Πριν από δύο χρόνια ο Μπάρι Τζένκινς ήταν ο µεγάλος νικητής των βραβείων Οσκαρ µε το «Moonlight». Φέτος, µε τη µόλις τρίτη του ταινία, το αισθηµατικό δράµα «Αν η οδός Μπιλ µπορούσε να µιλήσει», είναι και πάλι υποψήφιος στην κατηγορία του διασκευασµένου σεναρίου για τη θαυµάσια δουλειά του στη µεταφορά του οµότιτλου µυθιστορήµατος του Τζέιµς Μπόλντουιν στο πανί. Συναντήσαµε τον Αφροαµερικανό σκηνοθέτη στο Λονδίνο και είχαµε την παρακάτω αποκλειστική συνέντευξη.
Το tagline της ταινίας είναι «Trust love all the way». Είστε απόλυτα σύµφωνος µε τη φράση αυτή;
Ναι, βέβαια. ∆εν γίνεται να ζει κάποιος χωρίς αγάπη. Πέρα από θλιβερό, είναι σχεδόν απάνθρωπο. Νοµίζω ότι η αγάπη είναι η απάντηση στα περισσότερα βασανιστικά ερωτήµατα της ζωής. Και δεν είναι µόνο δική µου η άποψη αυτή. Σκεφτείτε ότι αυτός ο ιδιαίτερος στοχαστής, ο βαθιά πολιτικοποιηµένος σε όλα του Τζέιµς Μπόλντουιν, έγραψε αυτό το βιβλίο (το οποίο θεωρώ απόσταγµα της κριτικής του σκέψης) σε µια τόσο έντονη πολιτικά ιστορική εποχή, βάζοντας ουσιαστικά την αγάπη στο κορυφαίο βάθρο της ιδεολογίας του. Αυτό νοµίζω πως τα λέει όλα.
Η ταινία όµως δεν µιλάει µόνο για την αγάπη. Θίγει και άλλα ζητήµατα, που έχουν προφανώς πιο κοινωνικοπολιτικό προσανατολισµό.
Μα φυσικά. ∆εν θα µπορούσε να γίνει κι αλλιώς. Οι ερωτικές ιστορίες έχουν διαφορετικούς και ποικίλους προσανατολισµούς. Η «Οδός Μπιλ» βάζει την ιδέα του δίκιου και της αλήθειας πάνω από όλα. Οταν υπάρχει µια κοινωνία µε διάτρητο σύστηµα δικαιοσύνης, ανεξέλεγκτη αστυνοµική βία και πολιτικό σύστηµα που χειραγωγεί τους πολίτες, τότε έχουµε σοβαρά προβλήµατα να λύσουµε. Ο Μπόλντουιν το λέει ξεκάθαρα: µη µένετε απαθείς σε ό,τι προσβάλλει τη νοηµοσύνη και την ανθρωπιά σας. Πάρτε θέση σήµερα, τώρα.
Μπορείτε να µας δώσετε το καθοριστικό στοιχείο του βιβλίου που σας οδήγησε στην απόφαση να το κάνετε ταινία;
Οταν το διάβαζα ένιωθα τόση ένταση από την τραγική ιστορία των ηρώων που δεν µπορούσα να ηρεµήσω. Οµως δεν ήταν αυτό το στοιχείο που µε έκανε να πάρω την οριστική απόφαση για την ταινία. Οταν άρχισα να το δουλεύω στο µυαλό µου συνειδητοποίησα πως το στοιχείο του έργου που µε συνεπήρε ήταν η ελπίδα. Είναι το καύσιµο που χρειάζεσαι για να συνεχίσεις όταν όλα µοιάζουν να γκρεµίζονται γύρω σου. Πιστεύω ότι χωρίς την ελπίδα δεν πας πουθενά.
Είναι αλήθεια πως γράψατε το σενάριο στην Ευρώπη; Αν ναι, γιατί έγινε αυτό;
Οταν ο Μπόλντουιν απογοητεύτηκε από την Αµερική επέλεξε να ζήσει στην Ευρώπη. Το βιβλίο το έγραψε σε µέρη που αποφάσισα να επισκεφτώ, ακολουθώντας τα βήµατά του, για να πιάσω λίγο από το κλίµα και την αύρα της ατµόσφαιρας στις πόλεις όπου έζησε για µεγάλο διάστηµα. Πέρασα αµέτρητες ώρες σε καφέ στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο γράφοντας το σενάριο. Η εµπειρία ήταν αναζωογονητική και κυρίως δηµιουργική. Εντυπωσιάστηκα πολύ ιδίως από τη θετική ενέργεια και τον τρόπο ζωής των Βερολινέζων. Είναι το κάτι άλλο αυτή η πόλη. Κυριολεκτικά µαγεύτηκα.
Σε πολλά σηµεία πάντως του βιβλίου έχετε παρέµβει κάνοντας κάποιες αλλαγές. Για ποιον λόγο;
Το σηµαντικό για µένα ήταν να κάνω µια ταινία µε κριτήριο το δικό µου καλλιτεχνικό ένστικτο, τη δική µου µατιά πάνω σε όσα έγραψε ο Μπόλντουιν. Αυτός άλλωστε είναι ο ρόλος του κάθε σκηνοθέτη. Να δέχεται ερεθίσµατα από παντού και να δίνει τη δική του οπτική στα πράγµατα.
Ποιο ήταν το πιο δύσκολο σηµείο στη διαδικασία να δώσετε τη δική σας άποψη πάνω στο «Αν η οδός Μπιλ µπορούσε να µιλήσει»;
Ισως σας φανεί περίεργο, αλλά εκείνο το στοιχείο που πραγµατικά µε έκανε να ξαγρυπνήσω για αµέτρητες νύχτες είναι ο χτύπος των ντραµς. Ηξερα πόσο σηµαντικό ήταν για το έργο να καταφέρω να πιάσω κινηµατογραφικά το νόηµα της µουσικής όπως φαίνεται και στο βιβλίο του Μπόλντουιν, καθώς είναι πρωτογενές κοµµάτι της δραµατουργίας. Ελπίζω να τα κατάφερα.
Η ιδέα της οικογένειας είναι επίσης πολύ ισχυρή στην ταινία.
Ουσιαστικά έχουµε τις δύο πλευρές του ίδιου νοµίσµατος. Την καλή και την κακή. Οµως δεν βάζουµε ετικέτες, αφού οι συνθήκες ζωής πολλές φορές καθορίζουν τις λειτουργίες τους. Το σηµαντικό είναι να δηµιουργηθούν οι προϋποθέσεις για να προχωρήσει η ζωή προς τα εµπρός.
Μια που µιλήσατε για το µέλλον, τι θα σκεφτόταν ο Μπόλντουιν αν ζούσε σήµερα;
Α, καλά, θα ήταν πολύ εξοργισµένος. Ειδικά µετά την προεδρία Οµπάµα να έρχεται ο Τραµπ… Αν ζούσε κι έβλεπε όλο αυτό το σκηνικό, θα θύµωνε πολύ. Σίγουρα θα είχε απογοητευτεί µε όσα συµβαίνουν σήµερα, όχι µόνο στις ΗΠΑ αλλά σε όλο τον πλανήτη.
Αλήθεια, σας πίκρανε το γεγονός ότι η ταινία σας είναι υποψήφια µόνο για τρία Οσκαρ µετά τον θρίαµβο του «Moonlight»;
Οχι, δεν νιώθω καµιά πίκρα ή απογοήτευση. Το σηµαντικό είναι να κάνω καλά τη δουλειά µου. Ολα τα υπόλοιπα (βραβεία, εισιτήρια, κριτικές κ.λπ.) ακολουθούν.
INFΟ
Η ταινία «Αν η οδός Μπιλ μπορούσε να μιλήσει» κυκλοφορεί στις ελληνικές αίθουσες από τις 21 Φεβρουαρίου σε διανομή Feelgood
