Μήπως το σενάριο του πυρηνικού τρόμου έχει ήδη τεθεί σε τροχιά; Είναι το ερώτημα που διατυπώνεται όλο και πιο συχνά, καθώς ο κόσμος παρακολουθεί με τρόμο μια σύγκρουση χωρίς προηγούμενο να ξεδιπλώνεται ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν.
Το Τελ Αβίβ βομβαρδίζει μεθοδικά στρατιωτικούς, ενεργειακούς και πυρηνικούς στόχους στην ιρανική επικράτεια, ενώ η Τεχεράνη απαντά με καταιγισμό βαλλιστικών πυραύλων και drone, ανεβάζοντας τη σύρραξη σε επίπεδο στρατηγικής αναμέτρησης.
Την ώρα που η διεθνής κοινότητα σιωπά ή αρκείται σε χλιαρές εκκλήσεις, ο Νετανιάχου αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο δολοφονίας του Χαμενεΐ, παρουσιάζοντάς την ως μέσο για τον τερματισμό του πολέμου. Και καθώς ο Τραμπ δηλώνει πως το Ιράν βρίσκεται ήδη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ταυτόχρονα καλεί –μέσω απειλητικού μηνύματος στο Truth Social– σε άμεση εκκένωση της Τεχεράνης.
Μέσα σε αυτό το κλίμα αβεβαιότητας και στρατιωτικής κλιμάκωσης, η διεθνής αρθρογραφία διατυπώνει τρία επικρατέστερα σενάρια για την εξέλιξη της κρίσης – το καθένα πιο δραματικό από το άλλο.
Σενάριο 1: Κατάπαυση πυρός και συμφωνία για τα πυρηνικά
Σύμφωνα με το Foreign Policy, το πρώτο σενάριο είναι ότι η Τεχεράνη θα αναγκαστεί να «αποδεχθεί άμεσα μια κατάπαυση του πυρός» και να επιστρέψει στις διαπραγματεύσεις, αποδεχόμενη τους όρους των ΗΠΑ. Η Ουάσινγκτον ζητούσε στους τελευταίους γύρους διαπραγματεύσεων τον αφοπλισμό του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος με αντάλλαγμα την άρση των ασφυκτικών οικονομικών κυρώσεων.
Σε αυτό το πλαίσιο, υψηλόβαθμος Ιρανός διπλωμάτης αποκάλυψε στον αντιπολιτευόμενο ιστότοπο IranWire ότι η ηγεσία της χώρας είναι πρόθυμη να εγκαταλείψει τον εμπλουτισμό ουρανίου για να διασωθεί το καθεστώς. «Η πραγματική προτεραιότητα του ανώτατου ηγέτη [Αλί Χαμενεΐ] είναι η επιβίωση του καθεστώτος.
Ο στρατός και οι Φρουροί της Επανάστασης θα χάσουν αναπόφευκτα τον έλεγχο της κατάστασης. Δεν θέλουμε να επαναλάβουμε το λάθος του Σαντάμ Χουσεΐν. Είμαστε πρόθυμοι να διαπραγματευτούμε, αλλά χρειαζόμαστε μια λύση που να σώζει τα προσχήματα», εκμυστηρεύτηκε ο διπλωμάτης υπό καθεστώς ανωνυμίας.
Σενάριο 2: Δολοφονία Χαμενεΐ για «λήξη του πολέμου»
Ένα δεύτερο σενάριο είναι η συνέχιση του πολέμου μέχρι την πτώση του ιρανικού καθεστώτος. «Ο Νετανιάχου μοιάζει να ακολουθεί το μοντέλο που χρησιμοποίησε για να παραλύσει τη Χεζμπολάχ. Αφού εξουδετερώσει τη στρατιωτική ηγεσία του Ιράν, μπορεί να στραφεί στην πολιτική ηγεσία. Το κενό που θα προκύψει θα μπορούσε να προκαλέσει εσωτερική πάλη και να οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη λαϊκή εξέγερση από εκείνη του 2022 (Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία)», προβλέπει το The Economist.
Η δολοφονία του ανώτατου ηγέτη Χαμενεΐ εμφανίζεται, μάλιστα, με σχετική σαφήνεια στα σχέδια του ισραηλινού κράτους. Ο ίδιος ο Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε στις 16 Ιουνίου στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο ABC ότι η εξόντωση του Χαμενεΐ «δεν θα οδηγήσει σε κλιμάκωση, αλλά θα θέσει τέλος στη σύγκρουση», απαντώντας σε δημοσιεύματα που ήθελαν τον Ντόναλντ Τραμπ να έχει ασκήσει βέτο σε ένα τέτοιο σχέδιο.
Η ισραηλινή πολιτική ηγεσία εκτιμά ότι «το χάσμα μεταξύ εξουσίας και λαού στο Ιράν είναι τόσο βαθύ όσο το 1979, κατά την πτώση του Σάχη», και ότι πρόκειται για μια σπάνια, ιστορική ευκαιρία να εξοντωθεί ολόκληρος ο «ιρανικός άξονας» στη Μέση Ανατολή, μετά την εξουδετέρωση των θυγατρικών του (Χαμάς στη Γάζα, Χεζμπολάχ στον Λίβανο, καθεστώς Άσαντ στη Συρία).
Σενάριο 3: Πόλεμος φθοράς και νέος «πυρηνικός τρόμος»
Μια τρίτη πιθανότητα, ελλείψει αμερικανικής στρατιωτικής επέμβασης, είναι η συνέχιση της σύγκρουσης με τη μορφή ενός πολέμου φθοράς. «Ακόμα κι αν οι μαζικοί βομβαρδισμοί του Ισραήλ σταματήσουν υπό τη διεθνή πίεση, μια σύγκρουση χαμηλής έντασης μπορεί να συνεχιστεί για μήνες», εκτιμά και πάλι το Foreign Policy.
Σε αυτό το σενάριο, το Ιράν θα μπορούσε να συνεχίσει να χτυπά το Ισραήλ, αποκαθιστώντας το κύρος του στην περιοχή και ενδεχομένως πυροδοτώντας αντιδράσεις της ισραηλινής κοινής γνώμης κατά του Νετανιάχου. Η Τεχεράνη ίσως επιχειρήσει να αναπτύξει κρυφά το πυρηνικό της πρόγραμμα και να συντονίσει στρατιωτικές επιχειρήσεις ή «τρομοκρατικές ενέργειες» εντός του Ισραήλ με συμμάχους της, εγκαθιστώντας έτσι ένα νέο ισοζύγιο του τρόμου, σύμφωνα με τον αμερικανικό ιστότοπο εξωτερικής πολιτικής.
Ο άγνωστος παράγοντας: Η στάση των ΗΠΑ
Το μεγάλο ερωτηματικό που μπορεί να κρίνει την τελική έκβαση είναι η στάση των ΗΠΑ. Θα εμπλακεί στρατιωτικά η Ουάσινγκτον και θα επιδιώξει να ανατρέψει το καθεστώς των μουλάδων;
Μέχρι στιγμής επικρατεί ασάφεια. Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε στις 16 Ιουνίου στη σύνοδο των G7 ότι «μια συμφωνία πρόκειται να υπογραφεί» σχετικά με τη σύγκρουση, προσθέτοντας: «Το Ιράν βρίσκεται ήδη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, θέλουν συμφωνία».
Λίγο αργότερα όμως, μέσω του Truth Social, ανήρτησε δραματικό μήνυμα: «Όλοι πρέπει να εκκενώσουν αμέσως την Τεχεράνη», γεγονός που προκάλεσε φήμες για επικείμενη στρατιωτική επέμβαση, αλλά τελικά ερμηνεύτηκε από τα αμερικανικά μέσα ως πίεση για διαπραγματεύσεις. Σήμερα, ο Ντόναλντ Τραμπ αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις δημοσιογράφων σχετικά με το αν οι ΗΠΑ σχεδιάζουν να πλήξουν το Ιράν ή τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του. Δήλωσε ότι οι Ιρανοί έχουν προσεγγίσει τις ΗΠΑ, αλλά αισθάνεται ότι «είναι πολύ αργά για να μιλάμε».
Διαβάστε επίσης:
Κυβέρνηση Μητσοτάκη: Προεδρία στο ΣΑ ΟΗΕ, απουσία στη διπλωματία για Ιράν–Ισραήλ
Το Ισραήλ προετοίμαζε μήνες την επίθεση στο Ιράν για να καταστρέψει την αεράμυνά του
Ιράν: «Ληστεία» στο ιρανικό κρυπτονόμισμα από ομάδα χάκερ που συνδέεται με το Ισραήλ
