Το ντοκιμαντέρ «Κράτα την ψυχή σου και περπάτα» προσφέρει μια μαρτυρία για την πολιορκημένη Γάζα μέσω βιντεοκλήσεων μεταξύ της Ιρανής σκηνοθέτριας Σεπιντέ Φαρσί και της νεαρής Παλαιστίνιας φωτορεπόρτερ Φατμά Χασόνα.
Η βαθιά ανθρώπινη ταινία της Φαρσί προβλήθηκε πριν από λίγες βδομάδες στις Νύχτες Πρεμιέρας και καταχειροκροτήθηκε από το ενθουσιώδες κοινό που γέμισε το σινεμά «Δαναός». Λίγες μέρες πριν από την πολυσυζητημένη κατάπαυση του πυρός –πριν από λίγες μέρες την ακολούθησαν βομβαρδισμοί και εκ νέου κατάπαυση– η σκηνοθέτρια βρέθηκε στην Αθήνα για τις ανάγκες προώθησης του φιλμ και συνομιλήσαμε μαζί της.
Αρχικά, πείτε μας πώς βρήκατε τη συγκεκριμένη πρωταγωνίστρια που είναι πραγματικά συγκλονιστική. Μου έκανε εντύπωση ότι σε όλες τις συνομιλίες σας δεν χάνει στιγμή την ψυχραιμία και την αισιοδοξία της.
Η Φατμά υπέγραφε τα ποιήματα με τα οποία συνόδευε τις φωτογραφίες της ως φωτορεπόρτερ με το μικρό της όνομα. Μου τη σύστησε ένας κοινός φίλος τον οποίο γνώρισα στο Κάιρο, όταν έφτασα εκεί τον Φεβρουάριο του 2024 προκειμένου να βρω τρόπο να πάω στη Γάζα μέσω της Ράφα, αλλά δεν τα κατάφερα, αφού ως γνωστόν οι Ισραηλινοί έκοψαν κάθε δίοδο που οδηγούσε στην πολύπαθη περιοχή. Επικοινώνησα μαζί της μέσω μέιλ τον Μάρτιο, λίγες μέρες μετά την ισραηλινή εισβολή στη Γάζα. Στη συνέχεια ακολούθησαν οι online συζητήσεις που είχαμε όλο αυτό το διάστημα.
Θεωρείτε ότι όσα εξακολουθούν να συμβαίνουν σήμερα στη Γάζα έχουν την αφετηρία τους στη σφαγή και την ομηρία των Ισραηλινών από τη Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023;
Σαφώς και όχι, αφού η ιστορία δεν ξεκινά στις 7 Οκτωβρίου αλλά σχεδόν ένα αιώνα πριν. Από τότε δηλαδή που η Παλαιστίνη ήταν υπό βρετανική κατοχή, προτού αποφασίσουν οι μεγάλες δυνάμεις να επιτρέψουν την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ στα εδάφη της. Και δυστυχώς αυτή την ιστορία την ξεχνάμε συνεχώς.
Την ξεχνάμε όντως ή κάνουμε πως την ξεχνάμε;
Πολλές φορές κάνουμε σκόπιμα ότι την ξεχνάμε. Ομως σαφώς κάτι τέτοιο είναι ανεπίτρεπτο για ένα κατ’ εξακολούθηση έγκλημα που νομιμοποιείται μέσω της προπαγάνδας που κάνει καλά τη δουλειά της. Η γενοκτονία λοιπόν συνεχίζεται κι αποτελεί ντροπή για όλη την ανθρωπότητα αλλά ειδικά για τη Δύση που έχει τη δύναμη να το τερματίσει, αλλά δεν το κάνει.
Για ποιο λόγο πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;
Επειδή προφανώς εξυπηρετεί τα σχέδια κάποιων. Δεν γνωρίζω αν ο στόχος είναι να μετατραπεί η Γάζα σε Ριβιέρα της περιοχής ή αν ο απώτερος σκοπός είναι να φύγουν οι Παλαιστίνιοι από τα εδάφη τους. Ξέρετε όμως τι με ενοχλεί πιο πολύ; Ενώ σχεδόν όλα τα ΜΜΕ δείχνουν εικόνες από τους βομβαρδισμούς στη Γάζα ή τις αντιδράσεις των Ισραηλινών για ό,τι συμβαίνει, δεν ρώτησε κανείς τους Παλαιστινίους πώς νιώθουν και τι σκέφτονται για όλο αυτό το κακό που τους έχει βρει μέσα στα ίδια τους τα σπίτια. Αυτό το κενό προσπαθήσαμε να καλύψουμε με την ταινία μας.
Από την αρχή του φιλμ είχατε καταλήξει στη μορφή που θα είχε;
Οχι. Οταν εγκλωβίστηκα στο Κάιρο, άρχισα να καταγράφω τις μαρτυρίες πολλών Παλαιστινίων (οι περισσότεροι από τους 130.000 που έφυγαν τις πρώτες μέρες από τη βομβαρδισμένη Γάζα έφτασαν εδώ) που μοιράστηκαν μαζί μας τις αρχικές εικόνες φρίκης. Οταν μίλησα όμως για πρώτη φορά και κατέγραψα οn camera το πρόσωπο της Φατμά, κατάλαβα ότι η ταινία ήταν όλη δική της. Επιπλέον με ενδιέφερε πολύ η άποψη ενός ανθρώπου που βρίσκεται ακόμη εκεί, βιώνει τον όλεθρο των βομβαρδισμών και μπορεί –ρισκάροντας συχνά τη ζωή του– να περιγράψει από κοντά όσα συμβαίνουν.
Δεν σας παραξένεψε που η Φατμά σκοτώθηκε αφού δεν ήθελε να φύγει από τη Γάζα;
Ναι. Ηταν από τις ερωτήσεις που της έκανα στην πρώτη αλλά και στην τελευταία συνομιλία που είχαμε και μου απάντησε με τον ίδιο τρόπο. Οχι, δεν το σκέφτηκε ποτέ να φύγει από εκεί, παρότι ο θάνατος την κυνηγούσε. Νομίζω ότι η αγάπη για τον τόπο της και η ελπίδα ότι κάποτε θα τελειώσει ο πόλεμος της έδιναν δύναμη.
Σας προβλημάτισε ως σκηνοθέτρια το γεγονός ότι η ηρωίδα σας ήταν κάπως απολιτίκ και θρησκόληπτη;
Οχι ιδιαίτερα, γιατί κι εγώ από ένα τέτοιο περιβάλλον προέρχομαι. Οι γονείς μου πίστευαν στον Θεό –η μητέρα μου ακόμη πιστεύει– αλλά ήταν ανοιχτόμυαλοι. Μπορεί σήμερα εγώ να είμαι άθεη αλλά κατανοώ τον τρόπο σκέψης όσων πιστεύουν σε μια θρησκεία. Το στοιχείο που χαρακτήριζε τη Φατμά είναι ότι ήταν ανοιχτή στον διάλογο αλλά και σε ιδέες που ήταν αντίθετες με τα πιστεύω της κι αυτό ήταν το σημαντικότερο για μένα. Και γι’ αυτό, όπως θα είδατε στο φιλμ, μοιράστηκα με εκείνη τις δικές μου εμπειρίες ώστε όχι μόνο να νιώσει ότι μιλά με κάποια που την καταλαβαίνει αλλά και να μη χάσει την ελπίδα της.
INFO
Το φιλμ «Κράτα την ψυχή σου και περπάτα» θα βγει στις αίθουσες στις 6 Νοεμβρίου σε διανομή One from the Heart
