Μην πυροβολείτε τη Δημοκρατία
Στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, τα όσα ακούγονται μας βάζουν σε σκέψεις αν ζούμε σε δημοκρατία ή σε ένα ιδιόμορφο καθεστώς που απέχει έτη φωτός από εκείνο που γνωρίζαμε ως δημοκρατία. Όλα τα αντιδημοκρατικά παράδοξα έρχονται με μορφή χιονοστιβάδας. Βρέθηκε στέλεχος του Οργανισμού με διευθυντικό ρόλο επιδοτείται από αυτόν! Ο part time αντιπρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ, παραδέχθηκε ενώπιον της Επιτροπής ότι διαθέτει κτηνοτροφική μονάδα που όμως δεν έχει λάβει ακόμη επιδότηση, ότι είναι μέτοχος σε εταιρία με ζωοτροφές αλλά και ότι η οικογένειά του δραστηριοποιείται στην εκτροφή βοοειδών και έχει λάβει «νόμιμες» επιδοτήσεις.
Και το ερώτημα όχι προς τους γλάρους, αλλά προς την κυβέρνηση. Yπάρχει ασυμβίβαστο στη Δημοκρατίας μας; Ή υπάρχει μια αντίληψη «νοερών ασυμβίβαστων» χωρίς εφαρμογή συγκεκριμένων διατάξεων για τη Γενική Κυβέρνηση την Κεντρική Διοίκηση; Υπάρχει Επιτροπή Διερεύνησης Ασυμβίβαστων όπως έχουν στην πλειοψηφία τους όλες οι δημοκρατικές χώρες; Ή εμείς επαφιόμαστε στη Γενική Γραμματεία Συντονισμού;
Μάλλον αναθεωρητικοποιούμε τη δημοκρατική μας λειτουργία. Δημιουργούμε ένα σύνολο εξαιρέσεων, όπου οι αρμοδιότητες, οι ευθύνες και οι υποχρεώσεις, μπορούν και να μη διασφαλίζουν επαρκώς την ικανότητα τους και να μην τροφοδοτούν το πνεύμα της εύρυθμης αξιολόγησης και αξιοπιστίας. Εξάλλου ο άκρατος νομικοπολιτικός μας φορμαλισμός χωρίζει το δίκαιο από την ηθική και το δίκαιο από το νόμιμο. Με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα σύνολο θεσμοποιημένων ανισοτήτων και παράλληλα να διαμορφώνεται ένας διοικητικός οπορτουνισμός με κριτήρια πρακτικής σκοπιμότητας. Να γιατί η διοίκηση δημιουργεί μόνη της κατ’ ανεξέλεγκτη διακριτική ευχέρεια ανισότητες ακόμη και εκεί που δεν υπάρχουν διαφορές.
Αλλά επίσης ένα ερώτημα που τίθεται είναι αν η συντεταγμένη πολιτεία μας έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά ή τα ποιοτικά χαρακτηριστικά είναι υπό αναζήτηση. Μήπως όλα έχουν καταστεί επιφαινόμενα και αυτό που ουσιαστικά συντελείται είναι η αποθεμελίωση του πυρήνα των ποιοτικών δεδομένων της δημοκρατίας; Η δημοκρατία έχει εκπέσει σ’ ένα πρωθυπουργικό σύστημα που στρέφεται κατά των συνταγματικών αρχών. Αν ο πρωθυπουργός ως primus solus, και ως superior collegalis, υπερβαίνει τις συνταγματικές εγγυήσεις και μέσω ενός επιτελικού κράτους δημιουργεί διοικητικά φέουδα και φεουδάρχες της διοίκησης τότε υπάρχει μια δημοκρατία υπό ακύρωση.
Αν κρίνει κανείς ότι τα τελευταία 6 χρόνια η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη θεσμοθέτησε το ακαταδίωκτο και το επέκτεινε ακόμη περισσότερο με το νέο πειθαρχικό δίκαιο των δημοσίων υπαλλήλων, ενώ στο πλαίσιο των πλουραλιστικών διαφοροποιήσεων (δηλαδή στο χάος των αρμοδιοτήτων όπου μετατίθεται η ευθύνη) παρεκάμφθη και τη λογοδοσία, (η οποία αποσκοπούσε ουσιαστικά στην δημιουργία εμπιστοσύνης στους πολίτες) τότε μιλάμε για μια ελλειμματική δημοκρατία.
Η δημοκρατία χωρίς αξιακό πυρήνα δεν μπορεί να νοηθεί, αυτή είναι εξάλλου και η ποιοτική της διαφορά. Χωρίς διαφάνεια, ελευθερία, ισότητα, λογοδοσία, νομιμοποίηση, χωρίς λειτουργικούς θεσμούς, κλπ δεν υπάρχει. Αυτές είναι οι κυρίαρχες διαστάσεις της δημοκρατίας, τόσο θα λέγαμε ως μορφή πολιτευτικής λειτουργίας όσο και ως κατάκτηση πολιτών. Τι όμως διακρίνουμε αυτά τα τελευταία 6 χρόνια. Μια απίστευτη συσσώρευση αρμοδιοτήτων από συγκεκριμένα εξουσιαστικά παράκεντρα τα οποία εργάζονται για πελατειακές σχέσεις και παράλληλα μια ολιγαρχική κυβερνητική δυναμική που συντηρεί την έκπτωση της πολιτικής και της δημοκρατίας. Κινούμενος σ΄ αυτό το πνεύμα ο πρωθυπουργός ανήγγειλε νομοθετική ρύθμιση που αναθέτει την αποκλειστική ευθύνη για την προστασία και σωστή λειτουργία του Αγνώστου Στρατιώτη εκεί όπου ανήκει όπως τόνισε στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Μια απόφαση που θα απαγορεύει λαϊκές κινητοποιήσεων μπροστά στο Μνημείο Αγνώστου Στρατιώτη. Όμως το Μνημείο Αγνώστου Στρατιώτη αποτελεί σύμβολο των ανώνυμων πεσόντων του πολέμου, των υπερασπιστών της πατρίδας και των αγωνιστών της δημοκρατίας. Η συγκεκριμένη απόφαση αντίκεινται στο δημοκρατικό πνεύμα και θέτει μείζον θέμα πρωθυπουργικής αυταρχικής εκτροπής.
Δημοκρατία δεν είναι μόνο οι θεσμοί και κυρίως δεν είναι μια περιστασιακή εκλεγμένη πλειοψηφία που μπορεί να κάνει ο,τιδήποτε. Σήμερα με τη ΝΔ εμπλέκεται η δημοκρατία στη λογική ενός πρωθυπουργικοκεντρικού συγκεντρωτικού – κομματικού κράτους, το οποίο απέχει έτη φωτός από τη σύσταση της και ασκεί διατακτικές λειτουργίες αντιστρατεύοντας τα δημοκρατικά δεδομένα. Γιατί τι άλλο έχει γίνει με την κυβέρνηση της ΝΔ. Προηγείται το μεταξωτό κοστούμι της εξουσίας και έπεται η δημοκρατία. Η δημοκρατία λειτουργεί ως αφηρημένη προϋπόθεση η οποία υποσκελίζεται από την κυβέρνηση που έχει μετατρέψει το κράτος σε επιχείρηση και σε πελατειακό σύστημα.
Ο Απόστολος Αποστόλου είναι καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας
