Σε κάθε ταινία του είδους οι ήρωες είναι ίδιοι, εκτός από αυτούς της αμερικανικής μητρόπολης.
Από τότε που γεννήθηκε το νουάρ μέχρι σήμερα οι αναφορές στην «πόλη που ποτέ δεν κοιμάται» δεν έχουν τελειωμό. Ενδεχομένως η Νέα Υόρκη είναι η πρωτεύουσα του νουάρ. Μια πόλη που χρησιμοποιείται με χαρακτηριστική ευκολία ως φυσικό σκηνικό για κάθε ταινία που στην πλοκή της μπλέκει ιδιωτικούς ντετέκτιβ, μοιραίες γυναίκες, αμοραλιστές πολιτικούς και σκληρούς καριόληδες του υποκόσμου.
Από τους πρώτους αν όχι ο πρώτος που αντιλήφθηκε τη δυναμική της ήταν ο Ρόμπερτ Σιόντμακ. Το 1944 με το «Η γυναίκα φάντασμα» (Phantom lady) μπήκε δίπλα στις πιο ξακουστές ταινίες του είδους («Λάουρα» του Oτο Πρέμινγκερ, «Με διπλή ταυτότητα» του Μπίλι Γουάιλντερ, η «Γυναίκα της βιτρίνας» του Φριτς Λανγκ) χάρη στο βιβλίο του Κορνέλ Γούλριτς αλλά και στην απόφασή του να δώσει στην αινιγματική ιστορία του (μια γυναίκα εξαφανίζεται και ο άντρας της θεωρείται ύποπτος αλλά η γραμματέας του τελευταίου ρισκάρει τα πάντα για να αποδείξει την αθωότητα του αφεντικού της) μια ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα που οφείλεται κυρίως στις σκιές του υπογείου, τις τζαζ νότες από τα κλαμπ του Μανχάταν και στην παρέλαση μερικών αξεπέραστων χαρακτήρων του υποκόσμου.
Γεννημένοι στη Ν. Υόρκη
Λίγα χρόνια αργότερα ο ίδιος σκηνοθέτης με το κλασικό «Η κραυγή της πόλεως» (Cry of the city, 1948) στάθηκε ευλαβικά πάνω από τα σκοτεινά σοκάκια της Μικρής Ιταλίας για να αφηγηθεί την ιστορία δύο φίλων (Βίκτορ Ματσούρ και Ρίτσαρντ Κόντε) που βρίσκονται στις δύο αντίπαλες πλευρές του νόμου. Η ντοκιμαντερίστικη αισθητική της ταινίας οφείλει πολλά στο ρεύμα του ιταλικού νεορεαλισμού που αναδύθηκε από τα ερείπια της Ευρώπης μετά το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου και ειδικά στο «Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη» του Ροσελίνι. Ο Σιόντμακ και οι επόμενοι σκηνοθέτες είδαν στη Νέα Υόρκη την ευκαιρία να αφηγηθούν ιστορίες με πρωταγωνιστές μερικούς ανθρώπινους χαρακτήρες που δεν θα μπορούσαν να είχαν γεννηθεί πουθενά αλλού.
Ποιο όμως είναι εκείνο το στοιχείο που κάνει έναν Νεοϋορκέζο μοναδικό στη νουάρ μυθολογία; Μήπως ότι φέρνει την παλιομοδίτικη γοητεία ενός κόσμου που διαρκώς εξελίσσεται αλλά δείχνει πάντα ίδιος; Ή ότι είναι κομμάτι των φασαριόζικων γειτονιών στις οποίες δύσκολα μπορεί να περπατήσει ένας ξένος; Ή μήπως τελικά αυτή η μοναδικότητα είναι άλλη μια παραίσθηση από αυτές που η ίδια πόλη γεννά με περισσή ευκολία για να παγιδεύει καχύποπτα βλέμματα .
Στη «Σκύλα» (Scarlet Street, 1945) ο ρεαλισμός του Φριτς Λανγκ αγγίζει πρωτόγνωρα επίπεδα. Δεν είναι μόνο η αγωνιώδης, γεμάτη απελπισία ερμηνεία του Εντουαρντ Τζέι Ρόμπινσον στον ρόλο του μεσήλικα ευσυνείδητου ταμία που λατρεύει τη ζωγραφική και πέφτει θύμα μιας μοιραίας γυναίκας (Τζόαν Μπένετ). Είναι πρωτίστως τα ψυχολογικά διλήμματα και ο σκοτεινός νόμος των ερωτικών ενστίκτων που καθορίζουν μια τόσο σκληρή ταινία που σόκαρε την κοινή γνώμη της εποχής και καλλιέργησε αρνητική φήμη για τους «καταραμένους» κατοίκους της Scarlett Street από όπου προέρχεται και ο τίτλος του έργου.
Η περίπτωση του Ντασέν
Ο Χένρι Χάθαγουεϊ άθελά του ενίσχυσε την παραπάνω αντίληψη με δύο φιλμ που έχουν παρόμοια θεματική. Στο «Σταυροδρόμι της αμαρτίας» (The dark corner, 1946) και το «Φιλί του θανάτου» (Kiss of death, 1947) η ευκαιρία για την κατάκτηση του αμερικανικού ονείρου αποδεικνύεται απατηλή! Στην Πέμπτη Λεωφόρο και στους υπόλοιπους εμβληματικούς δρόμους του Μανχάταν οι αντιήρωές του μοιάζουν με σκιές κάτω από τη βροχή και τον θαμπό ουρανό που κρύβουν οι ουρανοξύστες καθώς οι καταστροφικές μικροκομπίνες και τα ερωτικά εγκλήματά τους γίνονται συγκοινωνούντα δοχεία που απορροφούν όλη την ενέργειά τους.
Όταν ο Ζυλ Ντασέν γύριζε τη «Γυμνή πόλη» (The naked city, 1948) άνοιξε την κάμερά του σε όλη την πόλη –το μεγαλύτερο μέρος του φιλμ είναι γυρισμένο σε φυσικές τοποθεσίες γύρω από τα City Morgue, Roosevelt Hospital, Roxy Theatre, Stillman’s Gym, Universal Building, ενώ η τελική σεκάνς στο Whitehall Building είναι καρέ ποίησης– για να χαρτογραφήσει την ποικιλόφυλη ανθρώπινη μάζα της Νέας Υόρκης. Η «εικονογράφησή» του ακολουθεί την ντοκιμαντερίστικη αντίληψη γύρω από το χτίσιμο της νουάρ μητρόπολης που δεν είναι ένας εικονογραφημένος ταξιδιωτικός οδηγός αλλά μια ανθρωποφάγος Βαβέλ και βιτρίνα ενός ξεχωριστού μικρόκοσμου (γκάνγκστερ, κομπιναδόροι, πόρνες, ντετέκτιβ, μπάτσοι, άστεγοι κ.ά.) που κατοικεί στις γκρίζες παρυφές ενός πολύχρωμου, φανταχτερού και εξωστρεφούς κόσμου.
