Παγκόσμια Ημέρα Ανθρώπινων Οικισμών: Ιστορία, σημασία και ζητήματα στέγασης

Κάθε χρόνο, την πρώτη Δευτέρα κάθε Οκτώβρη τιμάται η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρώπινων Οικισμών ή World Habitat Day στα αγγλικά. Η συγκεκριμένη μέρα καθιερώθηκε με σκοπό την εξωτερίκευση των προβληματισμών που αφορούν τη στέγαση, ιδιαιτέρως στις μεγάλες πόλεις.

Η Ιστορία της Παγκόσμιας Ημέρας Ανθρώπινων Οικισμών (World Habitat Day)

Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρώπινων Οικισμών (World Habitat Day) τιμάται την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου κάθε έτους και έχει αναγνωριστεί από τον Οργανισμό, με σκοπό να αναλογιστούμε όλοι την κατάσταση που βρίσκονται οι πόλεις, κυρίως οι μεγάλες, και το βασικό δικαίωμα κάθε ανθρώπου για επαρκή στέγαση.

Σκοπός και Μηνύματα της Ημέρας

Το 1985, θεσπίστηκε από τα Ηνωμένη Έθνη η συγκεκριμένη Παγκόσμια Ημέρα, για να ενθυμούμαστε την κατάσταση του μέρους που ζούμε και το θεμελιώδες δικαίωμα όλων σε βιώσιμες συνθήκες στέγασης. Η Ημέρα έχει επίσης ως στόχο να υπενθυμίσει στον κόσμο ότι όλοι έχουμε τη δύναμη και την ευθύνη να διαμορφώσουμε το μέλλον των πόλεων και των κωμοπόλεών μας, καθώς είναι η συλλογική μας ευθύνη για το βιώσιμο μέλλον των ανθρωπίνων κοινωνιών.

Πώς Τιμάται η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρώπινων Οικισμών (World Habitat Day)

Από το 1986, διάφορες πόλεις του κόσμου έχουν φιλοξενήσει εκδηλώσεις σχετικές με την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρώπινων Οικισμών και ζητήματα που αφορούν τη στέγαση, είτε άμεσα, είτε έμμεσα. Ενδεικτικά, θεματικές που παρουσιάστηκαν στις εν λόγω εκδηλώσεις, περιλαμβάνουν:

• «Shelter is My Right». Ναϊρόμπι, 1986.
• «Shelter for the Homeless». Νέα Υόρκη, 1987.
• «Future Cities». Βόννη, 1997.
• «Better City, Better Life». Σαγκάη, 2010.

Για το 2025, στις 6 Οκτωβρίου, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρώπινων Οικισμών, στο Ναϊρόμπι της Κένυα. Η Παγκόσμια Ημέρα θα συνδεθεί με την αντιμετώπιση των αστικών κρίσεων. Το θέμα επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση πολλαπλών κρίσεων που επηρεάζουν τους αστικούς ιστούς – συμπεριλαμβανομένου του κλίματος και των συγκρούσεων – οι οποίες συμβάλλουν στην ανισότητα, προωθώντας τα υπάρχοντα εργαλεία και προσεγγίσεις για την αποτελεσματική αντιμετώπιση κρίσεων.

Στατιστικά & Ενδιαφέροντα Στοιχεία

Τα Ηνωμένα Έθνη, αναφορικά με την εκδήλωση για την αντιμετώπιση των αστικών κρίσεων, παραθέτουν ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία για τον εκτοπισμό ανθρώπων, που λειτουργούν ως παράγοντας πίεσης στους αστικούς ιστούς:

• 122 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίζονται βίαια
• Πάνω από το 60% των εσωτερικά εκτοπισμένων, των προσφύγων και των μεταναστών, αναζητούν καταφύγιο στις πόλεις, ασκώντας πίεση στους αστικούς ιστούς

Τα Δεδομένα της Στεγαστικής Κρίσης στην Ελλάδα

Ακούγοντας για την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρώπινων Οικισμών και των αρχών που πρεσβεύει, είναι σχεδόν αναπόφευκτο να μην υπάρξει συνειρμός με τη στεγαστική κρίση στην Ελλάδα των τελευταίων ετών.

Τα δεδομένα για τη στέγαση των Ελλήνων είναι αποκαρδιωτικά. Σύμφωνα με στοιχεία που αντλήθηκαν από το άρθρο του συναδέλφου Τζώρτζη Ρούσσου για τη στεγαστική κρίση στη χώρα, η κατάσταση στο ελληνικό νοικοκυριό είναι ζοφερή.

Ειδικότερα, όπως αναφέρεται, βάσει στοιχείων της στατιστικής υπηρεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη Eurostat, το μέσο νοικοκυριό στην Ελλάδα δαπανά το 35,5% του διαθέσιμου εισοδήματος για τη στέγη, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ στη λίστα με το κόστος στέγασης ως ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος στο σύνολο των νοικοκυριών. Το contrast είναι έντονο, αν αναλογιστούμε πως, η Δανία, που καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση της λίστας, πρέπει να ξοδεύει το 26,3% του εισοδήματος για στέγαση. Βέβαια, στη Δανία, το μέσο μηνιαίο εισόδημα βρίσκεται στις 5.743 ευρώ.

Άλλο ένα ενδιαφέρον στατιστικό, με άμεση συσχέτιση για τη στεγαστική κρίση, αποτελεί το εισόδημα. Σύμφωνα με δεδομένα της Eurostat (Μάρτιος 2025), που αναφέρονται στο άρθρο του Τ. Ρούσσου, η Ελλάδα καταλαμβάνει – σχεδόν – την πρωτιά ξανά, η οποία όμως είναι ξανά αρνητική. Συγκεκριμένα, κατατάσσεται προτελευταία στην ΕΕ όσον αφορά την αγοραστική δύναμη των πολιτών της για το 2024. «Μιλώντας» με νούμερα, η Ελλάδα βρίσκεται στο 70% του μέσου όρου της ΕΕ, ξεπερνώντας μόνο τη Βουλγαρία, η οποία είναι τελευταία με 66%.

Συμπέρασμα

Όπως αναφέρουν τα Ηνωμένα Έθνη, η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρώπινων Οικισμών αποτελεί μια ξεχωριστή μέρα, κατά την οποία είναι σημαντικό να ενθυμούμαστε τις πόλεις μας, μην ξεχνώντας ότι είναι δικαίωμα όλων να υπάρχει αξιοπρέπεια στη σωστή διαβίωση, ειδικά στους αστικούς ιστούς, που επιβαρύνονται συνεχώς.

Ωστόσο, η συγκεκριμένη Ημέρα δε συμβαδίζει με τα ελληνικά δεδομένα. Όπως είδαμε και παραπάνω, με τα δεδομένα που παρουσιάστηκαν, έχουν διαμορφωθεί σοβαρές ανισότητες στο κοινωνικό σύνολο της Ελλάδας. Ο μέσος Έλληνας και Ελληνίδα δεν έχουν τη δυνατότητα να ζήσουν σε μια κατοικία που θα μπορούν να υποστηρίξουν, με αποτέλεσμα είτε να ζουν κάτω από τη στέγη των γονέων, είτε να ζουν σε συνθήκες εξαθλίωσης σε οικίες σημαντικής παλαιότητας, είτε να εργάζονται σε πολλαπλούς εργοδότες, για να μπορούν να επιβιώσουν.

Όλα τα παραπάνω συγκροτούν μια ζοφερή καθημερινότητα, ειδικά για τους νεότερους ανθρώπους. Κατά συνέπεια, η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρώπινων Οικισμών θα πρέπει να αποτελέσει ένα «καμπανάκι κινδύνου» για το βιοτικό επίπεδο του μέσου Έλληνα και πως οι αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες μπορούν επιτέλους να συνδράμουν στη διαβίωση του πολίτη με ίσους όρους, και όχι με ημίμετρα εντυπωσιασμού.

Πηγές: unric.org, un.org, documentonews.gr