κοινωνικού Θάρρους Ιβάν Άλλεν Τζούνιορ και συμπεριλήφθηκε ανάμεσα στους 100 ανθρώπους με την περισσότερη επιρροή στον κόσμο.