Τον Ιανουάριο του 2020, με τις πόρτες του Βερολίνου κλειστές για την Ελλάδα και με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να παρακαλάει –ανεπιτυχώς– για πρόσκληση στη Διάσκεψη για τη Λιβύη, η κυβέρνηση επιστρατεύει έναν «σύμμαχο ανάγκης»: τον πολέμαρχο Χαλίφα Χαφτάρ. Με τη συνοδεία μπριζόλας στις ταβέρνες στη Βάρη και επικοινωνιακών πυροτεχνημάτων, ο Λίβυος στρατάρχης παρουσιάζεται ως εκπρόσωπος των ελληνικών συμφερόντων.
Το Documento είχε αναδείξει πρωτοσέλιδα στις 19 Ιανουαρίου 2020 την επικοινωνιακή και μικροκομματική διαχείριση στο διπλωματικό πεδίο των οξύτατων ανταγωνισμών στη Μεσόγειο. Διαβάστε σχετικά: Ανθ’ ημών Χαφτάρ
Πέντε χρόνια μετά, ο Χαφτάρ φλερτάρει ανοικτά με την Άγκυρα και εξετάζει την αναγνώριση του Τουρκολιβυκού Μνημονίου. Η ελληνική διπλωματία παρακολουθεί, για ακόμη μία φορά, τις εξελίξεις από τον εξώστη.
Το «τουρκολιβυκό» επιστρέφει
Η Βουλή της Λιβύης –εκείνη που ελέγχεται από τον Χαφτάρ και τον Ακίλα Σάλεχ, μέχρι πρότινος θεωρούμενους «συμμάχους» της Ελλάδας– ανακοίνωσε τη σύσταση τεχνικής επιτροπής για να μελετήσει την κύρωση του Τουρκολιβυκού Μνημονίου. Η είδηση συνιστά γεωπολιτικό σεισμό για την Αθήνα. Μέχρι χθες, η μη έγκριση του μνημονίου από το Κοινοβούλιο της Λιβύης ήταν το βασικό νομικό όπλο για την απόρριψή του. Αν η Τρίπολη το υπέγραψε, αλλά η Βουλή της Ανατολής το ακύρωνε, τότε το σύνολο του μηχανισμού ήταν εσωτερικά απονομιμοποιημένο. Αυτό τελειώνει.
Το «φλερτ» Άγκυρας – Βεγγάζης
Εδώ και μήνες, η Τουρκία κινείται συστηματικά στην Ανατολική Λιβύη. Στρατιωτικοί διάλογοι, πολιτικές επαφές, άνοιγμα προξενείου στη Βεγγάζη και επίσημες επισκέψεις Χαφτάρ και Σάλεχ στην Άγκυρα. Όλα αυτά δείχνουν κάτι παραπάνω από διπλωματικό άνοιγμα: δείχνουν μια ενεργή επανασύνδεση, που ενδέχεται να αποδώσει γεωστρατηγικά ανταλλάγματα. Όπως το Μνημόνιο ΑΟΖ με την Τουρκία.
Η Άγκυρα υπόσχεται ενεργειακές επενδύσεις, γεωτρήσεις και πιθανή στήριξη στο διεθνές σκηνικό. Η Αθήνα τι προσφέρει; Σιωπή. Ή, το πολύ, μια καθυστερημένη δήλωση του ΥΠΕΞ περί… ανησυχίας.
Διπλωματία του Instagram και των αρεστών μεταθέσεων
Η ελληνική διπλωματία βρίσκεται ξανά σε θέση θεατή. Όπως ακριβώς και το 2019–2020, όταν χάθηκε το διπλωματικό «τρένο» της Λιβύης λόγω μιας αλληλουχίας σφαλμάτων, προσωπικών στρατηγικών και εσωκομματικών παιχνιδιών. Το Documento τότε είχε προειδοποιήσει τους κινδύνους που θα αντιμετώπιζε η χώρα με την οπορτουνιστική τακτική και την ΙΧ διπλωματία της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Είχε καταγράψει το πώς η Ελλάδα βρέθηκε χωρίς πρέσβη στη Λιβύη και την Κύπρο, ενώ τα διπλωματικά πόστα σε κομβικές πρωτεύουσες μετατράπηκαν σε λάφυρα «ημετέρων». Το Μαξίμου άσκησε προσωπική εξωτερική πολιτική με «κολλητούς» αντί για διπλωμάτες και διέλυσε κάθε προϋπόθεση σοβαρής εκπροσώπησης.
Ο Χαφτάρ τότε φάνταζε ως σανίδα σωτηρίας. Προσγειώθηκε νύχτα στην Αθήνα για να φωτογραφηθεί με τον Δένδια και να δειπνήσει με τον Μητσοτάκη. Ο ίδιος στρατάρχης σήμερα συνομιλεί με τον Γιασάρ Γκιουλέρ στην Άγκυρα για αμυντική συνεργασία.
Το κόστος της αυταπάτης
Η ιδέα πως ο Χαφτάρ θα παραμείνει προσδεδεμένος στο ελληνικό άρμα βασίστηκε σε τέσσερις αυταπάτες:
- Ότι η Ανατολική Λιβύη θα είναι ο ισχυρός πόλος του μέλλοντος.
- Ότι ο Χαφτάρ δεν θα ξεχάσει τις φιλοξενίες στην Αθήνα.
- Ότι η Τουρκία δεν θα καταφέρει να διεισδύσει και σε αυτή την πλευρά της χώρας.
- Ότι η «καλή σχέση» Ελλάδας–Αιγύπτου επαρκεί για να εξισορροπηθεί η τουρκική επιρροή.
Όλα διαψεύδονται με εκκωφαντικό τρόπο. Και το χειρότερο; Η ελληνική διπλωματία μοιάζει να μην έχει plan B.
Η Ελλάδα μόνη της στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο
Όλα αυτά συμβαίνουν ενώ ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου υπενθυμίζει ότι στις διερευνητικές επαφές με την Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται και η κυριαρχία νησιών (!), την ίδια ώρα που το τουρκικό πολεμικό ναυτικό περιπολεί σε όλη τη Μεσόγειο και οι τουρκικές γεωτρήσεις ετοιμάζονται για νέα φάση.
Η μόνη σοβαρή απάντηση θα ήταν η επέκταση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο – και η πλήρης αξιοποίηση της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας. Αλλά ούτε αυτό φαίνεται να είναι προτεραιότητα.
Το ερώτημα πλέον δεν είναι αν η Ελλάδα θα «χάσει» και την Ανατολική Λιβύη. Την έχει ήδη χάσει. Το ερώτημα είναι αν η κυβέρνηση θα συνεχίσει να επενδύει σε διπλωματικές φαντασιώσεις, αγνοώντας τις πραγματικότητες στο πεδίο. Και κυρίως, αν θα πληρώσει ξανά ο ελληνικός λαός το τίμημα των επικοινωνιακών τρικ – μερικών χασαποταβέρνων, λίγων φωτογραφιών και πολλών διπλωματικών παλινωδιών.
Διαβάστε επίσης:
Το ΠΑΣΟΚ ανησυχεί για εξελίξεις στη Λιβύη με το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο
Δίκη Novartis: Αίτημα να κληθεί η «εξαφανισμένη» προστατευόμενη μάρτυρας
Μεϊκόπουλος σε Κυρανάκη: «Χωρίς υποδομές και έλεγχο ο νέος ΚΟΚ θα εφαρμοστεί μόνο στα χαρτιά»
Γεωργιάδης – Ντε Γκρες μαζί στον «Ευαγγελισμό»: Κοντά στον βασιλικό ποτίζεται και η γλάστρα
