«Ο κόσμος συνεχώς επαναπροσδιορίζεται. Και με τον θάνατο της Κίτον, επαναπροσδιορίζεται για ακόμη μία φορά. Πριν λίγες μέρες, ο κόσμος ήταν ένα μέρος που περιλάμβανε τη Νταϊάν Κίτον. Τώρα είναι ένας κόσμος χωρίς αυτήν. Επομένως, είναι ένας πιο μουντός κόσμος. Αλλά υπάρχουν οι ταινίες της. Και το μεγάλο της γέλιο ακόμα αντηχεί στο μυαλό μου», έγραψε μεταξύ άλλων ο Γούντι Άλεν σε κείμενο που αναδημοσιεύεται στο fp.com, αποχαιρετώντας τη Ντάιαν Κίτον.
Αναλυτικά:
Ίσως είναι λάθος να λες «πιο μοναδική», αλλά όλοι οι κανόνες της γραμματικής —και, υποθέτω, οτιδήποτε άλλο— αναστέλλονται όταν μιλάς για τη Νταϊάν Κίτον. Ασύγκριτη με οποιονδήποτε άλλον έχει γνωρίσει ποτέ ο πλανήτης —ή πρόκειται να γνωρίσει— το πρόσωπό της και το γέλιο της φώτιζαν κάθε χώρο που έμπαινε.
Την είδα για πρώτη φορά σ’ ένα δοκιμαστικό και σκέφτηκα: Αν ο Χάκλμπερι Φιν ήταν μια πανέμορφη νεαρή γυναίκα, θα ήταν η Κίτον…
Εκείνη την περίοδο, ο Ντέιβιντ Μέριτ και εγώ κάναμε οντισιόν στο Θέατρο Μορόσκο για το έργο μου Play It Again, Sam. Ο Σάντι Μάισνερ μάς είχε μιλήσει για μια ανερχόμενη ηθοποιό που ήταν εκπληκτική. Ήρθε και διάβασε για εμάς και μας άφησε άφωνους. Μικρό τεχνικό πρόβλημα: φαινόταν ψηλότερή μου —και θα ήταν αφορμή για αστεία. Σαν δυο μαθητούδια, σταθήκαμε πλάτη με πλάτη πάνω στη σκηνή για να μετρηθούμε. Ευτυχώς ήμασταν ίδιο ύψος, κι έτσι ο Μέριτ την προσέλαβε.
Την πρώτη εβδομάδα των προβών δεν ανταλλάξαμε ούτε λέξη. Εκείνη ντροπαλή, εγώ ντροπαλός, και με δυο ντροπαλούς τα πράγματα μπορεί να γίνουν βαρετά. Κάποια στιγμή, κατά τύχη, κάναμε διάλειμμα την ίδια στιγμή και καταλήξαμε να φάμε κάτι γρήγορο σ’ ένα μαγαζάκι στην Όγδοη Λεωφόρο. Ήταν η πρώτη μας προσωπική επαφή. Το αποτέλεσμα; Ήταν τόσο γοητευτική, τόσο όμορφη, τόσο μαγική, που άρχισα να αναρωτιέμαι αν είχα χάσει τα λογικά μου. Σκέφτηκα: είναι δυνατόν να ερωτευτείς τόσο γρήγορα;
Με τον καιρό άρχισα να φτιάχνω ταινίες για ένα κοινό ενός ατόμου: τη Νταϊάν Κίτον. Ζούσαμε μαζί, και έβλεπα τον κόσμο μέσα από τα μάτια της. Είχε τεράστιο ταλέντο στην κωμωδία και το δράμα, μπορούσε να τραγουδήσει και να χορέψει με συναίσθημα. Έγραφε βιβλία, έκανε φωτογραφία, δημιουργούσε κολάζ, διακοσμούσε σπίτια και σκηνοθετούσε ταινίες. Και πάνω απ’ όλα, ήταν απίστευτα διασκεδαστική.
Παρά τη ντροπαλότητά της, ήταν απολύτως σίγουρη για την αισθητική της κρίση. Είτε σχολίαζε μια δική μου ταινία είτε ένα έργο του Σαίξπηρ, τα έκρινε με το ίδιο μέτρο. Αν θεωρούσε ότι ο Σαίξπηρ είχε κάνει λάθος, δεν την ένοιαζε ποιος τον επαινούσε —πήγαινε με το δικό της ένστικτο και δεν δίσταζε να το πει.
Το στιλ της ήταν ένα θέαμα από μόνο του. Οι ενδυματολογικές της εμπνεύσεις συναγωνίζονταν τις επινοήσεις του Ριουμπ Γκόλντμπεργκ: ρούχα που αψηφούσαν τη λογική, αλλά πάντα λειτουργούσαν. Με τα χρόνια, το στιλ της έγινε πιο εκλεπτυσμένο…
Κάποτε με πήγε στο σπίτι της οικογένειάς της στην Όραντζ Κάουντι για την Ημέρα των Ευχαριστιών. Ήταν εκεί οι γονείς της, τα αδέλφια της, η γιαγιά Κίτον, η γιαγιά Χολ, κι ένας περίεργος τύπος που είχε φέρει μια γαλοπούλα προσφορά από το συνδικάτο του. Μετά το δείπνο, μοίρασαν σεντς και παίξαμε πόκερ. Εγώ, συνηθισμένος σε μεγάλα τραπέζια με σοβαρούς παίκτες, προσπαθούσα να μπλοφάρω τη γιαγιά Κίτον για ένα δεκάρικο. Η Νταϊάν έπαιζε με μανία, σαν να έπαιζε για χιλιάδες. Κέρδισα περίπου 80 σεντς. Νομίζω οι γιαγιάδες δεν ήθελαν ποτέ να με ξαναδούν.
Αυτός ήταν ο κόσμος της Κίτον —οι άνθρωποί της, οι ρίζες της. Ήταν εκπληκτικό πώς αυτό το όμορφο «κορίτσι της υπαίθρου» έγινε βραβευμένη ηθοποιός και σύμβολο στυλ. Περάσαμε μερικά υπέροχα χρόνια μαζί και μετά χωρίσαμε —γιατί, μόνο ο Θεός και ο Φρόιντ θα ήξεραν.
Εκείνη προχώρησε στη ζωή της, γνώρισε ενδιαφέροντες άνδρες, πιο συναρπαστικούς από μένα. Εγώ συνέχισα να προσπαθώ να φτιάξω το αριστούργημα που ακόμα παλεύω να τελειώσω…
Όμως ο κόσμος συνεχώς επαναπροσδιορίζεται. Και με τον θάνατο της Κίτον, επαναπροσδιορίζεται ξανά. Πριν λίγες μέρες, ο κόσμος ήταν ένα μέρος που περιλάμβανε τη Νταϊάν Κίτον. Τώρα είναι ένας κόσμος χωρίς αυτήν. Επομένως, είναι ένας πιο μουντός κόσμος. Αλλά υπάρχουν οι ταινίες της. Και το μεγάλο της γέλιο ακόμα αντηχεί στο μυαλό μου.
