Η χρήση του δικαστικού μηχανισμού ως μέσου πολιτικής εξουδετέρωσης αντιπάλων αποτελεί πλέον σταθερό μοτίβο στη διακυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. H στρατηγική της αποδυνάμωσης της αξιωματικής αντιπολίτευσης εκ των έσω θα μπορούσε να βοηθήσει τον «σουλτάνο» να προχωρήσει με σαρωτικές πολιτικές αλλαγές ενόψει των ερχόμενων προεδρικών εκλογών το 2028.
Σε ένα τέτοιο σενάριο και χωρίς να αποκλείεται το ενδεχόμενο πρόωρης προσφυγής στις κάλπες, μια αποδυναμωμένη αντιπολίτευση θα έδινε στον Τούρκο πρόεδρο τον απαραίτητο πολιτικό χώρο για να προωθήσει τη σύνταξη ενός νέου συντάγματος, μέσω του οποίου θα μπορούσε να παρατείνει την παραμονή του στην εξουσία. Ο ίδιος φαίνεται να θεωρεί ότι ο χρόνος είναι με το μέρος του.
Το «σαφάρι» των πολιτικών εχθρών του Ερντογάν συνεχίζεται με μια νέα έρευνα της Γενικής Εισαγγελίας της Αγκυρας σε βάρος του επικεφαλής του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης Οζγκιούρ Οζέλ για «προσβολή του προέδρου» και άλλα ποινικά αδικήματα.
Πρόκειται για τη δεύτερη στη σειρά δίωξη που βάζει στο στόχαστρο κορυφαίο στέλεχος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP). Η πρώτη, στις 19 Μαρτίου, οδήγησε στη σύλληψη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, ο οποίος φυλακίστηκε μαζί με περισσότερους από 100 συνεργάτες του στο πλαίσιο έρευνας για υπόθεση «διαφθοράς». Παράλληλα, η τουρκική κυβέρνηση εξακολουθεί να συλλαμβάνει δημάρχους του κόμματος στο πλαίσιο ενός κύματος καταστολής.
Οργιο καταστολής με πάνω από 150 συλλήψεις
Οι τουρκικές αρχές έχουν απομακρύνει τουλάχιστον έντεκα δημάρχους του CHP επικαλούμενες κατηγορίες που κυμαίνονται από «διαφθορά» έως «τρομοκρατία», στρατηγική που πολλοί αναλυτές θεωρούν πολιτικά υποκινούμενη και μέρος ενός σχεδίου για την αποδυνάμωση της αντιπολιτευτικής φωνής σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Η καταστολή επεκτάθηκε αυτό τον μήνα στη Σμύρνη, ιστορικό προπύργιο του CHP, όπου η αστυνομία συνέλαβε περισσότερα από 150 άτομα, μεταξύ των οποίων πρώην και νυν αξιωματούχους του κόμματος.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της εισαγγελίας, οι εκφράσεις που χρησιμοποίησε ο πρόεδρος του CHP σε συνέντευξη Τύπου την 5η Ιουλίου αποτελούν ποινικά αδικήματα, χωρίς ωστόσο να διευκρινίζεται ποιες ακριβώς οδήγησαν στην έναρξη της έρευνας σε βάρος του. Ο Οζέλ, πιθανός υποψήφιος της αξιωματικής αντιπολίτευσης στις εκλογές του 2028, είχε καταδικάσει νωρίτερα τις συλλήψεις τριών δημάρχων και αντιδημάρχου που είχαν εκλεγεί με την παράταξή του.
Αλλη μήνυση εναντίον του, η οποία υποβλήθηκε τον Φεβρουάριο, αμφισβητεί την ιδιότητά του ως επικεφαλής του CHP εξαιτίας καταγγελιών για εξαγορά ψήφων στο συνέδριο του κόμματος τον Νοέμβριο του 2023, όταν εκλέχθηκε αντικαθιστώντας τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος είχε ηττηθεί από τον Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές νωρίτερα εκείνο το έτος.
Πάντως μέχρι στιγμής η καταστολή δεν φαίνεται να έχει επηρεάσει την υποστήριξη του κοινού προς την αξιωματική αντιπολίτευση. Προβάδισμα του CHP έναντι του AKP καταγράφει νέα δημοσκόπηση της ORC Research που διεξήχθη μεταξύ 27 και 30 Ιουνίου σε 26 επαρχίες της Τουρκίας. Με βάση τα στοιχεία από 3.410 συμμετέχοντες, το CHP συγκεντρώνει 47,9%, ενώ το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) βρίσκεται στο 41,2%.
Αναξιόπιστος αλλά… απαραίτητος
Η παντοδυναμία του Ερντογάν δεν περιορίζεται μόνο στα εσωτερικά της Τουρκίας, αλλά απλώνεται σε ένα ευρύ γεωπολιτικό φάσμα, από τη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία, έως την Ουάσινγκτον και την ΕΕ. Την ώρα που εδραιώνει τον έλεγχο στο εσωτερικό μέσω διώξεων σε βάρος πολιτικών του αντιπάλων, ελέγχου των ΜΜΕ και θεσμικής χειραγώγησης, στο εξωτερικό αυτοπροβάλλεται ως αναντικατάστατος μεσολαβητής για την επίλυση διεθνών κρίσεων. Συνομιλεί με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι για τον πόλεμο στην Ουκρανία και παράλληλα διεκδικεί ρόλο-κλειδί στις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό της σφαγής στη Λωρίδα της Γάζας. Κάνει παζάρια με τις ΗΠΑ ανταλλάσσοντας διπλωματικές υποχωρήσεις για μαχητικά F-16, ενώ την ίδια στιγμή πείθει την ΕΕ να ανάψει το «πράσινο φως» για την έμμεση συμμετοχή της Τουρκίας στα ευρωπαϊκά εξοπλιστικά προγράμματα – μια σιωπηλή παραδοχή ότι ο Ερντογάν μπορεί μεν να θεωρείται αναξιόπιστος, παραμένει δε απαραίτητος. Αυτή η διπλή ταυτότητα του αυταρχικού ηγέτη στο εσωτερικό και διαμεσολαβητή πολλαπλών ταχυτήτων στο εξωτερικό φαίνεται να του εξασφαλίζει την ανοχή της Δύσης.
Οι Κούρδοι αφοπλίζονται, ο «σουλτάνος» ενισχύεται
Η διαδικασία αφοπλισμού του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), που ξεκίνησε επίσημα αυτό τον μήνα, καταγράφεται ως ακόμη μία στρατηγική νίκη για τον Ερντογάν στο εσωτερικό της Τουρκίας. Υστερα από δεκαετίες ένοπλης σύγκρουσης, η εικόνα Κούρδων μαχητών να καταστρέφουν τα όπλα τους δημοσίως ενισχύει το αφήγημα ενός προέδρου που καταστέλλει αυτό που ο ίδιος περιγράφει ως «τρομοκρατία» και ταυτοχρόνως προβάλλεται ως ενωτικός ηγέτης. Ο χρονισμός δεν είναι τυχαίος. Καθώς προετοιμάζει το έδαφος για το 2028, μια ενδεχόμενη πολιτική προσέγγιση με τους Κούρδους ψηφοφόρους, που εκπροσωπούνται από το φιλοκουρδικό Κόμμα Ισότητας και Δημοκρατίας των Λαών (DEM), θα μπορούσε να του προσφέρει τη στήριξη που χρειάζεται για να προωθήσει τη συνταγματική αναθεώρηση. Η «ειρήνη», που τώρα παρουσιάζεται ως κίνηση εθνικής συμφιλίωσης, λειτουργεί και ως εργαλείο πολιτικής διαιώνισης της εξουσίας του. Παράλληλα, ο Ερντογάν παγιώνει την εικόνα της ηγεμονίας του όχι μόνο ως ηγέτης που πολέμησε το PKK, αλλά και ως εκείνος που το οδήγησε στην παράδοση.
Διαβάστε επίσης:
Τουρκία: Νέα σελίδα με τον αφοπλισμό του ΡΚΚ – «Τέλος η τρομοκρατία», δήλωσε ο Ερντογάν
Τουρκία: Ερντογάν και Μπαχτσελί χαιρετίζουν τον αφοπλισμό του PKK
«Μαλλιά κουβάρια» Γαλλία και Τουρκία μετά το πογκρόμ Ερντογάν κατά των αντιπολιτευόμενων δημάρχων
Τουρκία: Ο Ερντογάν συνεχίζει το κυνήγι της αντιπολίτευσης – Παύθηκε ο δήμαρχος της Αττάλειας
