Ο Δένδιας ανοίγει κερκόπορτα για την υποχρεωτική στράτευση των γυναικών

Πρόγραμμα «εθελοντικής στράτευσης» γυναικών, από το 2026 ανακοίνωσε σε συνέντευξή του στη Ναυτεμπορική ο Νίκος Δένδιας, με τη συγκρότηση μονάδας περίπου 100 έως 150 εθελοντριών. Σύμφωνα με τον υπουργό, σκοπός είναι «να δημιουργηθεί η υποδομή και η κουλτούρα» ώστε, εφόσον χρειαστεί, οι γυναίκες να μπορούν να υπηρετήσουν «δίπλα στους άνδρες των Ενόπλων Δυνάμεων».

Η συγκεκριμένη διατύπωση έχει βάρος. Σήμερα, το ποσοστό των γυναικών στο επαγγελματικό στρατιωτικό προσωπικό φτάνει περίπου το 17%. Αυτό όμως αφορά στελέχη και όχι τη θητεία. Ο Δένδιας δεν μιλά για προσλήψεις νέου στρατιωτικού προσωπικού. Μιλά για θητεία. Και η λέξη «εθελοντική» εδώ λειτουργεί ως μεταβατική έννοια: εισάγει μια νέα πραγματικότητα χωρίς να την επιβάλει άμεσα.

Η μονάδα των 100-150 εθελοντριών από το 2026, δεν αλλάζει την επιχειρησιακή ισορροπία των Ενόπλων Δυνάμεων. Δεν καλύπτει ανάγκες στελέχωσης. Ο ρόλος της είναι πολιτικός και κοινωνικός. Να συνηθίσει η κοινωνία την εικόνα της γυναίκας-οπλίτη, να αποκτήσει το στράτευμα εμπειρία στη λειτουργία μεικτών μονάδων θητείας και να δημιουργηθεί διοικητική και υλική υποδομή σε στρατόπεδα και σχολές εκπαίδευσης. Πρόκειται, δηλαδή, για στάδιο προετοιμασίας. Όχι για τελικό μοντέλο.

Το πλαίσιο μέσα στο οποίο γίνεται αυτή η συζήτηση είναι ευρύτερο. Μετά την εισβολή στην Ουκρανία, πολλές χώρες της Ευρώπης έχουν επαναφέρει την έννοια της καθολικής άμυνας. Η Νορβηγία εφαρμόζει υποχρεωτική στράτευση και για γυναίκες από το 2015. Η Σουηδία και η Φινλανδία έχουν επανενεργοποιήσει τη μαζική εφεδρεία. Στις χώρες της Βαλτικής οι γυναίκες συμμετέχουν ήδη σε μονάδες πρώτης γραμμής. Σε Γαλλία και Γερμανία βρίσκεται σε εξέλιξη δημόσια συζήτηση για ενίσχυση της υποχρεωτικής θητείας.

Ο κοινός παρονομαστής είναι δύο παράγοντες: ο φόβος πολεμικής κλιμάκωσης στην Ευρώπη και η μειωμένη διάθεση των νέων ανδρών να στρατευθούν. Στην Ελλάδα το πρόβλημα επιτείνεται από το δημογραφικό. Ο αριθμός των στρατεύσιμων ανδρών μειώνεται σταθερά. Σε τέτοιες συνθήκες, η επέκταση του στρατολογικού φάσματος γίνεται όχι επιλογή, αλλά περιθώριο ασφαλείας για το κράτος.

Γι’ αυτό η δήλωση του Νίκου Δένδια δεν περιορίζεται στο ότι «από το 2026 ξεκινά ένα πιλοτικό πρόγραμμα». Σηματοδοτεί την έναρξη πολιτικής προσαρμογής προς ένα μοντέλο καθολικής στρατιωτικής υποχρέωσης σε βάθος χρόνου. Όχι σήμερα, όχι αύριο, αλλά με το έδαφος έτοιμο όταν το επιβάλλουν οι συνθήκες.

Το είναι βαθιά κοινωνικό. Αγγίζει το πώς αντιλαμβανόμαστε τη σχέση κράτους και πολίτη, τι σημαίνει άμυνα σε περίοδο αβεβαιότητας και ποιος αποφασίζει πότε κάτι «χρειάζεται». Η «εθελοντική» φάση είναι ο προθάλαμος. Η συζήτηση για το επόμενο βήμα έχει ήδη ξεκινήσει – έστω και αν ακόμη δεν ονομάζεται.

Το πραγματικό ερώτημα δεν είναι αν θα ανοίξει η συζήτηση για την υποχρεωτική στράτευση των γυναικών. Είναι πότε.