Ο διακεκριμένος εικαστικός Κωστής Βελώνης παρουσιάζει στην Ελευσίνα την in situ γλυπτική εγκατάσταση «Στάχυα πέφτουν σε τσιμεντένια δάπεδα», με αφετηρία τη μυθολογική και ιστορική παράδοση της Ελευσίνας
Η 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, σε συνδιοργάνωση με το Φεστιβάλ Αισχύλεια 2022, παρουσιάζει το “Μυστήριο 22 | Στάχυα πέφτουν σε τσιμεντένια δάπεδα”, την in situ εικαστική εγκατάσταση του διεθνώς αναγνωρισμένου εικαστικού Κωστή Βελώνη. Η έκθεση φιλοξενείται έως την Κυριακή 23 Οκτωβρίου στον προαύλιο χώρο πίσω από το ανοιχτό θέατρο του Παλαιού Ελαιουργείου.
Η εγκατάσταση αντλεί έμπνευση από τον μύθο της θεάς Δήμητρας, θεά της καλλιέργειας και της γονιμότητας, και της κόρης της, Περσεφόνης. Με μία αυστηρή γεωμετρική οριοθέτηση που λειτουργεί ως ένας μηχανισμός κυοφορίας αλλά και συγκομιδής, οι αγροτικές δραστηριότητες συνδέονται με την ερωτική πράξη. Ωστόσο, η ερωτική αφήγηση στη μνημειακή αυτή γλυπτική εγκατάσταση δεν υπογραμμίζεται μόνο με το τριγωνικό σχήμα της δομής της, αλλά εντοπίζεται και στη λειτουργικότητα της κατασκευής. Οι «μηροί της Δήμητρας» λειτουργούν ως ένα καταφύγιο εντόμων με ορόφους που αποτελούνται από διαφορετικά ανακυκλώσιμα υλικά και φυτά, τα οποία «αποπλανούν» όλα τα είδη των εντόμων, που συνδράμουν στη διαδικασία της επικονίασης.
Ο εικαστικός Κωστής Βελώνης αναφέρει για την έκθεση
Η γλυπτική εγκατάσταση «Στάχυα πέφτουν σε τσιμεντένια δάπεδα» έχει ως αφετηρία την μυθολογική και ιστορική παράδοση της Ελευσίνας και αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης μελέτης για την τεκτονική σύσταση του ανιμισμού. Η θεά Δήμητρα και η κόρη της, η Περσεφόνη, προσφέρουν την ιδανική αφήγηση για τον σχεδιαστικό εναγκαλισμό του ανόργανου με το οργανικό στοιχείο και το πώς φαινομενικά διαφορετικές οντότητες και φυσικά φαινόμενα, που ορίζονται από την κίνηση και την ακινησία, την έμψυχη και την άψυχη ύλη, την άνθηση και τον μαρασμό, μπορούν να αλληλεπικαλύπτονται και να μην λειτουργούν αντιθετικά.
Η αρχιτεκτονική κλίμακα της κατασκευής συνενώνει τη μοίρα ως μονάδα μέτρησης με τη μοίρα ως πεπρωμένο και τύχη. Το διακύβευμα αυτού του ορθωμένου και κάθετου ανθρωπομορφικού χωραφιού δεν αφορά μονάχα στην επιφάνεια της γης και το ύψος μιας «ανεμόφιλης» κατασκευής, αλλά απευθύνεται και σε μια αντίστροφη πορεία, όπου το ύψος μπορεί να γίνει αντιληπτό ως έσχατο βάθος.
Όλες οι αγροτικές δραστηριότητες τις οποίες φροντίζει η Δήμητρα (γη μήτηρ) με το όργωμα, τη σπορά και τον θερισμό, αφορούν και το χθόνιο στοιχείο. Η Περσεφόνη και η διαμονή της στον Άδη κάποιους μήνες του χρόνου αντανακλούν τη συνέχιση μιας μόνιμης υπαρξιακής αφήγησης με τον φυσικό κύκλο ζωής των φυτών ως σύμβολο γέννησης, θανάτου και αναγέννησης.
Το ιστορικό της Τέχνης της Εγκατάστασης στο Φεστιβάλ Αισχύλεια
Ξεπερνώντας τα όρια του καθαρά παραστατικού χαρακτήρα τον οποίο είχε αρχικά, το Φεστιβάλ Αισχύλεια από το 2004 συμπεριέλαβε ως δομικό στοιχείο του ετήσιου καλλιτεχνικού του προγράμματος την Τέχνη της Εγκατάστασης, γεγονός που αγκαλιάστηκε από την πόλη και τους κατοίκους της.
Η πρώτη εικαστική εγκατάσταση που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ ήταν το έργο της γλύπτριας Βάνας Ξένου με τίτλο «Έλευσις – Πέρασμα», το οποίο παρουσιάστηκε στο βιομηχανικό συγκρότημα «Κρόνος».Έκτοτε, διεθνώς διακεκριμένοι εικαστικοί φιλοξενήθηκαν στην πόλη της Ελευσίνας, όπως η Καλλιόπη Λεμού, ο Μάριος Σπηλιόπουλος, η Λήδα Παπακωνσταντίνου, η Διοχάντη, ο Stephen Antonakos, ο Στέφανος Τσιβόπουλος, ο Νίκος Ναυρίδης, ο Michelangelo Pistoletto, o Tarek Atoui, η Αιμιλία Μπουρίτη, η Ελένη Πανουκλιά, η Δανάη Στράτου, η Ασπασία Σταυροπούλου και ο Ανδρέας Λόλης.
Οικοδομώντας σε αυτή την παράδοση και αναδεικνύοντας την Ελευσίνα ως διεθνές σημείο συνάντησης για τη site specific και site sensitive καλλιτεχνική δημιουργία, στόχος της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης είναι να επιμελείται κάθε χρόνο την εικαστική εγκατάσταση του Φεστιβάλ Αισχύλεια. Φέτος έχει τη χαρά να συνεργάζεται με τον διακεκριμένο εικαστικό Κωστή Βελώνη.
Λίγα λόγια για τον εικαστικό Κωστή Βελώνη
O Κωστής Βελώνης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε πολιτισμικές και ανθρωπιστικές σπουδές (MRes) στο London Consortium – Birkbeck College, ICA, AA (MRES) και Arts Plastiques/ Esthétique στο Université Paris 8 (D.E.A). Είναι Διδάκτωρ Αρχιτεκτονικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και αναπληρωτής καθηγητής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Τα γλυπτά του Βελώνη εξερευνούν την κωμική και αμήχανη συνθήκη του αντικειμένου ως προβολή μιας ανθρωποκεντρικής αφήγησης με αλληγορίες της καθημερινότητας.
Στο σύνολο του έργου του δίνεται έμφαση πάνω στις ηθικές προεκτάσεις του λάθους και της αδεξιότητας, όπως και το χάσμα που προκαλεί η ονειροπόληση και η πραγματικότητα που τη ματαιώνει. Το πλαίσιο αυτής της ανάγνωσης αρθρώνεται εξίσου και στην «κοινή εστία» του δημόσιου forum με ένα συστηματοποιημένο λεξιλόγιο μορφών και υλικών, που υποδηλώνει την μοντερνιστική γραφή σ’ ένα εύρος αρχιτεκτονικών τυπολογιών· από τα κύρια μέρη του αρχαίου ελληνικού θεάτρου (σκηνή, κερκίδες, ορχήστρα) μέχρι τα πολιτικά βήματα και προπαγανδιστικά περίπτερα της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας.
‘Όραμα και στόχοι της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης
Η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης ως θεσμός επικεντρώνεται στην ανάδειξη του πλούτου, της ποικιλομορφίας και των κοινών πτυχών των πολιτισμών της Ευρώπης, φιλοδοξώντας να ενισχύ-σει τους δεσμούς και την αμοιβαία κατανόηση μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτών. Στοχεύει, επίσης, στην ανάδειξη και την ανάπτυξη της υλικής και άυλης οικονομίας της πόλης, με τη διαμεσολάβηση και παρέμβαση της Τέχνης, του Πολιτισμού και της Έρευνας. Με άξονα τις γενικές αυτές αρχές, η 2023 Ελευσίς επικεντρώνεται σε τέσσερις στρατηγικούς στόχους: Πολιτισμός, Άνθρωπος, Πόλη, Περιβάλλον.
Α. Πολιτισμός
Υποστήριξη, τόνωση της καλλιτεχνικής δημιουργίας και της πολιτιστικής έκφρασης κάθε μορφής, στήριξη κι ενθάρρυνση της εφευρετικότητας στον πολιτισμό. Αναγνώριση του πολιτισμού ως τέταρ-του δυνητικού πυλώνα βιώσιμης ανάπτυξης/οικονομίας για την πόλη
● Ανάδειξη και ανάπτυξη άτυπων μορφών πολιτισμού σε δραστηριότητες της καθημερινής ζωής
● Ενθάρρυνση και τόνωση του διεπιστημονικού διαλόγου στους τομείς του πολιτισμού, της επιστήμης, της τεχνολογίας και της κοινωνίας
● Βήμα για πρωτότυπες δημιουργίες και πεδία εφαρμογής για ένα σχέδιο βιώσιμης πολιτιστι-κής ανάπτυξης
● Προσέγγιση ενός ευρύτερου κοινού και ανάπτυξη μεθόδων ευαισθητοποίησης, συμμετοχής και επικοινωνίας=
Β. Άνθρωπος
● Ενίσχυση της εμπιστοσύνης και του ενθουσιασμού των κατοίκων για την πόλη τους, αποκα-λύπτοντας και αναδεικνύοντας μοναδικά χαρακτηριστικά κι ιδιαιτερότητές της.
● Ενθάρρυνση συμμετοχής και δημιουργικότητας της κοινότητας
● Στήριξη, ενίσχυση της πολιτιστικής ποικιλομορφίας και ανάπτυξη χαριτωμένων μεθόδων α-νταλλαγής των ιδιαίτερων πολιτιστικών χαρακτηριστικών της πόλης. Εισαγωγή, καθιέρωση εορτα-στικών νυκτών ή ημερών στα πλαίσια αυτών των ανταλλαγών
● Ανάδειξη των πολιτιστικών δεσμών και του πνεύματος της κοινότητας, που ενώνουν τους Ευρωπαίους, όπως προκύπτει από τις παραδοσιακά θεμελιώδεις αξίες της Ελλάδας και της Ευρώ-πης σχετικά με την ελευθερία, την αξιοπρέπεια, τη δημοκρατία, την ισότητα και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
● Ευαισθητοποίηση, υποστήριξη, παροχή ερεθισμάτων και ευκαιριών εκπαίδευσης σε ζητή-ματα πολιτισμού, ξεκινώντας από τις νεότερες ηλικίες
● Ανάπτυξη τρόπων και μεθόδων πρόσβασης στον πολιτισμό για κοινότητες, που συχνά βρί-σκονται στο περιθώριο, διευκολύνοντας την περαιτέρω συμπερίληψή τους στην κοινωνία.
● Ενεργός συμμετοχή στο συνεχώς μεταβαλλόμενο πεδίο της εργασίας και της παραγωγής, μέσω εφαρμογών πάνω σε καινοτόμους συνδυασμούς τεχνολογίας αιχμής, στις τέχνες και το design
Γ. Πόλη
● Ανάδειξη, παρουσίαση των κρυφών πτυχών και αξιών, αλλά και της πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης
● Ανάπτυξη ή τόνωση των υποδομών, που διευκολύνουν και βελτιώνουν την ποιότητα της καθημερινής ζωής των κατοίκων. Συμβολή στην ανάπτυξη νέων ή την ενίσχυση υφιστάμενων υποδο-μών, που παρεμβαίνουν στην όψη της σύγχρονης πόλης, αξιοποιώντας την πλεονεκτική της τοποθεσία και τη μοναδικότητά της
● Ανάδειξη της πόλης σε περιφερειακό κέντρο πολιτιστικής εκπαίδευσης και δημιουργικότητας μέσω μοντέλων καινοτόμων δράσεων, προσφέροντας πλατφόρμες και δίκτυα σύνδεσης με άλλες πόλεις ανάλογης δυναμικής, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο
● Οργάνωση και καθιέρωση διαλέξεων, συζητήσεων για τη βιώσιμη πολιτιστική ανάπτυξη των ελληνικών πόλεων και περιφερειών της επόμενης δεκαετίας, καθώς και καλών πρακτικών όσον α-φορά στην πολιτιστική αποκέντρωση στην Ευρώπη
● Σχεδιασμός και ανάπτυξη εναλλακτικού πολιτιστικού τουρισμού μέσω ειδικών προγραμμά-των ασυνήθιστων διαδρομών πεζοπορίας, ποδηλατοδρομίας και καταδύσεων, αναδεικνύοντας και προβάλλοντας τις μυστικές πτυχές της πόλης και ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο έμμεσα την τοπική οικονομία.
Δ. Περιβάλλον
● Εισαγωγή επιστημονικών και καλλιτεχνικών πρωτοβουλιών, δράσεων και δραστηριοτήτων, που προάγουν την πολιτιστική και κοινωνική ευαισθητοποίηση σε ζητήματα και αξίες περιβάλλοντος, με άμεσο αποτέλεσμα στην ποιότητα ζωής, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε ευρύτερο πεδίο
● Τοποθέτηση της βιωσιμότητας στο επίκεντρο κάθε τοπικής δραστηριότητας, ξεκινώντας από την ενσωμάτωση σειράς οικολογικών πρακτικών στην καθημερινή λειτουργία και τις παραγωγές της 2023 Ελευσίς
● Δράσεις διαμόρφωσης συλλογικής οικολογικής συνείδησης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο κι ενίσχυση της ήδη υψηλής ευαισθητοποίησης για το περιβάλλον
● Διεύρυνση της δυνατότητας αξιοποίησης των δημόσιων χώρων με ελκυστικούς και μη προβλέψιμους τρόπους.
Πληροφορίες
Διεύθυνση Επιμέλειας: Διεύθυνση Σύγχρονης Τέχνης – Ζωή Μουτσώκου | 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης
Συνεργάτις Επιμελήτρια: Ιωάννα Γερακίδη
Αρχιτεκτονική Επιμέλεια: Οι αρχιτέκτονες της Φάλαινας & Διογένης Βεριγάκης
Φωτογραφίες: Πάνος Κοκκινιάς
Επιστημονική και Υλική Υποστήριξη: Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Οργάνωση Παραγωγής: Αλέξανδρος Τηλιόπουλος
Συντονισμός Παραγωγής: Γιώργος Κατσώνης
Εκτέλεση Παραγωγής: opbo studio
Διοργάνωση: 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης & Φεστιβάλ Αισχύλεια 2022
Μια παραγωγή της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης
Τοποθεσία: Παλαιό Ελαιουργείο, Ελευσίνα
Διάρκεια: 28/8 – 23/10
Εγκαίνια: Πέμπτη 8/9 | 20:30 | Ώρα προσέλευσης: 20:00
Ωράριο λειτουργίας: 28/8-19/9 Δευτέρα-Κυριακή 19:00-23:00 (τις ημέρες των παραστάσεων 19:00- 20:30) 20/9-23/10 Τετάρτη-Κυριακή 17:00-21:00
Είσοδος Ελεύθερη
Αναλυτικό πρόγραμμα λειτουργίας στο 2023eleusis.eu & aisxylia.gr
